Της Στέλλας Πασίνη,
«Θέλω νά πῶ, καλή μου, πώς εἶναι φυσικό νά ἀγωνίζεται κανείς γιά νά αἰσθανθεῖ ὅτι ἀνήκει κάπου, ὅτι εἶναι μέρος ἑνός συνόλου, ἔχεις δίκιο, εἶναι ἀφόρητη ἡ μοναξιά…» είπε η Ελπίδα στη Σοφία.
Σε τρεις μικρές σειρές συγκεντρώθηκε όλη η δύναμη του μυθιστορήματος αυτού. Ο ήχος, όμως, μίας και μόνο λέξης είναι ικανός να οδηγήσει τους ανθρώπους σε μια μελαγχολία. «Μοναξιά». Πόσες φορές άραγε έχουμε νιώσει μόνοι;
Η Σοφία, μέλος μιας μεγάλης οικογένειας, υπήρξε πολλές φορές μόνη της, ακόμα και όταν βρισκόταν με πολύ κόσμο. Ήταν —όπως αναφέρει και η ίδια— «διαφορετική» από τους άλλους. Τι να εννοούσε όμως; Γιατί ήταν διαφορετική; Σε τι διέφερε από την υπόλοιπη οικογένεια; Τι είχαν οι άλλοι που δεν το είχε η ίδια;
Λίγοι κατάλαβαν τη «διαφορετικότητά» της. Ελάχιστοι της έδωσαν τη σημασία που αναζητούσε. Κανένας δεν άκουσε ποτέ τις σκέψεις της. Μέχρι σήμερα, που κράτησα στα χέρια μου τις σημειώσεις της. Η μοναξιά της την οδήγησε να γράψει· μόνο έτσι θα μπορούσε να ακουστεί. Να ακουστούν οι σκέψεις της, τα συναισθήματά της, τα βιώματά της. Όσα είχαν αξία για την ίδια, όσα κανένας δεν θέλησε να ακούσει από την ίδια της τη φωνή. Είναι ένα ευλογημένο πλάσμα, που πέρασε όλη της τη ζωή καθοδηγούμενη από τους «άλλους», εκείνους που την ήθελαν μαριονέτα.
«Ὕστερα μοῦ εἶπε πώς πρέπει νά προσέξω πολύ, νά μήν ἀρχίσω νά λέω τά δικά μου, καλύτερα, μοῦ εἶπε, νά μή μιλῶ καθόλου».
Κατευθυντήριες οδηγίες από μια οικογένεια που έζησε την αίγλη πριν την παρακμή. Σαν ένα καλοχτισμένο παλατάκι που γκρεμίστηκε σιγά σιγά μέχρι να φτάσει στην πλήρη κατάρρευσή του. Άραγε, ποιος θα είναι αυτός που θα το σώσει ή μήπως είναι πολύ αργά για οποιαδήποτε «σανίδα σωτηρίας»;
Η Ισμήνη Καπάνταη είναι η συγγραφέας αυτού του μυθιστορήματος. Γεννημένη στην Αθήνα με χρόνια πορεία στον κόσμο της συγγραφής (από το 1989 μέχρι σήμερα) και λαμβάνοντας πλήθος διακρίσεων και βραβείων τόσο στο εξωτερικό όσο και στην Ελλάδα για τα έργα και την καλλιτεχνική της διαδρομή, καταφέρνει με ευκολία να μας μεταφέρει σε μία εποχή, όπου η γνώμη της κοινωνίας αποτελεί καίριο θέμα συζήτησης.
Το μυθιστόρημα με τίτλο Με θέα τη ζωή των Εκδόσεων Καστανιώτη πραγματεύεται την πορεία μιας οικογένειας, η οποία κατάφερε να επιβιώσει στις δυσκολίες της θύελλας του 20ου αιώνα. Μια ιστορία που εξετάζει θέματα κοινωνικά, πολιτισμικά, ιστορικά. Παρουσιάζει εικόνες που φυλάσσονταν καλά κρυμμένες πίσω από τις βαριές πόρτες της «γυάλινης» οικογένειας Κανταρτζίδη. Όταν, όμως, τα γυάλινα τείχη θα γκρεμιστούν, η αποκάλυψη πίσω τους γιγαντώνεται μπροστά στα μάτια της Σοφίας. Εκείνη τόσα χρόνια μόνο παρατηρούσε, γιατί της ήταν αδύνατον να θυμηθεί ή καλύτερα θυμόταν όσα επέλεγε η ίδια. Αυτά τα γεγονότα μας αφηγείται, αυτά που οδήγησαν σ’ ένα σταθμό χωρίς επιστροφή.
Δανείζοντας τη φωνή της στην Ισμήνη Καπάνταη, η οποία «μεταμορφώνεται» στην πρωταγωνίστρια, Σοφία Κανταρτζίδη, μας ταξιδεύει με μία τολμηρή χρονική σειρά, παρασέρνοντάς μας μαζί της σε μονοπάτια άγνωστα, σε μονοπάτια που δεν της ανήκουν πια, όπως συμβαίνει καμιά φορά και με τους «ξενιτεμένους που φεύγουν και δεν ανήκουν πλέον πουθενά». Εκείνη, όμως, ανήκει σε «μιά οἰκογένεια…» —αν μπορεί ακόμα να την αποκαλεί έτσι— και νιώθει τυχερή, γιατί οι άνθρωποι όσα μέρη και αν αλλάξουν πάντα τη ζεστασιά μιας οικογένειας θα αποζητούν.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Καπάνταη Ισμήνη, Με θέα τη ζωή, εκδ. Καστανιώτη: 2009
