Του Κωνσταντίνου Καρατζά,
Τον Ιούλιο του 2023 εκπονήθηκε σχέδιο για την ανάπτυξη των οικονομικών σχέσεων μεταξύ Ηνωμένου Βασιλείου και Τανζανίας. Αρχικά, τονίζεται η δυναμική που έχει η Τανζανία να καταστεί στο μέλλον μια περιφερειακή οικονομική δύναμη χάρη στη μακρά ιστορία της πολιτικής κι οικονομικής σταθερότητας, τους άφθονους φυσικούς πόρους που διαθέτει, αλλά και χάρη στη στρατηγική της γεωγραφική θέση ως πύλη στην Ανατολική Αφρική.
Η Τανζανία, πέμπτη χώρα σε πληθυσμό στην Αφρική με 62 εκατομμύρια κατοίκους με έκταση 4 φορές μεγαλύτερη από το Ηνωμένο Βασίλειο, διαθέτει έναν αγροτικό πληθυσμό ο οποίος βρίσκεται σε ταχύτατους ρυθμούς αστικοποίησης. Η μακρό-οικονομική σταθερότητα της χώρας είναι ισχυρή για την περιοχή με σχετικά χαμηλό πληθωρισμό κι εξωτερικό χρέος. Αξιοσημείωτο είναι ότι αντιμετώπισε σχετικά εύκολα την κρίση της πανδημίας COVID-19 ενώ η ανάπτυξή της το 2024 ξεπέρασε το 5%.
Ωστόσο, η απόδοση των φορολογικών της εσόδων είναι αρκετά χαμηλότερη από τον μέσο όρο για την υποσαχάρια Αφρική, ενώ η φτώχεια έχει μείνει στάσιμη από το 2012 παρά το γεγονός ότι η οικονομία της διπλασιάστηκε σε μέγεθος. Από τον πληθυσμό, το 45% εξακολουθεί να ζει με λιγότερα από 2,15 δολάρια την ημέρα. Ταυτόχρονα μόνο το 40% του πληθυσμού έχει πρόσβαση σε ηλεκτρική ενέργεια.
Αν και πολυκομματική δημοκρατία, η Τανζανία από το 1992 κυβερνάται συνεχώς από το κόμμα ”Chama cha Mapinduzi party”. Η πρόεδρος της Τανζανίας, Samia Hassan, βρίσκεται στην εξουσία από το 2021. Την περίοδο 2015-2021, υπό την προηγούμενη κυβέρνηση, σημειώθηκε επιδείνωση στις σχέσεις μεταξύ κυβέρνησης κι ιδιωτικού τομέα, ενώ αυξήθηκαν οι περιορισμοί στην ελευθερία του λόγου και του συνέρχεσθαι. Η νέα κυβέρνηση έχει υιοθετήσει μια πιο ανοιχτή προσέγγιση στον ιδιωτικό τομέα μέσω της προώθησης άμεσων ξένων επενδύσεων κίνηση που φέρνει πιο κοντά τη χώρα με το Ηνωμένο Βασίλειο.
Η Τανζανία είναι ζωτικής σημασίας για τους αναπτυξιακούς στόχους του Ηνωμένου Βασιλείου για τη μείωση της φτώχειας, τις δεσμεύσεις για την Αφρική, τις γυναίκες και τα κορίτσια καθώς και τις παγκόσμιες προσπάθειες για την επίτευξη των στόχων της βιώσιμης ανάπτυξης. Το Ηνωμένο Βασίλειο δηλώνει ότι θα συνεργαστεί με την Τανζανία ώστε να την καταστήσει μια ευημερεύουσα, δίκαιη, καλύτερα μορφωμένη κι ανθεκτική χώρα. Επιπλέον δηλώνεται η πρόθεση για την υποστήριξη της Τανζανίας μέσω επενδύσεων που θα την οδηγήσουν στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας κι ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς.
