Της Ελένης Κοκαβέση,
Πολλές παντρεμένες γυναίκες εκφράζουν τα παράπονά τους για τους συζύγους τους και για την ατονία του γάμου τους. Γυναίκες που παραπονιούνται για την αδιαφορία των ανδρών τους, που αισθάνονται πως οι άνδρες τους δεν τις καταλαβαίνουν, γυναίκες που έχουν απηυδήσει, επειδή αναλαμβάνουν όλα τα βάρη του νοικοκυριού, ενώ οι άνδρες τους επιστρέφουν σπίτι από την καθημερινή τους εργασία χωρίς να δείχνουν ενδιαφέρον για την κατάσταση που κυριαρχεί στο σπίτι τους. Γυναίκες απογοητευμένες που βρίσκονται σε συναισθηματικό αδιέξοδο. Παρόλα αυτά, δεν τις ακούς ποτέ να συζητάνε για κρίση στον γάμο τους ή να σκέφτονται την πιθανότητα του διαζυγίου, ενώ γνωρίζουν πως η κατάσταση δε θα αλλάξει.
Συνήθως οι γυναίκες αυτές, είναι γυναίκες που έχουν μεγαλώσει με διαφορετικές αξίες, γιατί οι κοινωνικές επιταγές ήταν διαφορετικές από ότι σήμερα. Τα παλαιότερα χρόνια θεωρούνταν ντροπή και κοινωνικό ταμπού για μία παντρεμένη γυναίκα να χωρίσει τον σύζυγο της. Ήταν λες και διέλυε την οικογένεια της και η κοινωνία ήταν πολύ αυστηρή. Δεν γινόταν κοινωνικά αποδεκτό το διαζύγιο, οι γυναίκες που αποφάσιζαν να χωρίσουν στιγματίζονταν, τα παιδιά τους κουβαλούσαν αυτό το στίγμα και αντιμετωπίζονταν από τα υπόλοιπα μέλη της κοινωνίας ως παιδιά που ήταν μέλη διαλυμένης οικογένειας.
Έτσι, οι γυναίκες αυτές ήταν αναγκασμένες να συνεχίζουν να είναι παντρεμένες με τους άνδρες τους —ακόμη και όταν η σήψη του γάμου μετά από τόσα χρόνια κοινής συμβίωσης είχε επέλθει— , επειδή αυτό ήταν πιο αρμόζον με βάση τις κοινωνικές νόρμες. Προκειμένου να αποφύγουν τον κοινωνικό στιγματισμό, έκρυβαν τα προβλήματα κάτω από το χαλί και συνέχιζαν κανονικά την ζωή τους σαν να μη συνέβαινε τίποτα. Συνήθισαν στο να θάβουν τα συναισθήματα τους και να αποφεύγουν τα προβλήματα τους για το καλό της οικογένειας.
Από τα παραπάνω συμπεραίνουμε, πως αυτό το αδιέξοδο το αντιμετώπιζαν γυναίκες που ήταν μεγαλωμένες με διαφορετικό αξιακό κώδικα από εμάς. Γυναίκες άλλης εποχής και άλλης κουλτούρας. Το ερώτημα όμως είναι τι συμβαίνει στην σύγχρονη κοινωνία; Υπάρχουν ακόμη τέτοιες γυναίκες; Η σύγχρονη γυναίκα πως αντιμετωπίζει τη σχέση της με τον σύντροφο της και οι παντρεμένες γυναίκες πως στέκονται στον γάμο τους; Στη σύγχρονη εποχή τα διαζύγια θα έλεγε κανείς είναι σαφώς περισσότερα από ότι στο παρελθόν. Πλέον τα διαζύγια δε θεωρούνται ταμπού και δε στιγματίζονται οι γυναίκες που αποφασίσουν να τερματίσουν τον γάμο τους, όταν έχει καταντήσει δυσλειτουργικός για τις ίδιες.
