Της Καλλιόπης Μπεκίρη,
Το διεθνές πολιτικό σκηνικό, ήδη αποδιοργανωμένο και ασταθές από την αναταραχή που έχει προκαλέσει ο πόλεμος στην Ουκρανία, παρακολουθεί με αγωνία τις εξελίξεις γύρω από τις διαπραγματεύσεις για την επίλυση της εν λόγω σύρραξης. Πιο συγκεκριμένα, την Πέμπτη, οι 27 ηγέτες των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης συγκεντρώθηκαν στην έκτακτη σύνοδο κορυφής που πραγματοποιήθηκε, προκειμένου να συζητήσουν και να αποκρυσταλλώσουν τις εξελίξεις στο ρωσο-ουκρανικό μέτωπο, με την προσοχή τους να επικεντρώνεται κατά κύριο λόγο στις αμερικανικές πιέσεις προερχόμενες από τον Donald Trump αναφορικά με την επίτευξη μιας γρήγορης ειρηνευτικής συμφωνίας που θα δώσει άμεσο τερματισμό στο ρωσο-ουκρανικό ζήτημα. Η σύνοδος αυτή πραγματώθηκε ως άμεση αντίδραση στην απόφαση του Αμερικανού προέδρου, , να ξεκινήσει αυτόβουλα διαπραγματεύσεις με τον Ρώσο πρόεδρο, Vladimir Putin, για την λήξη της διένεξης. Η πολιτική αυτή κατάσταση είναι ομολογουμένως αρκετά σύνθετη και απαιτεί προσεκτική ανάλυση και αποτίμηση των πολιτικών και στρατηγικών επιπτώσεων της τρέχουσας συγκυρίας.
Αναλυτικότερα, η απόφαση του Trump να προχωρήσει σε μονομερείς διαπραγματεύσεις με τη Ρωσία έχει προκαλέσει πλήθος αντιδράσεων, κυρίως στην Ευρώπη, η οποία ανησυχεί για την υπερβολική πίεση για γρήγορη λύση του προβλήματος χωρίς την πλήρη συμμετοχή των ευρωπαϊκών κρατών. Αφενός, οι Ηνωμένες Πολιτείες επιδιώκουν να επιτύχουν μια ειρηνευτική συμφωνία όσο πιο άμεσα γίνεται, θεωρώντας ότι μια τέτοια συμφωνία θα επιφέρει την αναγκαία σταθερότητα στην περιοχή και θα επιτρέψει την επανεκκίνηση των διεθνών εμπορικών σχέσεων. Αφετέρου ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Ένωση παρουσιάζεται επιφυλακτική και διστακτική απέναντι στις εν λόγω αμερικανικές πιέσεις, καθώς πρέπει να εξακριβώσει πως η επίτευξη μιας συμφωνίας σαν κι αυτή δεν θα αποτελέσει τροχοπέδη στην διατήρηση της ευρωπαϊκής ασφάλειας, ούτε και να διακινδυνεύσει την αυθυπαρξία του θεσμού της Ένωσης προκαλώντας προβλήματα τόσο για την ίδια, όσο και για τα συμφέροντα της Ουκρανίας.
Στο πλαίσιο αυτό λοιπόν, η Ευρωπαϊκή Ένωση παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις στο ρωσο-ουκρανικό ζήτημα, καθώς το μέλλον της Ουκρανίας και η ασφάλεια στην περιοχή της Ανατολικής Ευρώπης έχουν άμεση επίπτωση στην ευρωπαϊκή πολιτική και οικονομία. Ορισμένοι Ευρωπαίοι ηγέτες εκφράζουν ανησυχία ότι οι μονομερείς ενέργειες των Ηνωμένων Πολιτειών μπορεί να υπονομεύσουν τις μακροχρόνιες προσπάθειες της ΕΕ να οικοδομήσει έναν κοινό στρατηγικό μέτωπο για την εξωτερική της πολιτική. Ιδιαίτερα, οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, που έχουν αντιμετωπίσει άμεσα τις συνέπειες της ρωσικής εισβολής και επιθετικότητας, εμφανίζονται ιδιαίτερα επιφυλακτικές απέναντι στην προοπτική μιας γρήγορης συμφωνίας που θα μπορούσε κάλλιστα να αποβεί ως μια νίκη της Ρωσίας, ή ως επικράτηση των συμφερόντων της Ρωσίας εις βάρος της Ουκρανίας. Επομένως, η Ευρώπη συνεδριάζει προκειμένου να εξετάσει τις πιθανές επιπτώσεις μιας τέτοιας κίνησης και επιδιώκει μέσω αυτής της συγκέντρωσης να βρει την αγαστή λύση, μια λύση δηλαδή που θα εξυπηρετεί αμφότερους.
Το ζήτημα, ωστόσο, είναι πιο σύνθετο από απλές πολιτικές διενέξεις και αντιπαραθέσεις. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει καταστήσει σαφές ότι δεν πρόκειται να επιτρέψει στη Ρωσία να επιβληθεί στην Ουκρανία, καθώς κάτι τέτοιο θα θέσει σε κίνδυνο την ασφάλεια και τη σταθερότητα όλου του πλανήτη. Ωστόσο, η ΕΕ αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις σε σχέση με τη διαχείριση της κρίσης, καθώς από τη μία πλευρά, η υποστήριξη για την Ουκρανία παραμένει σταθερή, ενώ από την άλλη, η ανάγκη για ένα βιώσιμο και δίκαιο ειρηνικό σχέδιο είναι επιτακτική.
