Της Αναστασίας Βλαχοπούλου,
Από τις αρχές Φεβρουαρίου 2025, η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) έχει εκφράσει σημαντική ανησυχία και ανταποκρίνεται ενεργά στην πρόσφατη ανακοίνωση του προέδρου των ΗΠΑ Ντοναλντ Τραμπ για επιβολή δασμών σε ευρωπαϊκά προϊόντα και υπηρεσίες. Στην ουσία, με τον όρο «δασμός» γίνεται αναφορά στον φόρο επί της εισαγωγής ή της εξαγωγής αγαθών μεταξύ χωρών.
Έχοντας ήδη προηγηθεί τόσο απότομη επιβολή δασμών 25% στις περισσότερες εισαγωγές από Μεξικό και από Καναδά όσο και ένας φόρος 10% σε όλες τις εισαγωγές από την Κίνα, ο Τραμπ έκανε γνωστό πως θα επιβάλλει εξίσου σημαντικούς δασμούς σε ευρωπαϊκά αγαθά καθώς είχαν μεταχειριστεί τις ΗΠΑ «πολύ άσχημα». Επαναλαμβάνοντας τις καταγγελίες για εμπορικό έλλειμμα, αναφέρει χαρακτηριστικά πως «σίγουρα θα συμβεί και με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Μπορώ να σας το πως γιατί πραγματικά μας εκμεταλλεύτηκαν. Δεν παίρνουν τα αυτοκίνητα μας, δεν παίρνουν τα αγροτικά μας προϊόντα. Δεν παίρνουν σχεδόν τίποτα από εμάς και εμείς παίρνουμε τα πάντα από αυτούς».
Η πρακτική επιβολής υψηλότερων φόρων στις εισαγωγές στις ΗΠΑ -κάτι το οποίο αποτελεί κεντρικό μέρος της οικονομικής πολιτικής του Τραμπ- απασχολεί πολλές χώρες καθώς δυσκολεύεται η διαδικασία πώλησης αγαθών προς τις ΗΠΑ. Ωστόσο, οι δασμοί αποτελούν για τον πρόεδρο Τραμπ ένα εργαλείο ανάπτυξης της οικονομίας και αύξησης των φορολογικών εσόδων της χώρας.
Πολλοί ηγέτες της ΕΕ, έχοντας δείξει την έντονη αντίθεσή τους, χαρακτηρίζουν τα μέτρα αυτά ως «περιττά και ανόητα», αναζητώντας στρατηγικές ώστε να αποφευχθεί η κλιμάκωση των εντάσεων. Ωστόσο, πολλές φορές τονίζεται η ετοιμότητα τους να εφαρμόσουν αντίποινα με σκοπό τη διασφάλιση των ευρωπαϊκών συμφερόντων. Ο καγκελάριος της Γερμανίας, Ολαφ Σολτς, δήλωσε ότι ενώ η ΕΕ είναι αρκετά ισχυρή για να αντιδράσει κατά των δασμών των ΗΠΑ, «ο στόχος πρέπει να είναι τα πράγματα να οδηγήσουν σε συνεργασία».
Για αυτό τον λόγο, πολλοί αξιωματούχοι φοβούνται ότι η κατάσταση αυτή μπορεί να είναι η αρχή ενός διατλαντικού εμπορικού πολέμου, καθώς γνωρίζουν τις περίπλοκες προκλήσεις στις διαπραγματεύσεις με την τρέχουσα κυβέρνηση των ΗΠΑ. Παρόλα αυτά, η επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Κάγια Κάλλας, τόνισε ότι «δεν υπάρχουν νικητές στους εμπορικούς πολέμους», επισημαίνοντας ότι η Κίνα θα είναι ο μόνος ωφελούμενος από αυτό το σενάριο. Οι κυριότεροι ευρωπαϊκοί κλάδοι βιομηχανίας που πρόκειται να επηρεαστούν περισσότερο από τις πιθανές επιπτώσεις των δασμών είναι αυτοί της αυτοκινητοβιομηχανίας, του χάλυβα και του αλουμινίου.