Όχι μόνο στην περίπτωση του γάμου, αλλά και στις σχέσεις που δεν καταλήγουν απαραίτητα στον γάμο, οι γυναίκες είναι πιο συνειδητοποιημένες ως προς το τι θέλουν, δε διστάζουν να το απαιτούν και να φεύγουν από μία σχέση όταν καταλήγει σε αδιέξοδο. Είναι όμως, έτσι όλες οι γυναίκες και σκέφτονται όλες με τον ίδιο τρόπο; Προφανώς και όχι. Υπάρχουν ακόμη γυναίκες που συνεχίζουν να βρίσκονται σε σχέσεις με συναισθηματικά αδιέξοδα, σχέσεις δυσλειτουργικές, σε σχέσεις που αισθάνονται καταπιεσμένες, αλλά παρόλα αυτά μένουν. Πόσες φορές έχουμε δει, όπως στην τηλεόραση να ασχολούνται οι δημοσιογράφοι ή οι κουτσομπολίστικες εκπομπές με σχέσεις καταπιεστικές για την γυναίκα, η οποία όμως εξακολουθούσε να βρίσκεται σε αυτήν τη σχέση ή τις περισσότερες φορές να μη μπορούσε να ξεφύγει από αυτήν με καταστροφικές συνέπειες για την ίδια.
Βλέπουμε λοιπόν πως ενώ θεωρούμε ότι η κατάσταση έχει αλλάξει, υπάρχουν ακόμη εκεί έξω γυναίκες που δυσκολεύονται να κόψουν τον γόρδιο δεσμό που τις κρατά αιχμάλωτες. Ακόμη, πολλές παντρεμένες ή γυναίκες που συμβιώνουν με τον σύντροφο τους, χωρίς να έχουν παντρευτεί, εξακολουθούν να βρίσκονται σε καταδικασμένες σχέσεις και να επωμίζονται τα αποτελέσματα της επιλογής τους, χωρίς να θέλουν να τερματίσουν αυτήν την σχέση. Αν υπάρχουν παιδιά αυτό κάνει ακόμα πιο δύσκολη τη θέση αυτής της γυναίκας να απεγκλωβιστεί και να αποχωρίσει από τη σχέση.
Επομένως, βλέπουμε πως παρόλο που η γυναικεία ενδυνάμωση ως προς τη θέση που πρέπει να έχει η γυναίκα στον γάμο της και παρά την πρόοδο που έχει παρατηρηθεί στον τομέα συμβουλευτικής επί των σχέσεων, υπάρχουν ακόμα γυναίκες που παραμένουν σε καταδικασμένους γάμους, καταπιεσμένες συναισθηματικά και κάποιες φορές υφίσταντο τοξικές και κακοποιητικές συμπεριφορές. Γυναίκες, που συμβιβάζονται από τις κοινωνικές νόρμες και παραμένουν σε καταδικασμένες σχέσεις, γιατί αυτό είναι το αρμόζον, αυτό θεωρούν πως είναι το καλύτερο για τα παιδιά τους και έτσι θα αποφύγουν τον στιγματισμό πρωτίστως από τους οικείους τους και κατόπιν από την κοινωνία.
Είναι όμως αυτή η λύση; Πρέπει η σύγχρονη παντρεμένη γυναίκα —που βρίσκεται εντός ενός ανυπόφορου γάμου— να βιώνει τον γάμο της σαν κοινωνική επιταγή και να παραμένει σε αυτόν επειδή αυτό είναι το πρέπον; Όχι! Ποια είναι η λύση όμως, το διαζύγιο; Ίσως είναι μία απάντηση, ναι είναι άλλη απάντηση, όταν δεν φαίνεται κάποια λύση στον ορίζοντα. Είναι όμως το διαζύγιο λύση σε κάθε τέτοιον γάμο ή σε κάθε σχέση που βλέπουμε πως η συνύπαρξη δε λειτουργεί; Προφανώς και όχι γιατί έτσι θα καταλήγαμε σε σχέσεις με ημερομηνία λήξης, σε γάμους που θα κατέληγαν σε διαζύγιο με το παραμικρό.
