Του Ραφαήλ Παπαδόπουλου,
Στη Βόρεια Ελλάδα, στα σύνορα του νομού Ξάνθης–Ροδόπης, εντοπίζουμε την τέταρτη μεγαλύτερη λίμνη της Ελλάδας και πιο συγκεκριμένα, τη Λιμνοθάλασσα Βιστωνίδας. Για τους περισσότερους κατοίκους των αστικών μεγαλουπόλεων, η περιοχή ίσως να είναι άγνωστη, ακόμη και ξεχασμένη. Παρόλα αυτά, κάποτε αποτελούσε εμπορικό λιμάνι, ενώ ο πλούσιος υγροβιότοπος σε είδη πανίδας, συνθέτει ένα πανέμορφο τοπίο.
Η ιστορική σημασία της περιοχής της Βιστωνίας
Η βόλτα στη λίμνη δεν θα ήταν σε καμία περίπτωση ολοκληρωμένη αν δεν είχε κάτι το παραπάνω να δεις. Βέβαια, ένα ακόμη παράδειγμα φρουρίου – μεσαιωνικού οικισμού, τον οποίο το κράτος αψηφά να αξιοποιήσει, είναι αυτό του Κάστρου Πόρων. Η περιοχή κατοικείται από την αρχαιότητα, από τον αρχαίο λαό των Βίστονων και τον ιδρυτή και ηγέτη τους, Βίστωνα του Άρεως, από όπου αντλεί και την ονομασία της η λίμνη και η γύρω περιοχή. Αποκτά σημαντικό ρόλο την περίοδο του Μεσαίωνα, κυρίως λόγω του κοντινού και κεντρικού οδικού άξονα της Εγνατίας, αλλά και επειδή εκεί ορίζοντα τα σύνορα σε πολλές περιόδους της ιστορίας, μετά από πολλαπλές εισβολές βαρβάρων φύλων. Το κάστρο Πόρων και η κοντινή καστροπολιτεία της Αναστασιούπολις, μας δίνουν μία πλήρη εικόνα, όσον αφορά τη σημαντικότητα που είχε η περιοχή για την Αυτοκρατορία των Ρωμαίων. Οι δυο οικισμοί που πλέον δεν σώζονται παρά μόνο μερικά τειχίσματα και ερείπια, χτίσθηκαν πριν τον 9ο αιώνα και επέζησαν ως ενεργές πολιτείες μέχρι και τον 14ο αιώνα και 17ο αιώνα αντίστοιχα.
Το κάστρο Πόρων υπήρξε σημαντικό εμπορικό λιμάνι μέχρι το τέλος του μεσαίωνα, όσον αφορά το τοπικό εμπόριο και την εξαγωγή ειδών προερχόμενων από τη λιμνοθάλασσα. Έπειτα επισκιάστηκε από το λιμάνι του Πόρτο-Λάγους, το οποίο και άκμασε μετά τον 16ο αιώνα, λόγω του ότι υπήρξε τελική στάση για τις θαλάσσιες διαδρομές, ενώ το ταξίδι για την Κωνσταντινούπολη συνεχιζόταν από ‘κει χερσαία προς αποφυγήν των Δαρδανελίων. Πλέον σώζονται τα τειχίσματα μήκους 170 μέτρων και οι βάσεις πυργίσκων, σημάδι ότι ο Πόρος ήταν απλά ένα προπύργιο, προτού κατευθυνθούν τα πλοιάρια εντός της λιμνοθάλασσας, που τότε ήταν θαλάσσιος κόλπος. Η γειτονική Αναστασιούπολις, ή Περιθεώριον, υπήρξε η πιο σημαντική πόλη της περιοχής, μέχρι και την παρακμή της μετά τις εκστρατείες των Βουλγάρων, στις αρχές του 13ου Αιώνα. Περί την πρώιμη Βυζαντινή περίοδο, το κάστρο είχε την ονομασία “Stabulo Diomedis” — που στα λατινικά σήμαινε «Στάβλοι Διομήδη»— αφού εκεί, κατά τον αρχαίο μύθο, ήταν το βοσκοτόπι των ανθρωποφάγων αλόγων του Διομήδη, πληροφορία που αντλούμε από τον 8ο άθλο του Ηρακλή. Το μεσαιωνικό κάστρο οχυρώθηκε από τον Αυτοκράτωρ Αναστάσιο Α’ και ήταν σημαντικό ελεγκτικό σημείο της Εγνατίας, ενώ στον ύστερο μεσαίωνα, όσο ακόμα αποτελούσε εμπορικό κέντρο, συμπεριλήφθηκε στις συμφωνίες με τη Βενετική Δημοκρατία για ελεύθερη διεξαγωγή εμπορικών δράσεων.
