Της Αμαλίας Θεοχαρίδου,
Στις μέρες μας, όλοι κάνουν αναφορά στην έλλειψη τρόπων που χαρακτηρίζει τη νέα κοινωνία, μια απροσωποποιημένη μορφή κοινωνικής ενσωμάτωσης και αλληλεπίδρασης που δικαιολογεί το να μη ζητάμε συγγνώμη, να μην προσέχουμε τους γύρω μας και να κρατάμε μια πιο ατομιστική στάση ζωής. Βέβαια, διάφορο με τον δυτικό τρόπο ζωής, βρίσκεται στο ασιατικό κοινωνικό σύστημα, και συγκεκριμένα στο νοτιοκορεατικό, το οποίο επικεντρώνεται τόσο πολύ στους τρόπους και την κοινωνική υπόσταση, που από πολλούς χαρακτηρίζεται ακόμα και ως καταπιεστικό.
Η Νότια Κορέα είναι μια βαθιά κοινωνικά επηρεασμένη χώρα, όπου η κοινωνική στάση και το savoir vivre αποτελούν το άλφα και το ωμέγα στη ζωή κάποιου, διαμορφώνοντας όχι μόνο την επαγγελματική του πορεία, αλλά ακόμα και τον γάμο που θα κάνει. Οι κοινωνικές επιλογές του ατόμου είναι τόσο σημαντικές που μπορούν να οδηγήσουν σε ακραίο κοινωνικό στιγματισμό και κατακραυγή. Συγκεκριμένα, οι Νοτιοκορεάτες περιμένουν ακόμα και από τους τουρίστες που πρόκειται να επισκεφτούν τη χώρα να γνωρίζουν εκ των προτέρων το πώς «πρέπει» να συμπεριφερθούν. Αλλά, ας ρίξουμε μια ματιά σε αυτό το περίεργο σύστημα.
Στην Νότια Κορέα, η ύπαρξη κοινωνικών τρόπων στην καθημερινότητα θεωρείται τόσο αναμενόμενη, ώστε τα άτομα δεν χρειάζεται να λένε «ευχαριστώ» όταν κάποιος συμπεριφέρεται ευγενικά. Ο σεβασμός είναι μια γενικότερη έννοια, η οποία έχει πρωταρχική σημασία και κατευθύνει κάθε στιγμή στη ζωή του ατόμου. Ο απόλυτος σεβασμός έρχεται όταν κάποιος συναναστρέφεται ένα άτομο μεγαλύτερης ηλικίας. Σε εκείνη την περίπτωση, αυτό που θεωρείται πρέπον είναι όχι μόνο ο νεότερος να υποβαθμίσει την προσωπική του γνώμη έναντι του μεγαλύτερου, να αποφύγει την οπτική επαφή μαζί του κοιτώντας το έδαφος, αλλά ακόμα και να γονατίσει, υποκλινόμενος. Πολλές φορές, μάλιστα, θεωρείται φυσιολογικό ο ανώτερος και μεγαλύτερος ηλικιακά συνάδελφος στη δουλειά να ασκήσει σωματική βία στους υφιστάμενούς του, χωρίς εκείνοι να έχουν το δικαίωμα να αντισταθούν.
Ο πληθυντικός είναι εξίσου αξιόλογο σημείο του κοινωνικού στερεώματος. Συγκεκριμένα, πρέπει να χρησιμοποιείται ανεξαρτήτως ηλικίας, ακόμα και ανάμεσα σε άτομα ίδιας ηλικίας. Η κορεατική γλώσσα χωρίζεται σε εφτά επίπεδα ευγενείας, που διαχωρίζονται αναφορικά με το σε ποιον απευθυνόμαστε, με το ανώτερο επίπεδο να αφορά συζητήσεις με τον βασιλιά και τη βασιλική οικογένεια (ένα επίπεδο που δεν χρησιμοποιείται πια, παρά μόνο σε ιστορικά βιβλία). Ο πληθυντικός μπορεί να σταματήσει μόνο μετά από κοινή συμφωνία ανάμεσα στα δύο μέρη (κάτι αδιανόητο αν απευθύνεσαι σε μεγαλύτερο). Μεταξύ των νέων, έχουν εγκαθιδρυθεί συγκεκριμένες προσφωνήσεις. Το “hyung” («χιόνγκ»), που συνήθως σημαίνει «μεγαλύτερος αδελφός» και χρησιμοποιείται από έναν άντρα προς έναν άλλον. Το “unnie” («όννι»), που σημαίνει «μεγάλη αδελφή», από μια μικρότερη κοπέλα σε μία άλλη. Το “oppa” («όππα») από μια μικρότερη κοπέλα, σε έναν μεγαλύτερο άντρα και το “noona” («νούνα») από έναν μικρότερο άντρα, σε μια μεγαλύτερη κοπέλα. Γενικά, οι μεγαλύτεροι αποκαλούν τους μικρότερους με τον όρο “dongsaeng” («ντονγκσένγκ»), μικρότερος αδελφός/αδελφή.
Όμως, η έντονη προσήλωση στο κοινωνικό φαίνεσθαι και η διαρκής ανάγκη γι’ αυτή την ολοκληρωτική «τελειότητα» έχει προκαλέσει τέτοια συναισθηματική πίεση, που έχει καταστεί ο λόγος για πολλαπλές αυτοκτονίες στην χώρα. Άτομα που αισθάνονται απίστευτο άγχος αναφορικά με το να ακολουθήσουν τα κοινωνικά στερεότυπα και να ταιριάξουν με τη μάζα, όπου το οτιδήποτε εξαιρετικά διαφορετικό (από την εμφάνιση έως την σεξουαλικότητα) κατακρίνεται, πολλές φορές αποφασίζουν να βάλουν τέλος στη ζωή τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν αυτοκτονίες “idols” (ειδώλων της K-pop), ύστερα από εξαιρετικές περιπτώσεις εκφοβισμού και μίσους των θαυμαστών, σε περιπτώσεις που θεωρούν ότι οι διασημότητες δεν αποτελούν σωστά κοινωνικά πρότυπα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Suicide rate and social environment characteristics in South Korea: the roles of socioeconomic, demographic, urbanicity, general health behaviors, and other environmental factors on suicide rate, bmcpublichealth.biomedcentral.com, διαθέσιμο εδώ
- Korean honorific titles: Oppa, noona, unnie, and hyung, preply.com, διαθέσιμο εδώ
- Korean Speech Levels – Be polite without sounding outdated, 90daysKorean.com, διαθέσιμο εδώ
- Essential Korean Manners and Etiquette to Know Before Going to Korea, Jaem.io, διαθέσιμο εδώ
- Etiquette, Cultural Atlas, culturalatlas.sbs.com.au, διαθέσιμο εδώ
