Της Μαριάνθης Κοκοράκη,
O Ιωάννης Κωλέττης γεννήθηκε στο Συρράκο των Ιωαννίνων, το 1774. Σχολείο πήγε αρχικά, στο χωριό του και έπειτα συνέχισε σε σχολείο στις Καλαρρύτες. Όταν έφτασε στην εφηβική ηλικία των 15 ετών, άρχισε να εργάζεται ως υπάλληλος σε κάποιο μαγαζί που πουλούσε τρόφιμα στα Ιωάννινα. Η ζωή του έμελλε να αλλάξει για πάντα, όταν ο πλούσιος θείος του Γεώργιος Τουρτούρης τον ώθησε να σπουδάσει σε σχολή, όπου δίδασκε ο Αθανάσιος Ψαλίδας, όπου έτσι και έγινε. Λίγο αργότερα, ο θείος του, παρότρυνε τον Ιωάννη να μεταβεί σε πανεπιστήμιο της Πίζας και να σπουδάσει την επιστήμη της ιατρικής. Στην Ιταλία, ο Ιωάννης Κωλέττης παρέμεινε σχεδόν μία επταετία και ο ίδιος φαίνεται πως συνδέθηκε στενά με τον Θεόφιλο Καΐρη.
Στην Ελλάδα επέστρεψε το 1813 και συγκεκριμένα στα Ιωάννινα. Λόγω των πολλών γνωριμιών που είχε κάνει, διορίστηκε ως προσωπικός γιατρός του Μουχτάρ, του γιου του Αλή Πασά. Εκεί, ο Ιωάννης αρραβωνιάστηκε την Ρούσω Πλέσσα, η οποία ήταν κόρη παλλακίδας του Πασά. Ο γάμος τους, ωστόσο, δεν κράτησε πολύ και έτσι το ζευγάρι πήρε ξεχωριστούς δρόμους. Παρόλα αυτά, λίγα χρόνια αργότερα, ο Ιωάννης μυήθηκε το 1819 στην Φιλική Εταιρεία και εργάστηκε για τους σκοπούς της, στην ευρύτερη περιοχή της Ηπείρου. Έναν χρόνο αργότερα, όταν ο Πασάς αποστάτησε από τον Σουλτάνο, ο Κωλέττης δίστασε να ακολουθήσει τον Μουχτάρ στο Βεράτι, με την πρόφαση ότι έπρεπε να παραμείνει πίσω, ώστε να πείσει τους Έλληνες να μην προβούν σε ξεσηκωμό.
Λίγο καιρό αφού είχε ξεκινήσει η Επανάσταση, τον Μάιο του 1821, έφυγε από τα Ιωάννινα κρυφά και πήγε στο χωριό του. Τον Ιούνιο του ίδιου έτους, αποτέλεσε πρωταγωνιστικό πρόσωπο στην εξέγερση του Συρράκου και των Καλαρρυτών, μια εξέγερση που τελικά απέτυχε και ο ίδιος αναγκάστηκε να καταφύγει στο Μεσολόγγι και έπειτα στην Πελοπόννησο. Ακόμη, πρέπει να αναφερθεί το γεγονός, πως συμμετείχε στην Α’ Εθνοσυνέλευση ως εκπρόσωπος των επαναστατημένων περιοχών στην Ήπειρο και εκλέχθηκε ως μέλος της επιτροπής για την σύνταξη του «Προσωρινού Πολιτεύματος», του πρώτου ελληνικού συντάγματος, ενώ στις 15 Γενάρη 1822, ανέλαβε την θέση του Υπουργού Εσωτερικών. Ακόμη, ανέλαβε το Υπουργείο που χειριζόταν πολεμικά ζητήματα, σε προσωρινή θέση ως αναπληρωτής της θέσης του Νότη Μπότσαρη, επειδή βρισκόταν αποκλεισμένος στο Σούλι.
Εκείνη την εποχή, ο Ιωάννης Κωλέττης υποστήριζε πολιτικά τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο, κάτι που φαίνεται πως ενόχλησε πολλούς από τον πολιτικό περίγυρο. Σύμφωνα με τις πηγές, η στάση του Κωλέττη, εκνεύρισε σοβαρά πολλούς πολιτικούς με κυριότερο τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. Ως αντεπίθεση, ο Κωλέττης τον έπεισε να προχωρήσει στην διάλυση της πολιορκίας της Πάτρας, ενώ έπειτα, τον κατηγόρησε για αυτήν την κίνηση. Στην συνέχεια, ο Κολοκοτρώνης επισκέφθηκε το Ναύπλιο και εκεί ο Κωλέττης του φέρθηκε με προσβλητικό τρόπο.