Ήδη λειτουργεί το ευρέως αναγνωρισμένο επιχειρηματικό φόρουμ Ηνωμένου Βασιλείου-Τανζανίας το οποίο θα παρέχει τεχνικές συμβουλές κι εμπειρογνωμοσύνη για την υποστήριξη των οικονομικών μεταρρυθμίσεων, τη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και την αύξηση των εσόδων για διευκόλυνση των επενδυτικών συμφωνιών. Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει υπογράψει 10 διμερείς συμφωνίες με τη Τανζανία που καλύπτουν την εκπαίδευση, την υγεία, τον ιδιωτικό τομέα, την ανθρωπιστική βοήθεια με επίκεντρο τις γυναίκες και τα κορίτσια, καθώς και το κλίμα. Όλα αυτά τα προγράμματα θα υλοποιηθούν σε βάθος χρόνου με τα κυριότερα από αυτά να έχουν στόχο ολοκλήρωσης έως το 2027. Αυτά τα αναπτυξιακά προγράμματα είναι σημαντικά και συνιστούν μια ουσιαστική προσπάθεια του Ηνωμένου Βασιλείου να βοηθήσει την Τανζανία σε αντίθεση με πρακτικές του παρελθόντος που δεν χαρακτηρίζονται από την ανθρωπιστική τους διάσταση.
Στο προσκήνιο ήρθε πρόσφατα, ένα σχέδιο της εργατικής κυβέρνησης του Tony Blair με σκοπό να δημιουργήσει κέντρο ασύλου στη Τανζανία το 2004. Όπως αποκαλύπτεται, ο τότε πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου φέρεται να είχε ζητήσει να αποσπαστούν 2 εκατομμύρια λίρες που προορίζονταν για την αποφυγή συγκρούσεων στην Αφρική και να χρηματοδοτηθεί ένα αμφιλεγόμενο πρόγραμμα για την επεξεργασία και στέγαση αιτούντων άσυλο στη Τανζανία. Με βάση τα δημοσιευμένα κυβερνητικά αρχεία η Βρετανία στο πρόγραμμα αυτό, θα προσέφερε επιπλέον βοήθεια τεσσάρων εκατομμυρίων λιρών στην Τανζανία στην περίπτωση που η τελευταία, άνοιγε ένα καταυλισμό ασύλου σε άτομα τα οποία ισχυρίζονταν ότι είναι Σομαλοί πρόσφυγες και των οποίων η διαδικασία αίτησης να ζήσουν στη Μεγάλη Βρετανία, βρισκόταν υπό αξιολόγηση.
Ο Hillary Benn, ο τότε υπουργός διεθνούς ανάπτυξης, ενημέρωνε τον υπουργό εσωτερικών, David Blunkett, ότι η συνεργασία για τη μετανάστευση με την Τανζανία ήταν στο ξεκίνημα με την ίδια να προτείνει τη μεταφορά χρημάτων στον προϋπολογισμό του υπουργείου εσωτερικών. Τελικά αυτό το σχέδιο του Μπλερ το οποίο είχε στόχο να πείσει τους ψηφοφόρους του ότι η κυβέρνησή του ελέγχει ακόμη τα σύνορα της χώρας του, δεν υλοποιήθηκε καθώς εκδηλώθηκαν σφοδρές αντιδράσεις στη Τανζανία από την αντιπολίτευση αλλά και στην Ευρωπαϊκή Ένωση με αρκετούς Γερμανούς αξιωματούχους να παρομοιάζουν αυτές τις προτάσεις με στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Εν κατακλείδι, οι τωρινές συμφωνίες του Ηνωμένου Βασιλείου με την Τανζανία κι η υλοποίηση τους αποτελούν ένα στοίχημα για την αξιοπιστία όχι μόνο της χώρας, αλλά και της Δύσης συνολικά απέναντι στην Αφρική και τον Παγκόσμιο Νότο σε μια περίοδο που αντιδυτικές δυνάμεις όπως Ρωσία, Κίνα κι Ιράν στοχεύουν στην αύξηση επιρροής στην αφρικανική ήπειρο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Samia Suluhu Hassan, blogs.worldbank.org, διαθέσιμο εδώ
- Revealed: How UK attempted to set up asylum camp in Tanzania, thecitizen.co.tz, διαθέσιμο εδώ
