Της Αλίκης Μπρίνιου,
Το Μαύρο Θέατρο της Πράγας, γνωστό και ως Black Light Theatre, είναι μια μοναδική καινοτομία στον κόσμο του θεάτρου, κυρίως για την εξαιρετική χρήση φωτός, σκιών και χρωμάτων. Η φιλοσοφία του Μαύρου Θεάτρου στηρίζεται στην εικόνα, τη μουσική και τα συναισθήματα, με αποτέλεσμα να μην χρειάζεται γνώση Τσεχικών, ώστε κάποιος να παρακολουθήσει κάποια παράσταση. Το συγκεκριμένο είδος θεάτρου ειδικεύεται στην οπτική ψευδαίσθηση και τα ειδικά εφέ, δημιουργώντας εντυπωσιακά θεατρικά σκηνικά και παραστάσεις με ελάχιστα έως καθόλου λόγια, κυριεύοντας η σιωπή του ομιλητή η οποία καλύπτεται από τον ήχο, καθώς επικεντρώνεται στην κίνηση και την ατμόσφαιρα.
Η ιστορία του Μαύρου Θεάτρου γεννήθηκε και αναπτύχθηκε στην Τσεχία, και πιο συγκεκριμένα, στην Πράγα, τη δεκαετία του 1950, όταν ένας νεαρός σκηνοθέτης, ο Jiří Srnec, ξεκίνησε να πειραματίζεται με τις ιδέες του φωτός και της κίνησης στο θέατρο. Με τη χρήση μιας πρωτοποριακής τεχνικής που εφηύρε, η οποία συνδύαζε μαύρα ρούχα με φως UV, κατάφερε να δημιουργήσει την αίσθηση πως οι ηθοποιοί εξαφανίζονται, σαν να γίνονται αόρατοι, καθώς κινούν τα αντικείμενα πάνω στη σκηνή. Έτσι κι αλλιώς, η βασική τεχνική στο Μαύρο Θέατρο είναι η χρήση μαύρων υφασμάτων ή σκηνικών που απορροφούν το φως και επιτρέπουν στα άλλα στοιχεία της παράστασης να δέχονται περισσότερη έμφαση, χωρίς να φαίνονται οι ηθοποιοί που τα κινούν. Επιπλέον, οι οπτικές ψευδαισθήσεις είναι ένα χαρακτηριστικό του Μαύρου Θεάτρου μέσω του συνδυασμού της σύγχρονης τεχνολογίας και της παραδοσιακής τέχνης του θεάτρου.
Το 1961, το Μαύρο Θέατρο ξεκίνησε να γίνεται γνωστό με την ίδρυση του “Black Theatre of Prague”, το οποίο αποτέλεσε το πρώτο μεγάλο επαγγελματικό Μαύρο Θέατρο. Η σκηνοθεσία και η χρήση του φωτός, του σκοταδιού και της κίνησης ήταν καινοτόμα και αναγκαία για τη δημιουργία της μυστηριώδους ατμόσφαιρας, η οποία χαρακτηρίζει τη μορφή τέχνης. Οι παραστάσεις, που ενσωμάτωναν τα χαρακτηριστικά του Μαύρου Θεάτρου, παρουσίαζαν συχνά φανταστικά και σουρεαλιστικά θέματα, συχνά με τη χρήση φωτεινών εφέ και μεταμορφώσεων που προκαλούσαν το κοινό να ζήσει μια μοναδική εμπειρία.
Παρά την ιδιαίτερη τεχνική του, το Μαύρο Θέατρο άντλησε επιρροές από άλλες μορφές θεάτρου, όπως το θέατρο σκιών, το μπαλέτο και το θέατρο του παραλόγου. Η συνδυασμένη χρήση μουσικής, χορού, φώτων και εικόνας κάνει τις παραστάσεις του Μαύρου Θεάτρου μοναδικές και ονειρικές, προκαλώντας έντονα συναισθήματα και φαντασία στους θεατές.
Μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, το Μαύρο Θέατρο κέρδισε δημοτικότητα τόσο στην Τσεχία όσο και στο εξωτερικό και έγινε γνωστό παγκοσμίως. Σήμερα, η Πράγα είναι ένας σημαντικός προορισμός για θεατές, που ενδιαφέρονται για αυτό το είδος θεάτρου. Πολλά θέατρα στην Πράγα συνεχίζουν να παρουσιάζουν παραστάσεις βασισμένες στη τεχνική του μαύρου φωτισμού, καθώς πλέον με τις σύγχρονες εξελίξεις και προσαρμογές στις ανάγκες και την τεχνολογία, οι παραστάσεις συνεχίζουν να παίζονται σε θέατρα και φεστιβάλ σ’ όλο τον κόσμο. Οι νέες τεχνολογίες και η εξελιγμένη τεχνική φωτισμού έχουν επιτρέψει στους δημιουργούς να εξερευνήσουν νέες καλλιτεχνικές δυνατότητες και να επεκτείνουν τα όρια της μορφής.
Τα δύο πιο γνωστά θέατρα, όπου μπορεί κάποιος να παρακολουθήσει μια παράσταση Μαύρου Θεάτρου είναι το Divaldo Magic και το Black Light Theatre Srnec. Το Divaldo Magic, μεταφρασμένο ως «Μαγικό Θέατρο», είναι ένα από τα πιο δημοφιλή και ιστορικά Μαύρα Θέατρα στην Πράγα. Ιδρύθηκε το 1966 από τον Jan Jireš και έχει διακριθεί για τις εντυπωσιακές του παραστάσεις, που συνδυάζουν την τέχνη του Μαύρου Θεάτρου με άλλες μορφές οπτικής και θεατρικής τέχνης. Το Divadlo Magic ήταν ένα από τα πρώτα θέατρα που παρουσίασαν αυτή την τεχνική με πλήρη αφοσίωση, καθιστώντας τη βασική του ταυτότητα. Το Black Light Theatre Srnec είναι εξίσου ένα από τα πιο γνωστά Μαύρα Θέατρα στην Τσεχία. Ιδρύθηκε το 1961 από τον Jiří Srnec και υπήρξε το πρώτο Μαύρο Θέατρο στην Πράγα, το οποίο παρουσίασε τις κλασικές τεχνικές της τέχνης αυτής. Το Black Light Theatre Srnec ανέβασε πλήθος παραστάσεων που συνδύαζαν μουσική, κίνηση και φωτιστικά εφέ με σκοπό να δημιουργήσουν ένα μαγικό, άλλοτε σουρεαλιστικό και άλλοτε δραματικό κόσμο.
Το θέατρο Srnec έπαιξε κεντρικό ρόλο στην εξάπλωση του Μαύρου Θεάτρου διεθνώς, παρουσιάζοντας τις παραστάσεις του σε πολλές χώρες. Το Divadlo Magic και το Black Light Theatre Srnec είναι παραδείγματα θιάσων που δημιούργησαν την τεχνική του Μαύρου Θεάτρου, τη διαμόρφωσαν και την καθιέρωσαν ως μία από τις πιο ενδιαφέρουσες θεατρικές μορφές της Τσεχίας και του κόσμου. Αυτά τα θέατρα, μέσω των εντυπωσιακών τους παραστάσεων, απέδειξαν την αποτελεσματικότητα της χρήσης του φωτισμού και των οπτικών εφέ για να δημιουργήσουν νέες, φανταστικές πραγματικότητες πάνω στη σκηνή. Η επιτυχία αυτών των θεάτρων έχει αναγνωριστεί παγκοσμίως, με τις παραστάσεις τους να ταξιδεύουν σε φεστιβάλ και θέατρα σ’ όλο τον κόσμο, φέρνοντας το Μαύρο Θέατρο στο προσκήνιο και κερδίζοντας διεθνή φήμη.
Τέλος, το Μαύρο Θέατρο είναι μια πρωτοποριακή καλλιτεχνική έκφραση, που γοητεύει το κοινό με τη μοναδική του συνύπαρξη φωτός και σκοταδιού, δημιουργώντας μία εντελώς διαφορετική θεατρική εμπειρία. Επιπλέον, είναι η απόδειξη πως πρέπει να μπεις στο σκοτάδι για να δεις το φως!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Ιστορία του Μαύρου Θεάτρου, wow-show.com, διαθέσιμο εδώ
