Του Χάρη Οικονόμου,
Ήδη από τον Φεβρουάριο η Κίνα είχε ανακοινώσει την πραγματοποίηση ναυτικών ασκήσεων στα διεθνή ύδατα της Τασμανίας, γεγονός που μόνο αδιάφορο δεν πέρασε από την κυβέρνηση της Νέας Ζηλανδίας. Είναι, όμως, ο κίνδυνος μιας κινεζικής απειλής υπαρκτός στα νερά της Ωκεανίας ή ένα ακόμη τέχνασμα για προβολή ισχύος στον παγκόσμιο χάρτη;
Η οικονομική συνεργασία και οι πολιτικές δεσμεύσεις
Οι σχέσεις μεταξύ της Νέας Ζηλανδίας και της Κίνας χαρακτηρίζονται από βαθιά οικονομική συνεργασία, αλλά και από διαρκείς γεωπολιτικές προκλήσεις. Η Κίνα είναι ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της Νέας Ζηλανδίας, με τις δύο χώρες να έχουν υπογράψει εμπορικές συμφωνίες που ενισχύουν τη διμερή συνεργασία.
Η οικονομική συνεργασία Νέας Ζηλανδίας – Κίνας έχει ενισχυθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα μετά τη συνάντηση του Κινέζου Προέδρου Σι Τζινπίνγκ με τον Νεοζηλανδό Πρωθυπουργό Κρις Χίπκινς στο Πεκίνο τον Ιούνιο του 2023. Ο Σι τόνισε ότι η στρατηγική της Κίνας για αυτάρκεια δε σημαίνει αποκοπή από τον υπόλοιπο κόσμο, αλλά αντίθετα, επιδίωξη μεγαλύτερης σύνδεσης μεταξύ εγχώριων και διεθνών αγορών. Το 2024, η Κίνα εξέφρασε την επιθυμία της για εμβάθυνση των σχέσεων, βασισμένη στον αμοιβαίο σεβασμό και την αμοιβαία ανάπτυξη. Ωστόσο, παρά τη θετική οικονομική συνεργασία, υπάρχουν ανησυχίες για την αυξανόμενη γεωπολιτική επιρροή της Κίνας στον Ειρηνικό.
Οι κινεζικές στρατιωτικές ασκήσεις στη Θάλασσα της Τασμανίας
Τον περασμένο Φεβρουάριο, τρία κινεζικά πολεμικά πλοία πραγματοποίησαν στρατιωτικές ασκήσεις με πραγματικά πυρά σε διεθνή ύδατα της Θάλασσας της Τασμανίας, προκαλώντας την ανησυχία της Νέας Ζηλανδίας και της Αυστραλίας. Οι αεροπορικές εταιρείες Qantas, Emirates και Air New Zealand αναγκάστηκαν να αλλάξουν δρομολόγια με ελάχιστη προειδοποίηση, γεγονός που χαρακτηρίστηκε ως «αποτυχία» επικοινωνίας μεταξύ Κίνας και Νέας Ζηλανδίας.
Η δεύτερη φάση των ασκήσεων, που επιβεβαιώθηκε από τη φρεγάτα Te Kaha του Ναυτικού της Νέας Ζηλανδίας, περιελάμβανε την εκτόξευση πραγματικών πυρών. Ο Νεοζηλανδός Υπουργός Άμυνας, Τζούντιθ Κόλινς, εξέφρασε την ανησυχία της για τις ικανότητες των κινεζικών πολεμικών πλοίων, ενώ ο Πρωθυπουργός Κρίστοφερ Λούξον υπογράμμισε την ανάγκη για καλύτερη επικοινωνία, παραδεχόμενος ταυτόχρονα ότι οι ασκήσεις ήταν σύμφωνες με το διεθνές δίκαιο.
Η Συνεργασία της Κίνας με τις Νήσους Κουκ
Ένα άλλο ζήτημα που προκάλεσε εντάσεις ήταν η απόφαση των Νήσων Κουκ, ενός αυτόνομου κράτους σε ελεύθερη σύνδεση με τη Νέα Ζηλανδία, να υπογράψουν συμφωνία στρατηγικής συνεργασίας με την Κίνα. Η Νέα Ζηλανδία ανησυχούσε ότι η συνεργασία αυτή θα μπορούσε να επηρεάσει τη συνταγματική σχέση των δύο χωρών.
