Της Χριστίνας Σεφθελή,
Τα παιδιά ήταν ιδιαίτερα ευάλωτα κατά το ολοκαύτωμα. Ο φόνος των παιδιών που ανήκαν σε «ανεπιθύμητες» ομάδες, σύμφωνα με τους Ναζί, ήταν για αυτούς ένα προληπτικό μέτρο ασφαλείας. Πάνω από 1,5 εκατομμύρια παιδιά σκοτώθηκαν από τους Ναζί. Περίπου ένα εκατομμύριο Εβραιόπουλα και περισσότερο από δέκα χιλιάδες Ρομά, καθώς και παιδιά που υπέφεραν από διάφορες σωματικές και ψυχικές αναπηρίες ήταν ανάμεσα στα χιλιάδες θύματα των Ναζί. Οι Εβραίοι έφηβοι είχαν πολλές περισσότερες πιθανότητες να επιβιώσουν, καθώς υποβάλλονταν σε καταναγκαστικά έργα.
Τα παιδιά που βρέθηκαν στο στόχαστρο του ναζιστικού καθεστώτος αντιμετώπισαν μια ποικιλία φρικτών μοιρών, όπως την άμεση δολοφονία κατά την άφιξη τους στα κέντρα εξόντωσης, τη θανάτωση βρεφών σε ιδρύματα, την επιβίωση σε κρυφά σημεία εντός των γκέτο, την εκμετάλλευση σε καταναγκαστικά έργα ή ιατρικά πειράματα και τη δολοφονία ως αντίποινα για αντιστασιακές ενέργειες.
Στα στρατόπεδα συγκέντρωσης τα παιδιά πέθαιναν από έλειψη τροφής, καθώς και από την έκθεση σε αντίξοες συνθήκες. Τα μικρά παιδιά θεωρούνταν από τους Ναζί «μη παραγωγικά», καθώς πίστευαν πως λόγω της ηλικίας τους, δεν θα μπορούσαν να τα επιβάλλουν σε καταναγκαστικές εργασίες. Πρέπει να αναφερθεί το γεγονός ότι συνήθως αποτελούσαν τα πρώτα θύματα μαζί με τους ηλικιωμένους, που οδηγούνταν για εξόντωση.
Κάποια παιδιά είχαν επίσης τραγική μοίρα. Στα στρατόπεδα συγκέντρωσης τα παιδιά χρησιμοποιούνταν από τους γιατρούς των SS για πειράματα, τα οποία πολλές φορές επέφεραν τον θάνατο. Σε αντίθεση με τα μικρά παιδιά, οι έφηβοι είχαν μεγαλύτερες πιθανότητες επιβίωσης. Οι διοικήσεις των στρατοπέδων χρησιμοποιούσαν τους εφήβους σε πολλά καταναγκαστικά έργα λόγω των σωματικών δυνατοτήτων τους. Βέβαια, λόγω των αντίξοων συνθηκών και των άθλιων συνθηκών εργασίας, ένα πολύ μεγάλο ποσοστό, δεν κατάφερνε να επιβιώσει και τελικά οδηγούνταν σε θάνατο.
Άλλα παιδιά φυλακίστηκαν από τις γερμανικές αρχές και μεταφέρθηκαν προσωρινά σε στρατόπεδα μεταφοράς, όπως ακριβώς συνέβη και με την Άννα Φρανκ, την οποία φυλάκισαν προσωρινά στο Μπέργκεν – Μπέλσεν. Βέβαια, το ίδιο γεγονός συνέβη και σε παιδιά μη εβραϊκής καταγωγής, που ήταν ορφανά και είχαν χάσει τις οικογένειές τους σε επιχειρήσεις—αντίποινα από γερμανικές αστυνομικές και στρατιωτικές μονάδες. Κάποια ορφανά παιδιά κρατήθηκαν για μικρό χρονικό διάστημα, στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Λούμπλιν / Μαϊντάνεκ, όπως και σε άλλα στρατόπεδα.
Η μοίρα των παιδιών στα στρατόπεδα συγκέντρωσης ήταν τραγική. Αμέσως μετά την άφιξή τους σε κέντρα, με κυριότερα όπως το Άουσβιτς, τα περισσότερα παιδιά οδηγούνταν στους θαλάμους αερίων. Σε άλλες περιπτώσεις, εκτελούνταν εν ψυχρώ ή επιλέγονταν για μεταφορά στα κέντρα εξόντωσης από τα ίδια τα μέλη των εβραϊκών συμβουλίων. Η ιστορία του Janusz Korczak, ο οποίος αρνήθηκε να εγκαταλείψει τα ορφανά που φρόντιζε και ακολούθησε τα παιδιά του στο θάνατο, αποτελεί ένα συγκλονιστικό παράδειγμα ανθρωπιάς και αυτοθυσίας, εν μέσω της βαρβαρότητας και της φρικαλεότητας.
Κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο έγιναν πολλές επιχείρησης διάσωσης παιδιών. Μία από αυτές ήταν η επιχείρηση Kindertransport (Το μεταφορικό των παιδιών), η οποία απομάκρυνε χιλιάδες παιδιά από την Γερμανία και τις κατεχόμενες περιοχές και τα μετέφερε ασφαλή στην Μεγάλη Βρετανία. Σε όλη την Ευρώπη μη Εβραίοι έκρυβαν Εβραιόπουλα κρυφά στα σπίτια τους και τα φρόντιζαν. Μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου, πρόσφυγες και εκτοπισμένοι αναζητούσαν αγνοούμενα παιδιά σε όλη την Ευρώπη, με την πλειοψηφία των αγνοούμενων παιδιών να παραμένουν αγνοούμενα έως και τη σημερινή σύγχρονη εποχή.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Γιώργος Κόκκινος (2015), Το Ολοκαύτωμα: Η διαχείριση της τραυματικής μνήμης – θύτες και θύματα, εκδόσεις Gutenberg
- Ποθητή Χαντζαρούλα (2023), Τα παιδιά θυμούνται το Ολοκαύτωμα: Μαρτυρία, Ιστοριογραφία, Μνήμη, εκδόσεις Πλέθρον
- «Μην ξεχάσεις το όνομά σου. Τα παιδιά του Άουσβιτς»: Η ιστορία των εγκλημάτων των Ναζί, tanea.gr, διαθέσιμο εδώ
- Τα παιδιά κατά το Ολοκαύτωμα, encyclopedia.ushmm.org, διαθέσιμο εδώ
- Τα παιδιά κατά το Ολοκαύτωμα, 4gymagparaskevis.gr, διαθέσιμο εδώ
