Της Αναστασίας Δρόσου,
Το αποτύπωμα της ενεργειακής κρίσης στην Ελλάδα είναι κάθε χρόνο και μεγαλύτερο. Τα νησιά αποτελούν δυσανάλογα «θύματα» της κρίσης αυτής, με τις τιμές του ρεύματος να έχουν εκτοξευτεί, ενώ η ανάπτυξη εναλλακτικών πηγών ενέργειας είναι περιορισμένη και υποτονική. Ταυτόχρονα, η κλιματική αλλαγή είναι πιο «παρούσα» από ποτέ, με το —ήδη πανάκριβο— νερό να μην επαρκεί ούτε για την κάλυψη των βασικών αναγκών των νοικοκυριών, όπως αποδείχθηκε το περασμένο καλοκαίρι. Σε αυτό το απαισιόδοξο κλίμα, την προηγούμενη Πέμπτη υπογράφηκε στη Νάξο συμφωνία για την ενεργοποίηση Ταμείου Απανθρακοποίησης στα νησιά, αναζωπυρώνοντας την ελπίδα να καταστεί εφικτή η πράσινη μετάβαση στα ελληνικά νησιά.
Σε έναν συμβολικό χώρο, τον ναό του Απόλλωνα στη Νάξο, υπογράφηκε η σύβαση για ενεργοποίηση Ταμείου Απανθρακοποίησης των νησιών, μεταξύ της Ελλάδας, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων. Στη συνάντηση παρευρέθηκαν, μεταξύ άλλων, η Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Αλεξάνδρα Σδούκου, η οποία παρουσίασε και τα βασικά σημεία της συμφωνίας, ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, η ηγεσία του ΥΠΕΝ, ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, Γιάννης Τσακίρης, και ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, Μάρος Σέφκοβιτς. Η εκπροσώπηση αυτή φανερώνει πως η συμφωνία εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο του “European Green Deal”, που φιλοδοξεί να μεταμορφώσει την Ευρώπη σε μία πράσινη δύναμη έως το 2050.
Ποιος ο ρόλος των νησιών μας σε αυτό το «πράσινο» όραμα; Το Ταμείο Απανθρακοποίησης πρόκειται να χρηματοδοτήσει την πράσινη μετάβαση στα νησιά, με στόχο τη δημιουργία υποδομών που θα προσφέρουν μία «ανακούφιση» από την κυριαρχία των παραδοσιακών μονάδων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, τη βιώσιμη διαχείριση των υδάτων, την ανάπτυξη πράσινων μορφών μετακίνησης, την εφαρμογή οικολογικών μεθόδων στη γεωργία, τη ναυτιλία και τον τουρισμό. Στόχος δεν είναι μόνο η προστασία του περιβάλλοντος, αλλά και η βελτίωση της καθημερινής ζωής των κατοίκων των νησιών. Ας μην ξεχνάμε πως η πράσινη μετάβαση δεν είναι μία έκφραση «φιλανθρωπίας» προς τη φύση γενικώς και αορίστως, αλλά μία αναγκαιότητα που επιβάλλεται για την ποιότητα της ζωής όλων μας (ή καλύτερα για την ίδια τη ζωή μας).
Ας μιλήσουμε με αριθμούς: Η χρηματοδότηση του Ταμείο Απανθρακοποίησης θα καλύπτει την περίοδο 2025-2032. Οι πόροι του θα προέρχονται από τη δημοπράτηση δικαιωμάτων εκπομπών άνθρακα: πρόκειται για έναν ευρωπαϊκό μηχανισμό τιμολόγησης των εκπομπών άνθρακα και μεταπώλησης των δικαιωμάτων εκπομπών. Αυτό σημαίνει ότι τα υπάρχοντα έσοδα του ταμείου, που ανέρχονται σε 1,6 δις ευρώ, μπορεί μέχρι και να διπλασιαστούν εάν οι τιμές των δικαιωμάτων εκπομπών άνθρακα αυξηθούν το επόμενο διάστημα. Υπολογίζεται ότι το Ταμείο θα καλύπτει επενδύσεις ύψους 3,8 δις ευρώ, που μπορούν να φτάσουν έως και τα 7,3 δις ευρώ έως το 2032. Οι επενδυτές που θα αναλάβουν να υλοποιήσουν έργα πράσινης μετάβασης στα νησιά μπορούν να λάβουν χρηματοδότηση από το Ταμείο Απανθρακοποίησης που θα φτάνει έως και το 60% του συνολικού ποσού.
Για τον σκοπό αυτό, το Ταμείο διαρθρώνεται σε τρείς πυλώνες, σύμφωνα με το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Ο κυριότερος πυλώνας (καταλαμβάνει το 50% του προϋπολογισμού) θα αφορά νέες εγκαταστάσεις ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και αποθήκευσής τους. Πρόκειται τόσο για επενδύσεις σε αυτοκατανάλωση κατοικιών και επιχειρήσεων όσο και για υβριδικά συστήματα παραγωγής ενέργειας, αλλά και την κατασκευή αιολικών πάρκων. Ο δεύτερος πυλώνας σχετίζεται με τη χρηματοδότηση έργων ηλεκτρικών διασυνδέσεων των νησιών, κυρίως στα Δωδεκάνησα. Τέλος, ο τρίτος πυλώνας αφορά εγκαταστάσεις για την αύξηση της διείσδυσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως είναι οι υποδομές φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων στη στεριά και συστημάτων τροφοδότησης πλοίων με ηλεκτρική ενέργεια στα λιμάνια (cold ironing), καθώς και η δημιουργία ταμιευτηρίων, με σκοπό την παραγωγή και αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας.
Όπως τόνισε και ο Μάρος Σέφτσοβιτς, αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η συμφωνία ανοίγει τον δρόμο για ένα «φιλόδοξο χαρτοφυλάκιο έργων». Βέβαια, επειδή βρισκόμαστε στην Ελλάδα, η υπογραφή μίας δημόσιας συμφωνίας δεν σημαίνει και τήρησή της. Δυστυχώς, το φάντασμα της διαφθοράς επισκιάζει σχεδόν πάντα κάθε αισιόδοξο πολιτικό εγχείρημα. Κι αν ο Πρωθυπουργός τόνισε πως πρόθεσή είναι «να μετατρέψουμε τον ήλιο και τον άνεμό μας σε ένα μεγάλο ενεργειακό συγκριτικό πλεονέκτημα», προς το παρόν ο ήλιος και ο άνεμός μας μετατρέπονται μάλλον σε χρήμα και κεφάλαιο…
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Σημαντικό βήμα για την πράσινη μετάβαση στα νησιά, Βιώσιμες Κυκλάδες, διαθέσιμο εδώ
- Ταμείο Απανθρακοποίησης Νησιών: Οι 3 πυλώνες και οι προτεραιότητες – Τι προβλέπεται για ΑΠΕ και ηλεκτρική διασύνδεση, Η Ναυτεμπορική, διαθέσιμο εδώ
