Της Παναγιώτας Κλεφτογιάννη,
Πόσες φορές έχουμε συναντήσει τον ανταγωνισμό μεταξύ συναδέλφων; Η προσπάθεια εξέλιξης του καθενός πολλές φορές επηρεάζεται από τις επιδόσεις των άλλων. Υπάρχει, όμως, στα αλήθεια αυτό που ονομάζουμε υγιής ανταγωνισμός; Ίσως η απάντηση εξαρτάται από το αν χρησιμοποιούνται αθέμιτα μέσα και αν οι εργαζόμενοι, προκειμένου να εξελιχθούν οι ίδιοι, κινούνται σε βάρος των συναδέλφων τους.
Αρχικά, με τον όρο ανταγωνισμό αναφερόμαστε στον «αγώνα» μεταξύ των προσώπων που εμπλέκονται, π.χ. εργαζόμενοι, για την επικράτηση και την εξέλιξη στον τομέα τους. Οι στόχοι τους οποίους επιδιώκει ένα άτομο, ορίζονται εν τέλει από την πολιτική του ανταγωνισμού. Κάθε ένας έχει διαφορετικούς προσωπικούς στόχους και επιδιώξεις. Το πρόβλημα είναι όταν παραπάνω από ένας έχουν τους ίδιους στόχους, το πώς τελικά θα τους επιτύχουν.
Από την άλλη πλευρά, υγιής ανταγωνισμός είναι η διαρκής προσπάθεια επίτευξης ενός σκοπού, μαθαίνοντας από τους άλλους και προσπαθώντας παράλληλα να γινόμαστε καλύτεροι. Αν υποθέσουμε ότι σε μια επιχείρηση ένας εργαζόμενος έχει αναλάβει ένα συγκεκριμένο πόστο και θέλει να εξελιχθεί σε κάτι καλύτερο, μπορεί να πάρει παράδειγμα από κάποιον ανώτερό του και σιγά-σιγά να προσπαθήσει να του μοιάσει. Αυτή η προσπάθεια επίτευξης του σκοπού του, από τη στιγμή δηλαδή που παίρνει παράδειγμα από κάποιο άλλο πρόσωπο και προσπαθεί σταδιακά να το μιμηθεί, ονομάζεται υγιής ανταγωνισμός.
Η σχέση μεταξύ συναδέλφων είναι σαφώς δύσκολη και πολλές φορές περίπλοκη. Δεν είναι λίγες οι φορές που άτομα που αρχικώς συμβαδίζουν μεταξύ τους, όταν έπειτα επιδιώκουν κοινούς σκοπούς και θέσεις αλλάζουν συμπεριφορά και οδηγούνται ακόμη και στη διακοπή οποιασδήποτε επικοινωνίας μεταξύ τους. Δεν είναι τυχαίο πως πολλοί χαρακτηρίζουν τον ανταγωνισμό ως «αγκάθι» του εργασιακού τομέα.
Ωστόσο, ο ανταγωνισμός μπορεί να γίνει πλεονέκτημα στον εργασιακό κλάδο. Αν βλέπαμε τον ανταγωνισμό ως μία έκφραση θαυμασμού για τα επιτεύγματα κάποιου, ίσως τότε να μπορούσε να λειτουργήσει θετικά. Ο ανταγωνισμός θα έπρεπε να αποτελεί το κίνητρο για τη βελτίωση και την εξέλιξη. Εξάλλου, ο ανταγωνισμός δεν είναι συναίσθημα, ούτε καν διάθεση. Πρόκειται για μια κατάσταση που προκύπτει ανάμεσα σε δύο ή περισσότερα άτομα, που διεκδικούν κάτι στο οποίο δεν υπάρχει σε αφθονία. Η δύναμη, η εξουσία, το χρήμα, οι αποφάσεις, η κοινωνική εκτίμηση, τα διάφορα βραβεία, η προβολή και η επιβράβευση είναι σπάνια αγαθά για τον κόσμο μας.