Η έλλειψη διαφάνειας από την πλευρά των Νήσων Κουκ προκάλεσε αντιδράσεις, με τον Πρωθυπουργό των Νήσων, Μαρκ Μπράουν, να αποσύρει σχέδιο εισαγωγής εθνικού διαβατηρίου υπό την πίεση της Νέας Ζηλανδίας. Η κυβέρνηση της Νέας Ζηλανδίας εξέφρασε τη δυσαρέσκειά της για το γεγονός ότι δεν ενημερώθηκε έγκαιρα για τη συμφωνία.
Διπλωματικές προσπάθειες για εκτόνωση της έντασης
Σε απάντηση στις εξελίξεις, ο νεοζηλανδός Υπουργός Εξωτερικών, Ουίνστον Πίτερς, επισκέφθηκε το Πεκίνο για τριήμερες συνομιλίες με ανώτερους Κινέζους αξιωματούχους, συμπεριλαμβανομένου του Υπουργού Εξωτερικών Ουάνγκ Γι. Οι συζητήσεις επικεντρώθηκαν στις στρατιωτικές δραστηριότητες της Κίνας στη Θάλασσα της Τασμανίας και στη συνεργασία της με τις Νήσους Κουκ.
Ο Πίτερς τόνισε τη σημασία της διατήρησης ανοιχτών διαύλων επικοινωνίας, δεδομένου του εύρους των διμερών σχέσεων που περιλαμβάνουν εμπορικές, πολιτιστικές και στρατηγικές συνεργασίες. Ο Ουάνγκ Γι, από την πλευρά του, διαβεβαίωσε ότι η Κίνα σέβεται τις ανησυχίες της Νέας Ζηλανδίας και ότι θα εργαστεί για την αποφυγή μελλοντικών παρεξηγήσεων.
Συμπέρασμα
Οι σχέσεις Κίνας – Νέας Ζηλανδίας παραμένουν κρίσιμες για την οικονομική και πολιτική σταθερότητα του Ειρηνικού. Αν και οι πρόσφατες εντάσεις υποδεικνύουν την ύπαρξη διαφωνιών, η Νέα Ζηλανδία επιδιώκει να διατηρήσει έναν ισορροπημένο διάλογο με την Κίνα. Το πώς θα εξελιχθούν οι διμερείς τους σχέσεις στο μέλλον εξαρτάται από την ικανότητα των δύο χωρών να διαχειριστούν τις διαφορές τους μέσω της διπλωματίας και του αμοιβαίου σεβασμού. Παρόλα αυτά η ανησυχία έγκειται περισσότερο στην επιθυμία της Κίνας για αυτοπροβολή της ως κορυφαίας δύναμης στη ζώνη του Ειρηνικού, θέλοντας να απειλήσει περισσότερο μικρότερες δυνάμεις της περιοχής (βλ. Φιλιππίνες) προβάλλοντας τη στρατιωτική της ισχύ ως ισάξια των AUKUS.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Διπλωματική ένταση Νέας Ζηλανδίας και Νήσων Κουκ, LiFO, διαθέσιμο εδώ
- Σι Τζινπίνγκ: η αυτάρκεια της Κίνας δεν είναι μία πολιτική κλειστής πόρτας, CRJ Online, διαθέσιμο εδώ
- Ο Σι λέει ότι η Κίνα είναι έτοιμη να συνεργαστεί με τη Νέα Ζηλανδία για δεσμούς αμοιβαίου σεβασμού, ανεκτικότητας, συνεργασίας και ανάπτυξης, CRJ Online, διαθέσιμο εδώ
- New Zealand foreign minister to question Chinese naval activity in Beijing visit, Reuters, διαθέσιμο εδώ
- New Zealand’s top diplomat tells China sudden live-fire drills represent ‘failure’ in relationship, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
