Του Φίλιππου Ατζέμογλου,
Η κοιλιοκάκη είναι μια χρόνια αυτοάνοση πάθηση που πλήττει το λεπτό έντερο και προκαλεί δυσκολία στην απορρόφηση θρεπτικών συστατικών από τις τροφές. Αυτή η κατάσταση προκύπτει όταν το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος αντιδρά εσφαλμένα στη γλουτένη, μια πρωτεΐνη που βρίσκεται σε σιτάρι, κριθάρι, σίκαλη και ορισμένα άλλα δημητριακά.
Τι είναι η κοιλιοκάκη;
Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, η κοιλιοκάκη είναι μια αυτοάνοση διαταραχή που επηρεάζει το έντερο, προκαλώντας φλεγμονή και βλάβες στα τοιχώματα του λεπτού εντέρου. Όταν άτομα με κοιλιοκάκη καταναλώνουν τρόφιμα που περιέχουν γλουτένη, το ανοσοποιητικό τους σύστημα αντιδρά εναντίον της, προκαλώντας φλεγμονή και καταστροφή των μικροσκοπικών προεξοχών του εντέρου που ονομάζονται εντερικές λάχνες. Οι λάχνες είναι υπεύθυνες για την απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών από τα τρόφιμα, οπότε η βλάβη τους οδηγεί σε προβλήματα απορρόφησης.
Πώς προκαλείται η κοιλιοκάκη;
Η αιτία της κοιλιοκάκης είναι γενετικά και σχετίζονται με την παρουσία συγκεκριμένων γονιδίων, κυρίως των γονιδίων HLA-DQ2 και HLA-DQ8. Η παρουσία των γονιδίων αυτών δεν σημαίνει πάντα και εκδήλωση της νόσου, ενώ ο παράγοντας που πυροδοτεί την εμφάνιση της κοιλιοκάκης είναι η κατανάλωση γλουτένης σε άτομα που είναι γενετικά προδιάθετα. Επίσης, η νόσος μπορεί να αναπτυχθεί σε οποιαδήποτε ηλικία και συχνά εμφανίζεται μετά από γεγονότα που προκαλούν τοξικό στρες στον οργανισμό, όπως ασθένειες, χειρουργικές επεμβάσεις ή εγκυμοσύνη.
Συμπτώματα της κοιλιοκάκης
Τα συμπτώματα της κοιλιοκάκης ποικίλουν και μπορούν να διαφέρουν από άτομο σε άτομο. Τα πιο κοινά περιλαμβάνουν:
- Διάρροια.
- Κοιλιακό άλγος και μετεωρισμός.
- Απώλεια βάρους.
- Κούραση και αίσθημα αδυναμίας.
- Αναιμία (συνήθως λόγω έλλειψης σιδήρου).
- Εξανθήματα στο δέρμα, όπως η ερπητοειδή δερματίτιδα.
- Στομαχικές διαταραχές και ναυτία.
- Κεφαλαλγία και προβλήματα ψυχικής υγείας, όπως άγχος και κατάθλιψη.
Σε μερικούς ανθρώπους, τα συμπτώματα μπορεί να είναι πιο ήπια ή και ανύπαρκτα. Αυτό καθιστά τη διάγνωση δύσκολη και απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή για την αναγνώριση της κατάστασης.
Διάγνωση της κοιλιοκάκης
Η διάγνωση της κοιλιοκάκης απαιτεί μια συνδυασμένη προσέγγιση, που περιλαμβάνει:
- Ιατρικό ιστορικό και κλινική εξέταση: ο γιατρός θα εξετάσει τα συμπτώματα και το οικογενειακό ιστορικό, καθώς η κοιλιοκάκη είναι γενετικά κληρονομούμενη.
- Αιματολογικές εξετάσεις: ο γιατρός μπορεί να ζητήσει εξετάσεις αίματος για την ανίχνευση συγκεκριμένων αντισωμάτων που υποδεικνύουν την παρουσία της νόσου, όπως τα αντισώματα για την tTG (αντισώματα της ιστικής τρανσγλουταμινάσης).
- Βιοψία λεπτού εντέρου: για την επιβεβαίωση της διάγνωσης, μπορεί να γίνει βιοψία του λεπτού εντέρου, όπου εξετάζεται το δείγμα υπό μικροσκόπιο για να εντοπιστούν βλάβες στις λάχνες.
- Γενετικές εξετάσεις: μπορούν, επίσης, να γίνουν εξετάσεις για τα γονίδια HLA-DQ2 και HLA-DQ8, τα οποία σχετίζονται με την κοιλιοκάκη.
Θεραπεία της κοιλιοκάκης
Η μοναδική θεραπεία για την κοιλιοκάκη είναι η αυστηρή αποφυγή της γλουτένης. Αυτό σημαίνει ότι τα άτομα με κοιλιοκάκη πρέπει να ακολουθούν μια αυστηρά χωρίς γλουτένη δίαιτα για όλη τους τη ζωή. Η γλουτένη βρίσκεται σε πολλά τρόφιμα, όπως ψωμί, μακαρόνια και άλλες τροφές που περιέχουν σιτάρι, κριθάρι ή σίκαλη. Ο γιατρός μπορεί, επίσης, να συστήσει συμπληρώματα διατροφής αν το άτομο έχει ανεπάρκεια σε θρεπτικά συστατικά, όπως σίδηρο, ασβέστιο ή βιταμίνες. Τέλος, η διάγνωση και η θεραπεία της κοιλιοκάκης είναι εξαιρετικά σημαντικές για την αποφυγή επιπλοκών, όπως οστεοπόρωση, υπογονιμότητα και αυξημένη πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου του εντέρου.
Συμπερασματικά
Η κοιλιοκάκη είναι μια σοβαρή πάθηση, αλλά καθίσταται διαχειρίσιμη με την έγκαιρη διάγνωση και την αυστηρή αποφυγή γλουτένης. Είναι σημαντικό οι πάσχοντες να ενημερωθούν σωστά για τη νόσο και να τηρήσουν τις ιατρικές οδηγίες, ώστε να διατηρήσουν την ποιότητα της ζωής τους και να αποτρέψουν τις επιπλοκές.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Celiac Disease, Mayo Clinic, διαθέσιμο εδώ
- Celiac Disease, NIDDK, διαθέσιμο εδώ
- Screening & Diagnosis, Celiac Disease Foundation, διαθέσιμο εδώ
- Celiac Disease, ACG, διαθέσιμο εδώ
- Κοιλιοκάκη: δυσανεξία στη γλουτένη, bioiatriki.gr, εδώ
