Της Ελένης Μινάι,
Η πολυδακτυλία, όπως προδίδει και η ετυμολογία της λέξης, ερμηνεύεται ως η κατάσταση κατά την οποία ένα άτομο φέρει παραπάνω από το φυσιολογικό αριθμό δακτύλων (>5) σε κάποιο από τα άνω ή κάτω άκρα του.
Η πρώτη παρατήρηση της πολυδακτυλίας γίνεται κατά τον πρώτο έλεγχο του παιδιού μετά τη γέννηση του. Αμέσως μετά την ολοκλήρωση του τοκετού, το βρέφος υποβάλλεται σε ελέγχους, τόσο χημικούς όσο και κλινικούς. Γίνονται μετρήσεις και εκτιμήσεις αν το παιδί φέρει την τυπική εικόνα της φυσιολογικής ανατομίας ενός νεογνού. Έτσι, λοιπόν, αν, κατά την εφαρμογή του πρωτοκόλλου, βρεθεί ότι φέρει μη φυσιολογικό αριθμό δακτύλων, αυξημένο από το φυσιολογικό, τότε οι παιδίατροι διαγιγνώσκουν την παθολογική ανωμαλία της πολυδακτυλίας. Δε μας εκπλήσσει το γεγονός ότι 500-1.000 νεογνά ετησίως γεννιούνται με επιπλέον δάκτυλα, αφού αποτελεί συχνό φαινόμενο καθώς είναι από τις πιο κοινές ανωμαλίες των χεριών.
Για την καλύτερη μελέτη της πάθησης, έχει γίνει ταξινόμηση των περιστατικών με τη διάκριση τύπων, με τους πιο βασικούς, απλοϊκούς τύπους να περιλαμβάνουν:
- Προαξονική (ακτινική/κνημιαία) πολυδακτυλία: Η παρουσία επιπλέον αντίχειρα ή μεγάλου δακτύλου.
- Κεντρική πολυδακτυλία: Υπάρχει ένα επιπλέον δάκτυλο ανάμεσα στα μεσαία, φυσιολογικά δάκτυλα.
- Μεταξονική (ωλένια/ινική) πολυδακτυλία: Ο σχηματισμός ενός παραπάνω μικρού δακτύλου στο άνω ή κάτω άκρο (συνηθέστερος τύπος).
Τα σημεία—συμπτώματα που θα παρουσιάσει το παιδί για να αναγνωριστεί η διάγνωση της πολυδακτυλίας, είναι η παρουσία ενός επιπλέον δακτύλου, με παθολογική όψη ή και όχι. Μπορεί το επιπλέον δάκτυλο να μοιάζει όπως τα υπόλοιπα φυσιολογικά ή για παράδειγμα να είναι μικρό (ανώμαλη ανάπτυξη) και συνδέεται μόνο με δέρμα ή νεύρα.
Υπαίτια για την ύπαρξη αυτού του φαινομένου θεωρείται η διαταραχή σε γονίδια που είναι υπεύθυνα για τον σχηματισμό των δακτύλων. Πιο περιγραφικά, κατά την ανάπτυξη του εμβρύου και τον σχηματισμό των βασικών ανατομικών δομών, κατά τον διαχωρισμό μιας αρχικής μάζας, από την οποία θα προκύψουν τα δάκτυλα στη συνέχεια, η διαδικασία διαρκεί λίγο παραπάνω από το φυσιολογικό γιατί ακολουθεί και η ανάπτυξη του έξτρα δακτύλου. Στις περισσότερες περιπτώσεις παιδιών, όμως, δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη αίτια, ενώ ενδέχεται η κατάσταση αυτή να αποτελεί σύμπτωμα άλλης παθολογίας.
Τώρα, όσον αφορά τη διάγνωση, αναφέρθηκε και πάραπανω ότι γίνεται με κλινική εξέταση κατά το στάδιο της επισκόπησης. Υπάρχει περίπτωση, επίσης, να διαγνωστεί νωρίτερα, ήδη από την κοιλιά της μητέρας με υπέρηχο. Εν προκειμένω, γίνεται απλώς γνωστή η παρατήρηση στους γονείς και αναμένεται μετά τη γέννηση να επιβεβαιώνεται ή διαψεύδεται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που περιγράψαμε προηγουμένως, επισκοπικά. Στη συνέχεια, ακολουθεί ακτινοσκοπικός έλεγχος και η τελική διάγνωση με καθορισμό του τύπου. Αργότερα, υπάρχει και η δυνατότητα να πραγματοποιηθεί γενετικός έλεγχος για την εξακρίβωση των συνθηκών και να καθοριστεί η πιθανότητα να κληρονομηθεί σε μελλοντικούς απογόνους.
Ο ρόλος του γιατρού δεν ολοκληρώνεται με τη διάγνωση, αφού σειρά έχει η θεραπεία διότι αυτή η επιλογή είναι διαθέσιμη στην περίπτωση της πολυδακτυλίας. Ο γιατρός παραθέτει τις θεραπευτικές προσεγγίσεις που είναι δυνατές σε κάθε περιστατικό:
α) Με χειρουργική αφαίρεση του δακτύλου: Αυτή η επιλογή, όμως, είναι διαθέσιμη στην ηλικία των 1-2 ετών, όπου συνήθως πραγματοποιείται. Η πολυπλοκότητα της επέμβασης εξαρτάται από την περίπτωση, όπως, επίσης, και αν θα χρειαστούν επιπλέον χειρουργικές επεμβάσεις.
β) Με τη μέθοδο της εκτομής: πραγματοποιείται αφαίρεση του έξτρα δακτύλου μετά από τοπική αναισθησία, με νυστέρι και καυτηριασμό.
γ) Με τη διαδικασία της απολίνωσης: Ο γιατρός «δένει» τη βάση του έξτρα δακτύλου με ειδική κλωστή ή άλλο υλικό, έτσι ώστε να προκαλέσει ένα είδους «στραγγαλισμού» του αγγείου με σκοπό να διακόψει τη ροή του αίματος. Με αυτόν τον τρόπο το δάκτυλο δεν οξυγονώνεται, οπότε μέσα σε μερικές εβδομάδες η δομή «πέφτει», δηλαδή αποκόπτεται από μόνη της.
Ο γιατρός θα κρίνει με βάση τον τύπο, την ηλικία και άλλους παράγοντες ποια από τα παραπάνω είναι η καλύτερη επιλογή για τη δεδομένη περίπτωση. Όποια και αν επιλεχθεί και πραγματοποιηθεί, αναμένεται πλήρης ανάρρωση, χωρίς να έχει κάποια επίδραση στην ανάπτυξη του παιδιού η αφαίρεση του δακτύλου. Θα πρέπει να παρακολουθείται για καιρό μετά το μέλος για να εξασφαλίσουμε ότι το τραύμα επουλώνεται σωστά, χωρίς επιπλοκές και αν θα χρειαστεί επόμενη επέμβαση για τη βελτίωση της εμφάνισης ή της λειτουργικότητας του μέλους.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Polydactyly, Children’s Hospital, διαθέσιμο εδώ
- Polydactyly (Extra Digits), Cleveland, διαθέσιμο εδώ
