Της Μαρίας Κουλούρη,
Η ιστορία του κόσμου πάντα ενδιέφερε τους ανθρώπους, οι οποίοι, από τα αρχαία κιόλας χρόνια, αναζητούσαν τρόπους ερμηνείας του. Οι ερμηνείες βασίστηκαν είτε σε επιστημονικά στοιχεία είτε σε μύθους, με τους δεύτερους να φαίνονται πιο εύληπτοι για τους περισσότερους ανθρώπους, εμπνέοντάς τους, μάλιστα, και δημιουργικά. Η εγκυκλοπαίδεια της πρώιμης γης της Isabel Greenberg αποτελεί ένα graphic novel που δημιουργήθηκε, βασιζόμενο σε μύθους του κόσμου, συνδυάζοντας τη δημιουργική ματιά της συγγραφέως τόσο στην πλοκή όσο και στην παρουσίασή του. Το έργο κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο και τις Εκδόσεις Αλεξάνδρεια.
Ας γνωρίσουμε, αρχικά, τον «ιθύνοντα νου» αυτής της πρωτότυπης ιδέας. Η Isabel Greenberg γεννήθηκε το 1988 και κατάγεται από τη Μεγάλη Βρετανία, ενώ σπούδασε εικονογραφία το 2011 στο Πανεπιστήμιο του Brighton. Το 2011, επίσης, κέρδισε το Observer/Cape/Comica Graphic Short Story Prize με το έργο της Love in a Very Cold Climate. Το 2013 κυκλοφόρησε το πρώτο της graphic novel, στο οποίο επικεντρώνεται και η παρούσα βιβλιοκριτική, Η εγκυκλοπαίδεια της πρώιμης γης, λαμβάνοντας εξαιρετικά θετικές κριτικές, ενώ τη μετάφραση της ελληνικής έκδοσης επιμελείται η Φωτεινή Χαντζιάρα.
Το βιβλίο αυτό, όπως εύστοχα σπεύδει το οπισθόφυλλό του να μας πληροφορήσει, δεν αποτελεί μια εγκυκλοπαίδεια πραγματικών στοιχείων, αλλά μυθοπλασίας. Απαρτίζεται από διάφορες ιστορίες με πρωταγωνιστές όλων των ειδών —θεοί, βασιλιάδες, μάγοι, τέρατα κτλ—, έχοντας ως στόχο την ανάγκη αναζήτησης της αληθινής αγάπης και το νόημα του να είμαστε άνθρωποι. Οι ιστορίες αυτές δεν λαμβάνουν χώρα στη γη, όπως τη γνωρίζουμε, αλλά σε μια άλλη μορφή της, πρώιμη, που προϋπήρχε της «δικής» μας.
Ο καθοδηγητής μας σε αυτή την παραμυθένια αφήγηση είναι ένας νεαρός κωπηλάτης, ο οποίος ξεκινά από τον τόπο του, τον Βόρειο Πόλο και ταξιδεύει έως τον Νότιο, ώστε και τελικά τα καταφέρνει. Όχι μόνο τα καταφέρνει, αλλά βρίσκει μάλιστα και την αγάπη στο πρόσωπο μιας «Νότιας». Ωστόσο, η αμοιβαία τους αγάπη δεν αρκεί, ώστε να μπορέσουν να πλησιάσουν περισσότερο της απόστασης του μισού μέτρου· αν και προέρχονταν από τους δύο διαφορετικούς πόλους, κάποια παράξενη μαγνητική δύναμη δεν τους αφήνει να πλησιάσουν και τους απωθεί, όμως δεν στέκεται εμπόδιο στο να ζήσουν μαζί. Η αφήγηση ξεκινά, όταν η κοπέλα ζητά από το αγόρι να της διηγηθεί ιστορίες από το ταξίδι του προς τον Νότο, αποτελώντας έτσι μια πρωτότυπη —και κινηματογραφική, θα μπορούσαμε να πούμε— εισαγωγή.
Μέσα σε 4 μεγάλα μέρη, ξεδιπλώνονται ιστορίες κάθε λογής, οι οποίες βασίζονται σε θρύλους, μυθολογικές παραδόσεις ποικίλων πολιτισμών ή ακόμα και στην Παλαιά Διαθήκη, αποδιδόμενες, πάντα, διασκευασμένες με μυθοπλαστικό τρόπο. Τα μέρη αυτά τιτλοφορούνται ως εξής: «Η χώρα του Βορρά», «Βρεταρκτική», Μπαβυλώνα» και «Ο Νότιος Πόλος». Οι άνθρωποι όλων αυτών των ιστοριών ή καλύτερα αυτού του πρώιμου πολιτισμού, μάς έμοιαζαν πολύ· γεμάτοι συναισθήματα, φιλοδοξίες, όνειρα και ευαισθησίες, περιπλανώμενοι σε περιπέτειες μεταξύ τους, οι οποίες καθορίζουν την πορεία της ζωής τους. Σχετικά με τον θεματικό άξονα όλων των διηγημάτων, αυτός δεν είναι άλλος από τη διαφώτιση και την ανακάλυψη της αληθινής αγάπης. Τέλος, δεν θα μπορούσαμε να μη σημειώσουμε και την εικονογράφηση του βιβλίου, η οποία όχι μόνο ταιριάζει «γάντι» στο ύφος της πλοκής, αλλά και στο σκηνικό των τεκταινόμενων, με ψυχρά χρώματα να κυριαρχούν, συνδυάζοντας άψογα τη χρωματική παλέτα με τον χωροχρόνο του έργου.
Η εγκυκλοπαίδεια της πρώιμης γης ενδείκνυται για όσους επιθυμούν να προβούν στην ανάγνωση ενός βιβλίου, που δεν είναι πυκνογραμμένο και δεν «βομβαρδίζει» τον αναγνώστη του με όγκο πληροφοριών. Η γρήγορη πλοκή, ο παραστατικός τρόπος εικονογράφησης και η αμεσότητα των διαλόγων συνθέτουν ένα έργο εύληπτο και ευχάριστο στην ανάγνωσή του.
