Του Κωνσταντίνου Κατσούλα,
Μια από τις τελευταίες εστίες της ειδωλολατρίας στην Ευρώπη βρισκόταν στις όχθες της Βαλτικής θάλασσας, καθώς μετά από αιώνες προσπαθειών από τους Χριστιανούς Σλάβους, οι Πρώσοι και άλλοι βαλτικοί λαοί παρέμεναν ειδωλολάτρες. Η επιμονή των λαών αυτών οδήγησε τον δούκα της Μαζοβίας, Κονράδο, να ζητήσει από τον Πάπα την κήρυξη σταυροφορίας εναντίον των ειδωλολατρών, ενώ ζήτησε και την συνδρομή του Τευτονικού τάγματος, βοήθεια, η οποία θα οδηγούσε στην δημιουργία ενός μακροχρόνιου κράτους, το οποίο συνέβαλε στην διαμόρφωση της ιστορίας της Βόρειας Ευρώπης.
Το τάγμα των Τευτόνων έφτασε στην Πρωσία και ξεκίνησε τον πόλεμο εναντίον των Πρώσων το 1230. Τέσσερα χρόνια αργότερα, ο αρχηγός των Τευτόνων Hermann von Salza εξασφάλισε προνόμια από τον Πάπα Γρηγόριο Θ΄. Καθώς, οι στρατιώτες των Τευτόνων προέλασαν προς τον βορρά και την Λιβονία, εντάχθηκε στους Τεύτονες, το λιγότερο δυνατό, Τάγμα της Λιβονίας (στα γερμανικά: Schwertbrüderorden). Μετά την προσάρτηση των εδαφών αυτών το κράτος των Τευτόνων είχε το σύνολο σχεδόν της ανατολικής όχθης της Βαλτικής θάλασσας, καταλαμβάνοντας περιοχές της σημερινής Λιθουανίας, Λετονίας και Εσθονίας – εκτός από την Πρωσία.
Το κράτος των Τευτόνων ήταν εξαρχής θεοκρατικό, και άμεσα συνδεδεμένο με την Ρωμαιοκαθολική εκκλησία, γεγονός απόλυτα λογικό από την στιγμή που οι Τεύτονες ήταν θρησκευτικό τάγμα. Το 1243, ο λεγάτος του Πάπα διαίρεσε την Πρωσία σε τέσσερις επισκοπές: Culm, Pomesania, Ermland και Samland. Ακόμα, το τάγμα δώρισε το ένα τρίτο των γαιών που κατέκτησε στην εκκλησία, ενώ με τη δράση του οδήγησε σε πλήρη «μεταμόρφωση» της Πρωσίας. Οι παρεμβάσεις τους οδήγησαν στην μετατροπή αρκετών δυσπρόσιτων περιοχών σε καλλιεργήσιμες εκτάσεις γης, ενώ δημιουργήθηκε πληθώρα πόλεων, μεταξύ των οποίων το Kaliningrad και το Marienburg, οι οποίες κατοικούνται ως και σήμερα. Παράλληλα, κλήθηκαν Γερμανοί πολίτες να κατοικήσουν στις νέες πόλεις ή σε ερειπωμένα χωριά της Πρωσίας. Η μετανάστευση αυτή, σε συνδυασμό με την καταδίωξη του ιθαγενούς πληθυσμού της Πρωσίας μετά την εξέγερση του 1261-83, οδήγησε σε μεγάλο βαθμό στον εκγερμανισμό της περιοχής για τους επόμενους αιώνες.
Πολλές από τις πόλεις του Τάγματος, ιδίως εκείνες στην Πρωσία, συμμετείχαν στην Χανσεατική Ένωση εμπορική συμμαχία, η οποία είχε δημιουργηθεί μεταξύ των ναυτικών πόλεων της βόρειας Ευρώπης (κυρίως Γερμανικών και Σουηδικών). Μάλιστα, ο αρχηγός του Τευτονικού τάγματος θεωρούταν ηγέτης της Χανσεατικής Ένωσης. Η ύπαρξη της Ένωσης αυτής προώθησε το ελεύθερο εμπόριο στην Βαλτική θάλασσα, φέρνοντας σημαντικό πλούτο στις πόλεις των Τευτόνων, τόσο στην Πρωσία, όσο και βορειότερα, στην Εσθονία. Με την δημιουργία πλούτου και ισχύος στο Τάγμα, το ενδιαφέρον στράφηκε εκ νέου στην επέκταση προς ανατολάς, με την υποστήριξη του Γερμανού αυτοκράτορα Φρειδερίκου Β’ Χοενστάουφεν και της καθολικής εκκλησίας, όπου υπήρχαν οι ανυπότακτοι Λιθουανοί, οι οποίοι παρέμεναν πιστοί στους αρχαίους θεούς τους. Η Σταυροφορία κατά της Λιθουανίας ξεκίνησε το 1283, όταν οι Τεύτονες υπό τον αρχηγό τους, Konrad Von Thierberg, επιτέθηκαν στο φρούριο της Bisene. Τα επόμενα έτη, το τάγμα κατέλαβε σειρά φρουρίων στα δυτικά του ποταμού Neman, διαπράττοντας ακρότητες ενάντια στους ιθαγενείς. Η μάχη της Turaida το 1298, έβαλε μια άνω τελεία στα επεκτατικά σχέδια των Τευτόνων, όταν το αδελφό τάγμα της Λιβονίας ηττήθηκε από τους Λιθουανούς, οι οποίοι είχαν ως αρχηγό τον Vytenis.
Ο ΙΔ΄ αιώνας ξεκίνησε με τους Τεύτονες να έρχονται σε ρήξη με την Πολωνία, καθώς οι Τεύτονες πολιόρκησαν και κατέλαβαν την πόλη Gdansk/Danzig στην βόρεια Πολωνία. Η κατάληψη της πόλης το 1308, οδήγησε σε μια εκατόμβη, καθώς οι Τεύτονες σκότωναν αδιάκριτα τους κατοίκους της πόλης, ακόμα και τους αμάχους, για αρκετές μέρες μετά την άλωση της. Άμεσο αποτέλεσμα ήταν η κατάληψη ολόκληρης της Πομερανίας από το Τάγμα, με αποτέλεσμα η Πολωνία να χάσει την πρόσβασή της στη Βαλτική θάλασσα. Η επόμενη πράξη της σύγκρουσης έλαβε χώρα το 1326, καθώς ο Πολωνός Βασιλιάς Wladyslaw εισέβαλε στις κτήσεις των Τευτόνων. Ωστόσο, οι τελευταίοι αντεπιτέθηκαν, εισβάλλοντας και καταλαμβάνοντας τις περιοχές Kuyavia και Dobrzyn, στην σημερινή βόρεια Πολωνία. Οι εχθροπραξίες σταμάτησαν το 1331, ενώ ο Wladyslaw πέθανε δύο χρόνια αργότερα. Ο γιος του Wladyslaw, ονόματι Casimir, υπέγραψε συνθήκη με τους Τεύτονες (συνθήκη του Kalisz, 1343), από την οποία ανέκτησε τις δύο περιοχές που έχασε ο πατέρας του.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Henryk Sienkiewicz (1998), Οι Τέυτονες Ιππότες (Πρώτος Τόμος), εκδ. Bell
- The Monastic State of the Teutonic Order, imperialteutonicorder.com, διαθέσιμο εδώ
- The arrival of the Teutonic Knights, britannica.com, διαθέσιμο εδώ
