Της Ελένης Κοκαβέση,
Πολλές φορές οι άνθρωποι, επειδή δεν θέλουν να μείνουν μόνοι τους στη ζωή, κάνουν τα πάντα για να κρατήσουν τους ανθρώπους κοντά τους. Τους παρέχουν τα πάντα, δεν κάνουν εκπτώσεις σε συναισθήματα και υλικά αγαθά, δείχνουν και είναι πάντα διαθέσιμοι να βοηθήσουν αυτούς που θέλουν να μείνουν δίπλα τους. Παρέχουν οτιδήποτε τους ζητηθεί οποτεδήποτε. Όμως, ενώ το αποτέλεσμα που θα περίμενε κανείς είναι οι ευεργετηθέντες να παραμείνουν κοντά τους, μετά από τόσα οφέλη που κερδίζουν, απομακρύνονται όλο και πιο πολύ, χωρίς να εκτιμάνε αυτά που τους έχουν δοθεί. Γιατί συμβαίνει άραγε αυτό; Γιατί δεν εκτιμώνται οι ευεργεσίες του ενός απέναντι στον άλλον;
Όλοι οι άνθρωποι αναζητάνε να βρούνε κάποιον που θα μπορούν να στηριχθούν πάνω του όταν συναντάνε δυσκολίες. Όλοι θέλουν να έχουν ένα στήριγμα παντός καιρού. Ενώ όλοι μας βρισκόμαστε καθημερινά σε αυτό το ταξίδι αναζήτησης, υπάρχουν και κάποιοι που ενώ έχουν κάποιο στήριγμα, έναν άνθρωπο να αποταθούν στα δύσκολα, δεν τον εκτιμούν, δεν εκφράζουν ποτέ την ευγνωμοσύνη τους και ίσα-ίσα απομακρύνονται από αυτόν. Αντί να εκτιμάνε αυτό που απλόχερα τους έχει προσφερθεί, δαγκώνουν το χέρι που τους ταΐζει. Έχουν τόσο πολύ συνηθίσει ότι θα υπάρχει πάντα για αυτούς αυτός ο «ένας» που θα τους βοηθάει που δεν τους ενδιαφέρει να εκφράσουν την ευγνωμοσύνη τους, δεν τους ενδιαφέρει να μάθουν το τι αισθάνεται αυτός ο «ένας».
Δείγματα αχαριστίας υπάρχουν σε πολλές ανθρώπινες σχέσεις στη σημερινή κοινωνία. Αν κοιτάξουμε γύρω μας θα δούμε πως «αχάριστοι» άνθρωποι υπάρχουν παντού. Μέσα σε μία οικογένεια, τα παιδιά με τους γονείς και το αντίστροφο, στα ζευγάρια, ο ένας σύντροφος να είναι αδιάφορος και αγνώμων ως προς τον άλλο, συγγενείς που έχουν συνηθίσει να επωφελούνται από τις αγαθοεργίες συγγενικών προσώπων, στις φιλίες, στον χώρο εργασίας κλπ. Παντού υπάρχουν δείγματα ανθρώπινης αχαριστίας στις μέρες μας.
Η προβληματική προσπαθεί να αναδείξει γιατί συμβαίνει αυτό το φαινόμενο. Γιατί δεν εκτιμάται εκείνος που είναι στη φύση του πιο εύκολο να προσφέρει και να βοηθάει τους ανθρώπους που νοιάζεται αλλά περιφρονείται και υποτιμάται από αυτούς ενώ θα έπρεπε να συμβαίνει το αντίθετο. Ίσως αυτό να οφείλεται στο ότι δεν είμαστε συνηθισμένοι να συναντάμε άτομα που έχουν τη διάθεση να μας βοηθήσουν χωρίς αντάλλαγμα και μας φαίνεται περίεργο. Ίσως γιατί το κλίμα της εποχής έχει κάνει τους ανθρώπους πιο απόμακρους και καχύποπτους μεταξύ τους. Ίσως γιατί ο «καλός» στις μέρες μας θεωρείται αφελής, οπότε δεν υπάρχει λόγος να τον σεβόμαστε ή ίσως επειδή αυτούς τους ανθρώπους τους θεωρούμε «δεδομένους». Είμαστε σίγουροι ότι θα είναι πάντα εκεί για εμάς, οτιδήποτε και αν συμβεί, οτιδήποτε και να κάνουμε, οπότε δεν υπάρχει λόγος να τους αντιγυρίσουμε το καλό που μας κάνουν. Ίσως θεωρούμε ότι αυτός που μας προσφέρει, το κάνει γιατί θέλει να μας έχει «δέσμιους» να εξαρτόμαστε πάντα από αυτόν και να μας έχει κοντά του και αυτό μας κάνει να απομακρυνόμαστε όλο και πιο πολύ.
