Της Άλκηστης Κατσάλη,
Εικοστός πρώτος αιώνας. Αιώνας της επιστήμης, αιώνας της προηγμένης τεχνολογίας. Η καθημερινή ζωή γίνεται ολοένα και πιο εύκολη χάρη σε τεχνολογικά επιτεύγματα. Οι άνθρωποι είναι πλέον περισσότερο εξοικειωμένοι με την τεχνολογία στη ζωή τους απ’ ότι οι προηγούμενες γενιές. Με λίγα λόγια, επιστήμη και τεχνολογία έχουν κάνει τεράστια άλματα επηρεάζοντας σημαντικά τη ζωή μας. Ωστόσο, πόσο επικίνδυνη μπορεί να γίνει η τεχνολογία για τη ζωή μας; Πόσο πολύ μπορεί να επηρεάσει το μυαλό μας και να έχει αντίκτυπο στην ίδια την κοινωνία;
Πλέον όλοι κάνουν λόγο για προσήλωση –ειδικά των νέων– σε μια οθόνη. Όλοι παρατηρούν αλλαγές στις συμπεριφορές των ανθρώπων. Απορροφώνται από ένα μηχάνημα και χάνονται σε έναν ψηφιακό κόσμο αδιαφορώντας για τον πραγματικό. Πρόκειται για απλές καθημερινές εικόνες από την καθημερινή ζωή των ανθρώπων. Μια παρέα, μια οικογένεια βρίσκονται σε μια καφετέρια ή σε ένα εστιατόριο. Ο καθένας είναι σκυμμένος πάνω από το φως μιας οθόνης, απορροφημένοι, δε μιλούν μεταξύ τους. Οι έφηβοι βρίσκουν παρέα στο facebook και ασχολία τους πλέον είναι να σχολιάζουν και να ανεβάζουν φωτογραφίες. Δε συζητούν μεταξύ τους, δεν χαμογελάνε πραγματικά παρά μόνο στις λεγόμενες «selfies» που βγάζουν. Σιγά σιγά αποξενώνονται μεταξύ τους. Γίνονται καχύποπτοι, εγωκεντρικοί, ανταγωνιστικοί. Όλοι έχουμε γίνει μάρτυρες ή πρωταγωνιστούμε σε τέτοιες σκηνές, όπου οι ψηφιακές πρακτικές μας ανταγωνίζονται την οικογενειακή μας ζωή και τις φιλικές μας σχέσεις. Ανακαλύπτουμε ότι τις καταπατούν. Τις περικυκλώνουν. Τις κατακερματίζουν.
Και τι γίνεται με την κοινωνική ταυτότητα; Δεν είναι πάντα εύκολο να συμβιβαστεί το ψηφιακό εγώ, αιχμαλωτισμένο από το διαδίκτυο, με το κοινωνικό εγώ. Κατά καιρούς διεξάγονται διάφορες έρευνες γύρω από τη χρήση τεχνολογικών μέσων. Για παράδειγμα, σύμφωνα με μια μελέτη του Pew Research Center, που δημοσιεύτηκε τον Αύγουστο του 2015, το 92% των Αμερικανών ενηλίκων κατέχουν ένα κινητό, το 80% δηλώνει ότι η τελευταία κοινωνική τους σχέση έγινε μέσω αυτού, το 67% το συμβουλεύεται διαρκώς, το 44% το έχει κοντά του όταν κοιμάται. Τα κινητά έχουν γίνει πλέον προέκταση του χεριού μας. Τα έχουμε μαζί μας πάντα και παντού. Χωρίς αυτά νιώθουμε ότι είμαστε χαμένοι. Ζούμε συνεχώς μέσα στο άγχος, μήπως χάσουμε κάτι: κάποιο σημαντικό ραντεβού, κάποια ανάρτηση φίλου κλπ. Έχουμε καταντήσει εμμονικοί με την τεχνολογία. Πλήρως εξαρτημένοι.
Η προσφυγή και η μόνιμη επίκληση των κινητών προκαλούν «ασυνείδητες συνήθειες σύνδεσης», που μας κάνουν να διακόπτουμε «αυτομάτως» οποιαδήποτε τρέχουσα δραστηριότητα, ακόμα και μια συνομιλία, για να βυθιστούμε και πάλι στη ροή της πληροφορίας. Νομίζουμε ότι ελέγχουμε το κινητό μας αλλά στην πραγματικότητα εκείνο είναι που μας ελέγχει. Πρέπει, λοιπόν, να σηκώσουμε το κεφάλι μας από τις οθόνες, να συνειδητοποιήσουμε τη σοβαρότητα της κατάστασης και να πάρουμε και πάλι τον έλεγχο της ζωής μας –προσωπικής και κοινωνικής– στα χέρια μας. Τότε θα είμαστε πραγματικά ελεύθερα πνεύματα.
Γεννημένη το 2000 και μεγαλωμένη στα Γρεβενά. Σπουδάζει Ιστορία και Αρχαιολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και κατά καιρούς παρακολουθεί διάφορες επιμορφώσεις στον τομέα της, φέροντας έντονο ενδιαφέρον στην Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία. Στον ελεύθερό της χρόνο επιλέγει να διαβάζει ιστορικά βιβλία και ποίηση.