Νομίζω πως το σωστό είναι να υπάρξει μία στάθμιση, να εξετάζεται η κάθε περίσταση περιπτωσιολογικά. Αρχικά, θα πρέπει οι γυναίκες να είναι συνειδητοποιημένες για την κατάσταση της σχέσης τους, για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν και να τα επικοινωνούν με τον σύζυγο τους. Όταν ο γάμος βαλτώνει και τα προβλήματα αρχίζουν και έρχονται στην επιφάνεια, πρέπει οι γυναίκες να μη διστάζουν να εκφράσουν τα παράπονα τους στο σύζυγο τους και να απαιτήσουν μία λύση. Πρέπει ο σύζυγος να είναι ενήμερος για τη συναισθηματική κόπωση της συζύγου του και να δουλέψουν μαζί για την καλυτέρευση του γάμους τους, λαμβάνοντας πρωτοβουλίες που θα βοηθήσουν στην αντιμετώπιση του προβλήματος.
Η επικοινωνία των δύο συζύγων και η διάθεση για επίλυση των προβλημάτων και από τις δύο μεριές είναι σημαντική. Εάν δεν καταφέρουν να λύσουν τις διαφορές τους μεταξύ τους, υπάρχει και η περίπτωση των συμβούλων σχέσεων, καθώς και κάθε μορφή ψυχολογικής υποστήριξης που μπορεί να παρασχεθεί στην παντρεμένη γυναίκα και θα την βοηθήσει να ανταπεξέλθει στις δυσκολίες του γάμους της. Όταν και πάλι δεν αλλάζει η κατάσταση και η συνέχιση του γάμου περισσότερες δυσκολίες δημιουργεί παρά οφέλη, τότε η γυναίκα πρέπει να δώσει προτεραιότητα στην ψυχική της υγεία και στον εαυτό της. Μπορεί να ζητήσει λίγο χρόνο να σκεφτεί όλα όσα συμβαίνουν στον γάμο της και να δώσει έμφαση στα συναισθήματα που έχει πλέον για τον σύζυγο της.
Όταν και μετά από αυτή την ενδοσκόπηση, καταλήξει στο συμπέρασμα ότι δε μπορεί πλέον να συνεχίσει τον γάμο της, τότε πρέπει να πάρει την απόφαση να προχωρήσει μπροστά και να ζητήσει διαζύγιο, χωρίς να σκέφτεται τις κοινωνικές νόρμες και τον κοινωνικό στιγματισμό. Προφανώς και το διαζύγιο δεν είναι η λύση για όλα, αλλά όταν έχουν γίνει οι απαραίτητες πρωτοβουλίες που απαιτούνται για να σωθεί μια σχέση και δυστυχώς δεν καταλήγουν πουθενά, είναι προτιμότερο να τερματίζεται μία σχέση καταδικασμένη, παρά να επιμένουμε σε έναν γάμο που δεν μας κάνει ευτυχισμένους πια. Πόσο μάλλον, όταν η γυναίκα υφίσταται κακοποιητικές συμπεριφορές από τον άνδρα της, οπότε και η φυγή είναι μονόδρομος.
Με βάση τα παραπάνω, καταλήγουμε στο συμπέρασμα πως μία παντρεμένη γυναίκα που βρίσκεται σε έναν γάμο που την καταδυναστεύει και την εξαθλιώνει συναισθηματικά και ψυχολογικά, πρωτίστως πρέπει να διεκδικεί από τον σύζυγο της καλύτερες συνθήκες συμβίωσης και κατόπιν, όταν δεν παρατηρείται κάποια αλλαγή, να ξεφεύγει από τον γάμο της, χωρίς να την εμποδίζουν οι κοινωνικές νόρμες ή να την ενδιαφέρει η γνώμη των άλλων. Γιατί η ψυχική και πνευματική υγεία της αξίζει περισσότερο από έναν προβληματικό γάμο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ζώντας σε ένα δυσλειτουργικό γάμο με συζυγικές συγκρούσεις, bonobology.com, διαθέσιμο εδώ
- «Μένουμε μαζί για τα παιδιά» Σωστό ή Λάθος, protothma.gr, διαθέσιμο εδώ