Η λιμνοθάλασσα και η ξεχωριστή της πανίδα
Όσον αφορά όμως τη Λίμνη Βιστωνίδα, αρκεί να πούμε πως αν δεν έφταιγε η αμέλεια του κράτους στο να την αξιοποιήσει, ίσως σήμερα να αποτελούσε ένα ακμάζον τουριστικό θέρετρο, με πολλαπλές ασχολίες. Παρόλα αυτά οι ελάχιστοι φανς της παρατήρησης πτηνών θα εκτιμήσουν τη λιμνοθάλασσα, αφού αποτελεί «πατρίδα» ορνιθοπανίδας, όπως βασιλαετοί, θαλασσαετοί, φιδαετοί, αετογερακίνες, λεπτομύτες, τσίφτες, σαΐνια, βαλτόμπουφοι, κουκουβάγιες, διάφορα είδη από πάπιες και χήνες, μεταξύ αυτών και το σπάνιο είδος της λευκοκέφαλης πάπιας (κεφαλούδι). Πληθώρα αποδημητικών πτηνών αποικίζουν στις όχθες της λίμνης επίσης, ενώ συναντώνται είδη όπως μαύροι πελαργοί, νυχτοκόρακες, είδη βουτυχταρίων, κύκνων και πολλά ακόμα είδη πτηνών. Έτσι, αντιλαμβανόμαστε την υψίστης σημασίας πανίδα πτηνών που δεσπόζει στην περιοχή. Ίσως αυτός να είναι και ο λόγος που η περιοχή θεωρείται προστατευόμενος υγροβιότοπος και αποφεύγεται η ευρεία χρήση του ως τουριστικός προορισμός. Στην επιφάνεια της λίμνης, νούφαρα και νεροκάστανα συνθέτουν τις φωλιές των πουλιών και στις γύρω όχθες, οι καλαμώνες στέκουν σαν φυσικά τείχη, προστατεύοντας το σπάνιο ενδιαίτημά της.
Αν θελήσει κανείς να επισκεφθεί την περιοχή θα πρέπει να επιλέξει κατάλληλη εποχή, κατά προτίμηση το καλοκαίρι, καθώς θα συνδυάσει με την επίσκεψή του και την παραθέριση στις κοντινές παραλίες Μυρωδάτου, Φαναρίου και Αρωγής. Ο Όρμος έχει μία σπάνια ομορφιά και αξίζει να ταξιδέψει κανείς για να δει από κοντά αυτό το μέρος. Ελπίζουμε να σας προκαλέσαμε το ενδιαφέρον και να θελήσετε να προσθέσετε τη Λίμνη Βιστωνίδας στους πιθανούς προορισμούς σας!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Κάστρο Περιθεωρίου, kastra.eu, διαθέσιμο εδώ
- Vistonida Lake, tripadvisor.com.gr, διαθέσιμο εδώ
- Λίμνη Βιστωνίδα, avdera.gov.gr, διαθέσιμο εδώ
- Λίμνες- Λίμνη Βιστωνίδα, naturagraeca.com, διαθέσιμο εδώ
