Της Άντζελας Μανώλακα,
Η Διάσκεψη του Μπρέτον Γουντς που πραγματοποιήθηκε από την 1η έως τις 22 Ιουλίου 1944 στο Μπρέτον Γουντς του Νιου Χάμσαϊρ και αποτέλεσε ένα σημαντικό γεγονός στην ιστορία του διεθνούς νομισματικού και οικονομικού συστήματος. Συμμετείχαν 730 αντιπρόσωποι από 44 χώρες, με σκοπό να διαμορφώσουν το μεταπολεμικό νομισματικό σύστημα και να αποφασίσουν για τη σταθερότητα της παγκόσμιας οικονομίας, η οποία είχε υποστεί σοβαρές κρίσεις κατά τη διάρκεια και μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Η συζήτηση διαμορφώθηκε κυρίως από δύο προσωπικότητες: τον Τζον Μέυναρντ Κέυνς από το Ηνωμένο Βασίλειο και τον Χάρι Ντέξτερ Γουάιτ από τις ΗΠΑ. Ο Κέυνς πρότεινε ένα σύστημα με ένα διεθνές νόμισμα, το bancor, και τη δημιουργία μιας παγκόσμιας κεντρικής τράπεζας, η οποία θα διαχειριζόταν τη ροή του παγκόσμιου εμπορίου και των νομισμάτων. Ο στόχος του ήταν να διασφαλιστεί μια ισχυρότερη διεθνής συνεργασία και να αποφευχθούν οι οικονομικές ανισότητες και η ανισόρροπη ανάπτυξη, όπως συνέβαινε πριν τον πόλεμο. Από την άλλη πλευρά, ο Γουάιτ, εκπροσωπώντας τις ΗΠΑ, πρότεινε ένα σύστημα που θα βασιζόταν στο δολάριο, με συνδεδεμένες συναλλαγματικές ισοτιμίες και θα διασφάλιζε τη σταθερότητα του διεθνούς νομισματικού συστήματος μέσω του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ).
Στη διάσκεψη συμμετείχαν και Έλληνες αντιπρόσωποι, όπως ο Ξενοφών Ζολώτας, καθηγητής οικονομολόγος, διοικητής της τράπεζας της Ελλάδος και έπειτα, Πρωθυπουργός υπηρεσιακής κυβέρνησης, καθώς και ο Ιωάννης Βαρβαρέσος, καθηγητής οικονομολόγος και διοικητής της τράπεζας της Ελλάδος. Τις γνώσεις του επί του θέματος παρείχε και ο νεαρός τότε οικονομολόγος και μετέπειτα, Πρωθυπουργός της χώρας, Ανδρέας Παπανδρέου. Αν και οι θέσεις τους δεν είναι ευρέως γνωστές, η συμμετοχή τους δείχνει τη σημασία της Ελλάδας στο διεθνές νομισματικό σύστημα εκείνη την εποχή. Η παρουσία της χώρας ήταν σημαντική, καθώς μετά την απελευθέρωσή της από τη γερμανική κατοχή προσπαθούσε να ανακάμψει από τις συνέπειες του πολέμου και της κατοχής.
Η διάσκεψη είχε ως στόχο να επιλύσει τα προβλήματα του διεθνούς νομισματικού συστήματος και να προλάβει τις οικονομικές κρίσεις, οι οποίες ταλάνιζαν τον κόσμο από τη δεκαετία του 1930. Συζητήθηκαν θέματα, όπως οι σταθερές συναλλαγματικές ισοτιμίες, η δημιουργία διεθνών οργανισμών για την οικονομική συνεργασία και η αποκατάσταση του παγκόσμιου εμπορίου. Τελικά, η διάσκεψη οδήγησε στη δημιουργία του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας, δύο θεσμών που παραμένουν κεντρικοί στην παγκόσμια οικονομία έως και σήμερα.
Η ιστορική σημασία της Διάσκεψης του Μπρέτον Γουντς έγκειται στο γεγονός ότι διαμόρφωσε το σύστημα του μεταπολεμικού διεθνούς νομισματικού συστήματος, το οποίο ήταν βασισμένο στην αρχή των σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών και στη διακυβέρνηση του δολαρίου ως κύριου αποθεματικού νομίσματος. Το σύστημα αυτό παρέμεινε σε ισχύ μέχρι το 1971, όταν η αμερικανική κυβέρνηση αποφάσισε να καταργήσει τη σύνδεση του δολαρίου με το χρυσό, επισημοποιώντας την κατάρρευση του συστήματος του Μπρέτον Γουντς. Ωστόσο, οι θεσμοί, που δημιουργήθηκαν, όπως το ΔΝΤ και η Παγκόσμια Τράπεζα, συνεχίζουν να έχουν καθοριστικό ρόλο στη ρύθμιση του διεθνούς νομισματικού συστήματος και της παγκόσμιας οικονομίας.
Η διάσκεψη του Μπρέτον Γουντς αποτέλεσε, επίσης το θεμέλιο για την αναπτυξιακή πολιτική των ΗΠΑ και την κυριαρχία του δολαρίου στο παγκόσμιο σύστημα συναλλαγών. Ενώ το σύστημα αυτό υπήρξε πηγή σταθερότητας για πολλές δεκαετίες, ταυτόχρονα δημιούργησε τις συνθήκες για τις οικονομικές ανισότητες που παρατηρούνται στις παγκόσμιες αγορές σήμερα, ιδιαίτερα στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Η σημασία της διάσκεψης δεν περιορίζεται μόνο στο νομισματικό σύστημα. Η συμφωνία του Μπρέτον Γουντς προώθησε την ιδέα της διεθνούς οικονομικής συνεργασίας και ανέδειξε τη σημασία των διεθνών θεσμών στη διαχείριση της παγκόσμιας οικονομίας. Οι αποφάσεις της διάσκεψης επηρέασαν την πορεία της παγκόσμιας οικονομικής πολιτικής και εξακολουθούν να έχουν αντίκτυπο στη διεθνή οικονομία, ακόμη και σήμερα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΚΟΓΡΑΦΙΑ
- Η Διάσκεψη του Μπρέτον Γουντς, sansimera.gr, διαθέσιμο εδώ
- Οι όψεις του νομίσματος από το 1900 έως και σήμερα, 3kip.gr, διαθέσιμο εδώ
- Σαν σήμερα το 1944 ένα νέο διεθνές νομισματικό σύστημα αναδύεται στο Μπρέτον Γουντς, ot.gr, διαθέσιμο εδώ