Επιπλέον, ο «υγιής» ανταγωνισμός μπορεί να συμβάλει στο να προσπαθήσουμε περισσότερο, ώστε να καταφέρουμε περισσότερα και να πετύχουμε πράγματα που μπορεί να πιστεύουμε ότι δεν είμαστε ικανοί. Ο υγιής ανταγωνισμός στον εργασιακό χώρο μπορεί να λειτουργήσει ευεργετικά τόσο για τους εργαζομένους όσο και για τον οργανισμό, προάγοντας τη συνεργασία, την καινοτομία και τη βελτίωση των ικανοτήτων των ατόμων.
Έρευνες δείχνουν ότι οι μη παραγωγικοί τρόποι επίλυσης προβλημάτων στον εργασιακό χώρο και η χαμηλή ποιότητα εργασίας είναι αποτέλεσμα του φόβου και της ανησυχίας που προκαλείται λόγω του ανταγωνισμού, ο οποίος με τη σειρά του βασίζεται στην απειλή απόλυσης, τη μείωση εισοδήματος, την απώλεια προνομίων και τη διαρκή πάλη για τη διατήρηση μιας θέσης.
Αντίθετα, όταν ενισχύεται μεταξύ των εργαζομένων ο ενθουσιασμός και ο αμοιβαίος σεβασμός και αυτά αποτελούν το μέσο για την επίτευξη ομαδικών στόχων, προκύπτουν συνθήκες που αναδεικνύουν τις ικανότητες των ατόμων και παρουσιάζονται νέες μέθοδοι, οι οποίες διευκολύνουν τα άτομα να αντιμετωπίζουν τις υποχρεώσεις τους με τρόπους ωφέλιμους για την εταιρεία, αλλά και ευνοϊκούς για τους υπαλλήλους και τους πελάτες, με πνεύμα συνεργασίας και στάση αμοιβαίας εξέλιξης.
Ο ανταγωνισμός επομένως και ειδικά ο υγιής ανταγωνισμός αποτελεί μια ευκαιρία αυτοβελτίωσης για τα άτομα που προκύπτει από τη σύγκριση του εαυτού μας με τους «σημαντικούς» άλλους. Ο ανταγωνισμός μεν δεν είναι στη φύση του ανθρώπου, αντίθετα από την προσπάθεια βελτίωσης. Για τον λόγο αυτό, ο ανταγωνισμός ενδέχεται να λειτουργεί ενθαρρυντικά σε κάποιο νεαρό άτομο που βλέπει τους στόχους του να επιτυγχάνονται στο σχολείο, στο πανεπιστήμιο, στα πρώτα βήματα της καριέρας του.
Συνεπώς, δεν πρέπει να παραλείψουμε ότι, προκειμένου ο ανταγωνισμός να παραμένει υγιής, θα πρέπει να πληρούνται ορισμένες προϋποθέσεις, οι οποίες είναι οι εξής: να θεσπίζονται σαφείς κανόνες και κριτήρια αξιολόγησης, να ενθαρρύνεται η δίκαιη και διαφανής ανταμοιβή της προσπάθειας και να δημιουργείται ένα περιβάλλον, όπου αναγνωρίζονται, τόσο οι ατομικές όσο και οι ομαδικές επιτυχίες. Αν, λοιπόν, διατηρείται μια ισορροπία και υπάρχει σεβασμός μεταξύ των μελών της ομάδας, τότε ο ανταγωνισμός θα αποτελεί σημαντική κινητήριο δύναμη για την προσωπική και επαγγελματική ανάπτυξη.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Ο ανταγωνισμός: Μια σύγκρουση που θρυμματίζει τις σχέσεις, xeniakyvellou.gr, διαθέσιμο εδώ
- Υπάρχει υγιής ανταγωνισμός;, ow.gr, διαθέσιμο εδώ
- Πώς θα κάνετε τον ανταγωνισμό πλεονέκτημα, aagora.gr, διαθέσιμο εδώ