Μετά το πέρας της Β’ Εθνοσυνέλευσης, η οποία πραγματοποιήθηκε στο Άστρος, έλαβε τον τίτλο του έπαρχου Εύβοιας. Επιπροσθέτως, κατά την πρώτη φάση του εμφυλίου πολέμου (1823-1824), αποτελούσε σύμμαχος της κυβέρνησης του Κρανιδίου Αργολίδας, φέρνοντας στην εξουσία τον Γεώργιο Κουντουριώτη από την Ύδρα. Ο Κωλέττης, λόγω της δύναμης που απέκτησε, ασκούσε την επιρροή του σε πολιτικούς, στρατιωτικούς και σε οπλαρχηγούς της Στερεάς Ελλάδας. Με φοβερή στρατηγική, κατάφερε να βγάλει από την μέση τον Οδυσσέα Ανδρούτσο, συμμετέχοντας στην δολοφονία του. Και ενώ αυξάνεται η επιρροή του, κατά την Γ’ Εθνοσυνέλευση, καταργείται η κυβέρνηση Κουντουριώτη – Κωλέττη. Πλέον, ο Κωλέττης δεν κατέχει κάποια διοικητική θέση, έτσι κατ’ αυτόν τον τρόπο, στρέφει το ενδιαφέρον του προς τις στρατιωτικές υποθέσεις και τον Νοέμβριο του 1826, πραγματοποιεί εκστρατεία με κατεύθυνση την Αταλάντη, προκειμένου να αποτρέψει, τις επικοινωνίες του Κιουταχή, κάτι που τελικά δεν πέτυχε. Έναν χρόνο αργότερα, η πορεία του δεν σημειώνει κάτι αξιόλογο. Το μόνο που κατάφερε μέχρι στιγμής, είναι μια απόπειρα αναζωπύρωσης της Επανάστασης των νησιών των Σποράδων, μία πράξη που ήταν επίσης ανεπιτυχής.
Στον αντίποδα με την δράση του πριν την Επανάσταση όσο και κατά την διάρκεια αυτής, μετά την Εθνεγερσία είχε πολλές «επιτυχίες» όσον αφορά τον πολιτικό χώρο. Όταν ο Ιωάννης Καποδίστριας, έγινε Κυβερνήτης της Ελλάδας, ο Κωλέττης μετατράπηκε σε έκτακτος επίτροπος των Ανατολικών Σποράδων. Το 1829 και ειδικότερα στις αρχές του έτους εκείνου, διορίστηκε επίσης, μέλος του Πανελληνίου, ένα σώμα συμβουλευτικού χαρακτήρα του κυβερνήτη της Ελλάδος.
Μετά τη λήξη της Δ’ Εθνοσυνέλευσης, διορίστηκε και επίσημα ως μέλος της Γερουσίας. Κάτι το οποίο προκαλεί εντύπωση, είναι πως τελικά, συντάχθηκε με την αντιπολίτευση. Όταν δολοφονήθηκε ο Καποδίστριας στις 27 Σεπτεμβρίου 1831, διορίστηκε από την Γερουσία μέλος της Τριμελούς Διοικητικής Επιτροπής. Μαζί του διορίστηκε και ο Αυγουστίνος Καποδίστριας, αδελφός του Ιωάννη Καποδίστρια, και ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνη, ενώ ταυτόχρονα κρατούσε επαφές με τους Υδραίους αντιπολιτευόμενους.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Απόστολος Ε. Βακαλόπουλος (2020), Νέα Ελληνική Ιστορία – Από το 1204 έως τις αρχές του 21ου αιώνα, Αθήνα: εκδ. Ηρόδοτος
- Συλλογικό (2023), Ιωάννης Κωλέττης, εκδ. Σταμούλη
- Ιωάννης Κωλέττης, sansimera.gr, διαθέσιμο εδώ
- Σαν Σήμερα: 27 Σεπτεμβρίου 1831 – Η δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια, kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