Για παράδειγμα, η Ένωση της Γερμανικής Αυτοκινητοβιομηχανίας (VDA) ζήτησε να καταβληθούν προσπάθειες για να αποτραπεί η επιβολή νέων δασμών από τις ΗΠΑ , καθώς κάτι τέτοιο μπορεί να οδηγήσει σε σημαντικές απώλειες θέσεων εργασίας στην ευρωπαϊκή αυτοκινητοβιομηχανία. Επιπρόσθετα, η αβεβαιότητα που έχει επέλθει έχει επηρεάσει και τις χρηματοπιστωτικές αγορές, καθώς πλέον οι επενδυτές δραστηριοποιούνται σε μια απρόβλεπτη αγορά με πληθωριστικές τάσεις.
Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η ΕΕ ανησυχεί για ευρύτερες επιπτώσεις των εμπορικών πολιτικών της κυβέρνησης των ΗΠΑ, ιδίως όσον αφορά τις κυρώσεις στην Ρωσία, καθώς είναι πολύ πιθανόν να υπονομευθούν οι δυτικές προσπάθειες απομόνωσης της Μόσχας. Χαρακτηριστικά, ο πρωθυπουργός της Πολωνίας Ντόναλντ Τούσκ, ανέφερε πως «Θα ήταν σκληρό εάν κατά τη διάρκεια μιας άμεσης ρωσικής απειλής, βρίσκαμε έναν λόγο να βρισκόμαστε σε σύγκρουση μεταξύ των συμμάχων μας».
Ποια είναι, όμως, η αντίδραση της Ευρωπαϊκής Ένωσης;
Ο Γάλλος Πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν και η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα Φον Ντερ Λαίεν έχουν υπογραμμίσει τη σημασία μιας ενιαίας ευρωπαϊκής στάσης, υποστηρίζοντας ότι η Ευρώπη, ως σημαντική εμπορική δύναμη, πρέπει να ανταποκριθεί αποφασιστικά με «σταθερά αντίποινα σε κάθε εμπορικό εταίρο που επιβάλλει άδικα ή αυθαίρετα δασμούς» με σκοπό να προστατεύσει τα συμφέροντα της. Επομένως, μπορεί κανείς να αντιληφθεί ότι τα αντίποινα αυτά θα έχουν εξίσου σημαντικό αντίκτυπο στην αμερικανική οικονομία.
Βέβαια, στα μέτρα των αντιποίνων, συμπεριλαμβάνονται και οι στρατηγικές για τον μετριασμό των πιθανών οικονομικών επιπτώσεων. Στην περίπτωση αυτή, εξετάζεται το ενδεχόμενο αγοράς περισσότερων προϊόντων από τις αγορές των ΗΠΑ, όπως το υγροποιημένο φυσικό αέριο, ώστε να μετριαστεί η αρνητική στάση του προέδρου Τραμπ ως προς την επιβολή δασμών.
Το 2018, πέρα από τα μέτρα εξισορρόπησης και προστασίας της αγοράς της από την εκτροπή του εμπορίου που προκλήθηκε από τους περιορισμούς των ΗΠΑ, η Ε.Ε, είχε σχεδιάσει να κινήσει μια υπόθεση επίλυσης διαφορών στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ). Αυτό γιατί, υποστηριζόταν πως τα μέτρα και δασμοί των ΗΠΑ, παραβιάζουν τους συμφωνημένους διεθνείς κανόνες.
Συνοψίζοντας, γίνεται εύκολα αντιληπτό πως οι Ευρωπαίοι ηγέτες αναζητούν στρατηγικές με τις οποίες θα αποφύγουν την κλιμάκωση των εντάσεων, θα υπερασπιστούν τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης και θα διατηρήσουν την σταθερότητα στις διατλαντικές σχέσεις.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- As Trump’s trade war looms, EU leaders prepare to retaliate, EURACTIV, διαθέσιμο εδώ
- World reacts to Trump’s order for tariffs on Canada, Mexico and China, as he warns Europe will be next, CBS NEWS, διαθέσιμο εδώ
- EU will stand up for itself in face of Trump tariffs threat, Macron says, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- EU ready to react to ‘unnecessary and stupid’ tariffs threatened by Trump, leaders say – as it happened, The Guardian, διαθέσιμο εδώ
- EU announces retaliation against Trump tariffs, POLITICO, διαθέσιμο εδώ
- Europe seeks to underpin Russia sanctions, fearing Trump overhaul, REUTERS, διαθέσιμο εδώ
- TARIFFS all the way!!!’: EU mulls carrots and sticks to counter Trump on trade, THE GUARDIAN, διαθέσιμο εδώ
- EU leaders vow to hit back if ‘attacked’ by Donald Trump tariffs, FINANCIAL TIMES, διαθέσιμο εδώ