Από την άλλη μεριά, πρέπει να εξετάσουμε και τη μεριά αυτού που ευεργετεί, αυτού δηλαδή που ενώ προσφέρει στους άλλους δεν παίρνει τίποτα πίσω αλλά παρόλα αυτά συνεχίζει και προσφέρει. Είναι απορίας άξιον, γιατί αυτοί οι άνθρωποι που έχουν δεχτεί την αχαριστία πάμπολλες φορές από αυτούς που θεωρούν κοντά τους και έχουν ευεργετήσει, συνεχίζουν την ίδια τακτική, ενώ βλέπουν ότι δεν έχει κάποιο αποτέλεσμα. Γιατί συνεχίζουν να νοιάζονται και να παρέχουν οτιδήποτε τους ζητηθεί χωρίς κάποιον δισταγμό; Μία απάντηση μπορεί να είναι γιατί με αυτόν τον τρόπο θέλουν να κρατήσουν κοντά τον άνθρωπο που τους ενδιαφέρει χωρίς να επιζητούν κάποιο αντάλλαγμα. Ο φόβος της μοναξιάς είναι πολύ μεγαλύτερος μπροστά σε έναν αχάριστο άνθρωπο. Μία άλλη απάντηση μπορεί να είναι επειδή έτσι έχουν γαλουχηθεί, έχουν αποφασίσει να έχουν αυτόν τον ρόλο στην ζωή τους.
Πώς μπορεί κάποιος να αποφύγει κάτι τέτοιο; Πώς μπορεί να δημιουργήσει ισορροπημένες σχέσεις με τους δικούς του ανθρώπους; Φυσικά με την οριοθέτηση ορίων. Πρέπει να κάνουμε τον άλλον να καταλάβει ότι δεν γίνεται στη ζωή του να τα έχει όλα εύκολα και να τα περιμένει από τους άλλους αν δεν προσπαθήσει να τα αποκτήσει ο ίδιος μόνος του. Επίσης, πρέπει σε κάθε σχέση να δίνουμε στον άλλον την εντύπωση πως δεν θα έχει τη βοήθεια, σιγουριά και φροντίδα που μπορούμε να προσφέρουμε εάν δεν υπάρχει κάποιο είδος ανταπόδοσης. Σε καμία περίπτωση αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει κάθε φορά που προσφέρουμε κάτι να περιμένουμε από τον άλλον να μας το αντιγυρίσει. Αλλά οι ανθρώπινες σχέσεις για να είναι υγιείς και να αποκτήσουν διάρκεια πρέπει να υπάρχει καθημερινή προσπάθεια και δουλειά και από τις δύο μεριές.
Δεν γίνεται σε μία σχέση πάντα να προσφέρει ο ένας και ο άλλος να λαμβάνει. Πρέπει και οι δύο μεριές να καταβάλλουν απαραίτητη προσπάθεια για να δημιουργηθούν σχέσεις εποικοδομητικές. Όταν ο ένας μόνο προσφέρει και ο άλλος μόνο λαμβάνει, αργά ή γρήγορα θα επέλθει η φθορά. Γιατί αυτός που προσφέρει θα κουραστεί μονίμως να προσφέρει χωρίς να υπάρχει ανταπόκριση και αυτός που λαμβάνει θα θέλει να λαμβάνει όλο και πιο πολλά. Έτσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος μίας κατάστασης που οδηγεί σε αδιέξοδο.
Γι’ αυτό, είναι απαραίτητο να θέτουμε όρια στους άλλους. Από τη μία μεριά, να μην προσφέρουμε συναισθηματική, υλική, ψυχική βοήθεια όταν βλέπουμε ότι δεν λαμβάνουμε τίποτα πίσω γιατί έτσι γαλουχούμε αχάριστους ανθρώπους που κοιτάνε μόνο το συμφέρον και θέλουν μόνο να λαμβάνουν. Από την άλλη, πρέπει να μην περιμένουμε τα πάντα έτοιμα από τους άλλους χωρίς να καταβάλουμε την απαιτούμενη προσπάθεια για να τα κατακτήσουμε οι ίδιοι από μόνοι μας, αλλά ακόμη και αν δεχόμαστε βοήθεια από κάποιον, να μην ξεχνάμε να είμαστε ευγνώμονες και να λέμε κάπου κάπου και ένα Ευχαριστώ!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Αχαριστία: Η αρρώστια της ψυχής, από Χριστίνα Βλαχοπούλου, Huffingtonpost.gr, διαθέσιμο εδώ
