Του Λάμπρου Νούσια,
Ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Donald Trump, ανακοίνωσε νέους δασμούς που στοχεύουν τις εισαγωγές από τον Καναδά, το Μεξικό και την Κίνα. Αυτή η κίνηση προκάλεσε σημαντικές αντιδράσεις παγκοσμίως, επηρεάζοντας τις αγορές και τις διπλωματικές σχέσεις μεταξύ των μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου. Οι αποφάσεις αυτές, που τέθηκαν σε ισχύ στις 4 Μαρτίου 2025, αναμένεται να έχουν ευρύτερες επιπτώσεις τόσο στην αμερικανική οικονομία όσο και στο παγκόσμιο εμπόριο.
Οι νέοι δασμοί περιλαμβάνουν βαρύτατες επιβαρύνσεις στις εισαγωγές από τον Καναδά και το Μεξικό, ενώ οι επιβαρύνσεις στα κινεζικά προϊόντα διπλασιάζονται, επηρεάζοντας βασικά βιομηχανικά αγαθά και ηλεκτρονικά προϊόντα. Ο Τραμπ δικαιολόγησε την επιβολή αυτών των μέτρων ως αναγκαία για την προστασία της αμερικανικής βιομηχανίας και των εργαζομένων, κατηγορώντας τις ξένες κυβερνήσεις για αθέμιτες εμπορικές πρακτικές. Η απόφαση προκάλεσε άμεσες αντιδράσεις από τον Καναδά και το Μεξικό. Ο καναδός Πρωθυπουργός, Justin Trudeau, χαρακτήρισε τους δασμούς «αδικαιολόγητους» και ανακοίνωσε αντίμετρα ύψους 20,7 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Τα αντίποινα περιλαμβάνουν δασμούς σε αμερικανικά προϊόντα, όπως μπύρα, κρασί και οικιακές συσκευές. Το Μεξικό βρίσκεται επίσης σε διαδικασία διαμόρφωσης αντίμετρων, με αναλυτές να προβλέπουν πιθανές κυρώσεις σε αμερικανικά αγροτικά προϊόντα.
Η Κίνα καταδίκασε έντονα την απόφαση των Η.Π.Α., με το Υπουργείο Εμπορίου να δηλώνει ότι οι νέοι δασμοί «παραβιάζουν σοβαρά τους κανόνες του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου». Η χώρα δεσμεύτηκε να υποβάλει καταγγελία στον Π.Ο.Ε. και να εφαρμόσει αντίμετρα, στοχεύοντας κυρίως αμερικανικά αγροτικά προϊόντα και αυτοκινητοβιομηχανίες. Η κινεζική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα επιβάλει πρόσθετους δασμούς ύψους 15% σε εισαγωγές αμερικανικής σόγιας, φυσικού αερίου και ημιαγωγών, πλήττοντας σημαντικά την αμερικανική γεωργική και τεχνολογική βιομηχανία. Παράλληλα, η Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας εξετάζει τη δυνατότητα να αποδυναμώσει το γουάν για να αντισταθμίσει τις επιπτώσεις των αμερικανικών μέτρων, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένα νέο νομισματικό πόλεμο.
Η ανακοίνωση των δασμών προκάλεσε έντονες διακυμάνσεις στις αγορές. Ο δείκτης Dow Jones σημείωσε πτώση 1,8%, ενώ το αμερικανικό δολάριο εξασθένισε λόγω ανησυχιών για πιθανή ύφεση. Οι οικονομολόγοι προβλέπουν ότι οι δασμοί θα αυξήσουν το κόστος ζωής στις Η.Π.Α., με επιπλέον επιβάρυνση 1.200 δολαρίων ετησίως για το μέσο καταναλωτή. Οι αγορές ανησυχούν ότι αυτή η εμπορική κλιμάκωση μπορεί να οδηγήσει σε ύφεση, γνωστή ως “Trumpcession”. Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των Η.Π.Α. ενδέχεται να αναγκαστεί να μειώσει τα επιτόκια, για να μετριάσει τις επιπτώσεις.
Η απόφαση του Trump έρχεται σε μια κρίσιμη περίοδο για τις Η.Π.Α., καθώς έχει ήδη ξεκινήσει τη δεύτερη θητεία του μετά την επανεκλογή του το 2024. Οι δασμοί θεωρούνται κεντρικό στοιχείο της πολιτικής του ατζέντας, καθώς προσπαθεί να τηρήσει τις προεκλογικές του δεσμεύσεις για “America First” και την προστασία της αμερικανικής βιομηχανίας από το διεθνή ανταγωνισμό. Η στόχευση της Κίνας είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς ο Trump επιδιώκει να περιορίσει την οικονομική και τεχνολογική της επέκταση, ιδιαίτερα στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης, των ημιαγωγών και της πράσινης ενέργειας. Παράλληλα, η κυβέρνησή του προσπαθεί να επαναφέρει βιομηχανικές δραστηριότητες στις Η.Π.Α., προσφέροντας φορολογικά κίνητρα σε επιχειρήσεις που θα επαναπατρίσουν την παραγωγή τους από την Κίνα. Οι παραπάνω εξελίξεις καλύπτονται υπό το πρόσχημα της αμερικανικής κυβέρνησης ότι στοχεύουν στην καταπολέμηση της εισροής ναρκωτικών ουσιών στις Ηνωμένες Πολιτείες, ιδιαίτερα από το Μεξικό και την Κίνα.
Οι κινεζικές επιχειρήσεις, ιδιαίτερα στον τομέα της τεχνολογίας και της αυτοκινητοβιομηχανίας, ήδη αναζητούν εναλλακτικές αγορές και προμηθευτές. Μεγάλες κινεζικές εταιρείες, όπως η Huawei και η BYD, εξετάζουν το ενδεχόμενο ενίσχυσης των επενδύσεών τους στην Ευρώπη και τη Λατινική Αμερική, ώστε να μειώσουν την εξάρτησή τους από την αμερικανική αγορά. Επίσης, η Κίνα έχει ήδη ξεκινήσει συνομιλίες με χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας για την ενίσχυση εμπορικών συνεργασιών, ενώ δεν αποκλείεται να επιβάλει περαιτέρω περιορισμούς σε αμερικανικές εταιρείες που δραστηριοποιούνται εντός της επικράτειάς της, όπως η Apple και η Tesla.
Όπως προκύπτει, οι νέοι δασμοί του Trump έχουν ήδη προκαλέσει έντονες αντιδράσεις από τις πληγείσες χώρες και τις διεθνείς αγορές. Παρόλο που η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι η πολιτική αυτή θα ενισχύσει την αμερικανική οικονομία, οι αναλυτές προειδοποιούν για αρνητικές συνέπειες, όπως αύξηση των τιμών και επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης. Η κατάσταση παραμένει ρευστή, με τις διεθνείς αντιδράσεις να διαμορφώνουν τις εξελίξεις των επόμενων μηνών.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
-
What are tariffs and why is Trump using them?, BBC, διαθέσιμο εδώ
- China promises ‘countermeasures’ after Trump threatens additional 10% tariff, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
-
China and Canada retaliate after Trump trade tariffs come into effect, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
