Της Αντωνίας Χόνδρου,
Η εκπαίδευση των ειδικευόμενων ιατρών αποτελεί θεμέλιο για την ανάπτυξη των μελλοντικών ιατρών και έχει καθοριστική σημασία για την ασφάλεια των ασθενών και την ποιότητα της ιατρικής περίθαλψης.
Σύμφωνα με το άρθρο 23 του Κώδικα Ιατρικής Δεοντολογίας, ο ιατρός, καθ’ όλη τη διάρκεια της καριέρας του, έχει την υποχρέωση να εκπαιδεύει και να επιβλέπει νεότερους συναδέλφους του. Ειδικά για τους μαθητευόμενους ιατρούς, οι οποίοι βρίσκονται στο ξεκίνημα της επαγγελματικής τους πορείας, η εκπαίδευση δεν περιορίζεται μόνο στην απόκτηση θεωρητικών γνώσεων, αλλά αφορά και την πρακτική εφαρμογή αυτών. Ως εκ τούτου, αν και οι ειδικευόμενοι δεν διαθέτουν την ίδια εμπειρία με τους επιμελητές τους, η ευθύνη τους παραμένει κρίσιμη, αφού συμμετέχουν ενεργά στην παροχή ιατρικών υπηρεσιών.
Ο ειδικευόμενος ιατρός, λόγω της έλλειψης εμπειρίας που διαθέτει, σε σχέση με τον ειδικό, οφείλει να επιδεικνύει ιδιαίτερη προσοχή και υπευθυνότητα στις ιατρικές πράξεις που αναλαμβάνει. Η κύρια διαφορά μεταξύ των δύο έγκειται ακριβώς στο επίπεδο εμπειρίας και γνώσεων. Ο ασκούμενος ιατρός, για να αποφύγει σφάλματα, πρέπει να αναγνωρίζει τα όρια των γνώσεών του και, όταν αμφιβάλλει, να ζητά τη βοήθεια του πιο έμπειρου συναδέλφου του. Αυτό συνιστά το πρώτιστο καθήκον του, καθώς η υγεία του ασθενούς εξαρτάται άμεσα από τις αποφάσεις του.
Περαιτέρω, η ευθύνη του ειδικευομένου ιατρού επεκτείνεται και στην επικοινωνία με τον επιβλέποντα γιατρό και την τακτική ενημέρωσή του σχετικά με την κατάσταση του ασθενούς, προκειμένου να αποφευχθούν σημαντικά ιατρικά λάθη. Η παράλειψη αυτής της ενημέρωσης μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές συνέπειες για την υγεία του ασθενούς και σε περίπτωση, που προκύψει βλάβη, ο μαθητευόμενος ιατρός καθίσταται υπεύθυνος, εφόσον υπάρχει αιτιώδης συνάφεια με την παράλειψη.
Ο ειδικευόμενος, όπως και ο επιβλέπων γιατρός, έχει υποχρέωση να αναγνωρίζει τα όρια των δυνατοτήτων του και να ζητά βοήθεια, όταν αυτό κρίνεται αναγκαίο. Στο τέλος, η καλύτερη προστασία για τον ασθενή προκύπτει από την αμοιβαία συνεργασία και την υπευθυνότητα όλων, ανεξαρτήτως βαθμού εκπαίδευσης και εμπειρίας. Μία συνήθης περίπτωση ευθύνης του ειδικευομένου ιατρού προκύπτει, όταν εκείνος αναλαμβάνει τη διενέργεια συγκεκριμένης ιατρικής πράξης μόνος του, χωρίς να παραπέμψει τον ασθενή στον ειδικό ιατρό, κρίνοντας εσφαλμένα ότι οι ιατρικές του γνώσεις και ικανότητες είναι επαρκείς. Παρομοίως, ο ασκούμενος φέρει ευθύνη και όταν αναλαμβάνει να διαχειριστεί ένα περιστατικό χωρίς τη βοήθεια ή την επίβλεψη του ειδικού, ακόμα και αν γνωρίζει ότι η εμπειρία του δεν είναι επαρκής. Σε τέτοιες περιπτώσεις, ανακύπτει η έννοια του «ιατρικού σφάλματος περί ανάληψης», το οποίο ορίζει την ευθύνη του ιατρού, που προχωρά σε ιατρική πράξη χωρίς να διαθέτει την απαραίτητη γνώση ή εκπαίδευση για να την εκτελέσει με ασφάλεια.
Ωστόσο, δεν πρέπει να παραβλέπεται το γεγονός ότι, σε επείγουσες καταστάσεις, όπου η ζωή του ασθενούς κινδυνεύει και ο ειδικός γιατρός δεν είναι παρών ή δεν μπορεί να ανταποκριθεί άμεσα, ο ειδικευόμενος ιατρός έχει την υποχρέωση να παρέμβει. Στις περιπτώσεις αυτές, δηλαδή σε επείγουσες καταστάσεις, η ευθύνη του ειδικευομένου πρέπει να είναι σε συμφωνία με τις γνώσεις και τις ικανότητές του με βάση τις οποίες και θα κριθεί.
Η Ευθύνη του Επιβλέποντα Ειδικού Ιατρού
Η ευθύνη, βέβαια, δεν βαραίνει μόνο τον ειδικευόμενο γιατρό. Ο επιβλέπων ειδικός ιατρός έχει τη δική του ευθύνη για την επίβλεψη και την καθοδήγηση του εκπαιδευόμενού του. Ειδικά, όταν ο ειδικευόμενος βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο της εκπαίδευσής του και αναλαμβάνει πιο σύνθετα περιστατικά, ο επιβλέπων ιατρός οφείλει να αξιολογεί αν ο ασκούμενος είναι ικανός να αναλάβει τη συγκεκριμένη ιατρική πράξη και να παρέχει την απαραίτητη καθοδήγηση. Σε περίπτωση αποτυχίας του επιβλέποντος να αναγνωρίσει την έλλειψη εμπειρίας του ειδικευόμενου και να τον καθοδηγήσει κατάλληλα, ο ειδικός γιατρός φέρει επίσης ευθύνη για τυχόν επιπλοκές που προκύψουν.
Εν κατακλείδι, η ευθύνη του ειδικευόμενου ιατρού είναι πολυδιάστατη και περιλαμβάνει την υποχρέωση εκπαίδευσης, επικοινωνίας και επιμέλειας στην εκτέλεση των ιατρικών πράξεων. Η γνώση των ορίων του, η αναγνώριση των ικανοτήτων του και η συνεργασία με τον ειδικό γιατρό είναι κρίσιμα στοιχεία για την αποφυγή σφαλμάτων και τη διασφάλιση της υγείας των ασθενών.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Α. Λιούρδη, Ιατρικό ποινικό δίκαιο, Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα, 2021
- Κ. Φράγκος, Ιατρική ευθύνη, Εκδόσεις Σάκκουλα, Αθήνα, 2018
- Ε. Λασκαρίδης, Ερμηνεία κώδικα ιατρικής δεοντολογίας, Νομική Βιβλιοθήκη, Αθήνα, 2013