Ο Donald Trump, ακολουθώντας τη στρατηγική του για γρήγορη επίτευξη μιας ειρηνευτικής συμφωνίας, προσπαθεί να ανταποκριθεί στις πιέσεις για τη μείωση της έντασης, ενώ ταυτόχρονα επιδιώκει να επαναφέρει την ισχύ των Ηνωμένων Πολιτειών στην περιοχή. Η ένταση μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων έχει αυξηθεί από την αρχή της σύγκρουσης στην Ουκρανία, και η σύναψη μιας συμφωνίας θα μπορούσε να προσφέρει την ευκαιρία για εξισορρόπηση των γεωπολιτικών εντάσεων. Ωστόσο, οι Αμερικανοί πιέζουν για άμεση λύση, γεγονός που προκαλεί ανησυχία στην Ευρώπη, η οποία είναι επιφυλακτική καθώς θεωρεί πως η Ρωσία μπορεί με ευκολία να επωφεληθεί από την εν δυνάμει επικράτηση μιας τέτοιας συμφωνίας, αν αυτή μεταξύ άλλων δεν συμπεριλάβει τις στρατηγικές ανάγκες τόσο της Ουκρανίας, όσο της της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Η πίεση για μια γρήγορη συμφωνία δημιουργεί μια επικίνδυνη δυναμική και ένα ασταθές γεωπολιτικό χάσμα, καθώς ελλοχεύει ο φόβος ότι οι ΗΠΑ, επικεντρώνονται στη βελτίωση των σχέσεων τους με τη Ρωσία, και ουσιαστικά παραγκωνίζουν τις θεμελιώδεις αξίες που σχετίζονται με την εδαφική ακεραιότητα και την ελευθερία των της Ένωσης αλλά και της Ουκρανίας. Για την Ουκρανία, μια συμφωνία που δεν διασφαλίζει την πλήρη αποχώρηση των ρωσικών δυνάμεων από τα κατεχόμενα εδάφη της, ενδέχεται να οδηγήσει σε μια πολιτική κατάσταση στη οποία θα βρεθεί υπόλογη των ρωσικών διαθέσεων, με επιπτώσεις ακόμη και στην εσωτερική της πολιτική σταθερότητα και στην αναπτυξιακή πορεία της χώρας.
Κατά αυτόν τον τρόπο, η σύνοδος κορυφής της Πέμπτης ανέδειξε τις διαφορετικές προσεγγίσεις των χωρών της ΕΕ απέναντι στο ρωσο-ουκρανικό ζήτημα, και στις αμερικανικές πιέσεις για επίτευξη μιας γρήγορης ειρηνευτικής συμφωνίας. Αν και η Ουκρανία επιθυμεί να διατηρήσει τη στήριξη της ΕΕ και να ενισχύσει τη θέση της απέναντι στη Ρωσία, οι χώρες της ΕΕ βρίσκονται σε μια ιδιαίτερα δυσμενή θέση, προσπαθώντας να συνδυάσουν την υποστήριξη προς την Ουκρανία με τις ανάγκες της διεθνούς διπλωματίας. Η Ευρώπη ωστόσο, από της πλευρά της καλείται να προωθήσει μια στρατηγική που θα διασφαλίζει την ασφάλεια στην περιοχή, ενώ παράλληλα θα εγγυάται πως η Ρωσία δεν θα καταστεί κυρίαρχος στην περιοχή και δεν θα επιβληθεί μέσω της εν λόγω συμφωνίας.
Η σύνοδος κορυφής της Πέμπτης έδειξε για άλλη μια φορά πόσο πολυπρισματικό και πολυσχιδές είναι το ρωσο-ουκρανικό ζήτημα και πόσο δύσκολο είναι να βρεθεί μια λύση που να ικανοποιεί όλες τις πλευρές. Η ανάγκη για διαβουλεύσεις και επιτυχημένες διπλωματικές κινήσεις παραμένει επιτακτική, καθώς το μέλλον της Ουκρανίας και της ευρωπαϊκής ασφάλειας εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την ικανότητα της διεθνούς κοινότητας να διαχειριστεί την τρέχουσα κρίση με σύνεση και μακροπρόθεσμη στρατηγική.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Βρυξέλλες: Επί τάπητος το μέλλον της Ουκρανίας εν μέσω αμερικανικών πιέσεων για γρήγορη ειρηνευτική συμφωνία, euronews, διαθέσιμο εδώ
- Πιέσεις των ΗΠΑ σε Ρωσία και ΕΕ για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία, euronews, διαθέσιμο εδώ
- Πίεση Τραμπ για συνομιλίες για την Ουκρανία-Oι ΗΠΑ απειλούν τη Ρωσία και με στρατιωτικά μέσα, HUFFPOST, διαθέσιμο εδώ
