Του Κώστα Πασχάλη,
Πονοκέφαλο θα μπορούσαμε να πούμε ότι έχει προκαλέσει στις Βρυξέλλες, η πρόσφατη απόφαση της Κυβέρνησης της Γεωργίας για αναστολή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων μέχρι το 2028. Αρχικά, μια σύντομη επισκόπηση της ενταξιακής πορείας. Στις 3 Μαρτίου 2022, η Γεωργία υπέβαλε αίτηση προσχώρησης στην ΕΕ. Στις 17 Ιουνίου 2022, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε τις γνωμοδοτήσεις της σχετικά με τις αιτήσεις, που υπέβαλαν η Ουκρανία, η Γεωργία και η Δημοκρατία της Μολδαβίας. Με βάση την γνωμοδότηση της Επιτροπής, η Γεωργία έλαβε ευρωπαϊκή προοπτική, στις 23 Ιουνίου 2022, όπως, επίσης, υπήρξε και ομόφωνη συμφωνία μεταξύ των ηγετών και των 27 κρατών μελών της ΕΕ.
Η Επιτροπή στην γνωμοδότησή της περιέγραφε δώδεκα προτεραιότητες, τις οποίες η Γεωργία έπρεπε να αντιμετωπίσει προκειμένου να προχωρήσει στην πορεία προς την ΕΕ. Συμπληρώθηκε από την αναλυτική έκθεση της Επιτροπής, σχετικά με την ευθυγράμμιση της χώρας με το κεκτημένο της ΕΕ της 2ας Φεβρουαρίου 2023. Μία πιο λεπτομερής επισκόπηση αποτέλεσε μέρος των εκθέσεων της δέσμης μέτρων για τη διεύρυνση του 2023, που παρουσιάστηκαν στις 8 Νοεμβρίου 2023, όπου η Γεωργία συμπεριλήφθηκε για πρώτη φορά. Η Επιτροπή συνέστησε, επίσης, τη χορήγηση καθεστώτος υποψήφιας χώρας στη Γεωργία, υπό την προϋπόθεση ότι θα ληφθούν εννέα μέτρα.
Στις 14 Δεκεμβρίου 2023, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο χορήγησε στη Γεωργία το καθεστώς υποψήφιας χώρας, υπό την προϋπόθεση ότι θα ληφθούν τα σχετικά μέτρα, που προβλέπονται στη σύσταση της Επιτροπής της 8ης Νοεμβρίου 2023. Επομένως, όπως καταλαβαίνουμε, λογικά μέχρι το 2026, θα μπορούσαν να είχαν ληφθεί οι ενταξιακές προϋποθέσεις και να γινόταν ο διάλογος της μετάβασης. Ωστόσο, γενικότερα το 2024, έγιναν κάποια βήματα προς αυτή την κατεύθυνση μέχρι τις εκλογές του Οκτωβρίου. Ερχόμαστε στις 28 Νοεμβρίου, οπού το κυβερνών κόμμα «Γεωργιανό Όνειρο» δήλωσε ότι ο διάλογος για την ενταξιακή πορεία θα παγώσει μέχρι το 2028. Η άποψη χωρών και ευρωβουλευτών για την εκλογική διαδικασία δεν είναι η καλύτερη αναλυτικότερα: Χώρες της Δύσης υποστηρίζουν ότι οι βουλευτικές εκλογές του Οκτωβρίου ήταν νοθευμένες. Ωστόσο, σύμφωνα με τα επίσημα αποτελέσματα, το κυβερνών κόμμα «Γεωργιανό Όνειρο» έλαβε σχεδόν το 54% των ψήφων.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε ψήφισμα, με το οποίο καταδικάζει τις βουλευτικές εκλογές της 26ης Οκτωβρίου στη Γεωργία, επειδή δεν ήταν ούτε ελεύθερες ούτε δίκαιες, αντιπροσωπεύοντας μια ακόμη εκδήλωση της συνεχιζόμενης δημοκρατικής οπισθοδρόμησης της χώρας, για την οποία θεωρούν το κυβερνών κόμμα «Γεωργιανό Όνειρο» πλήρως υπεύθυνο. Οι ευρωβουλευτές καταγγέλλουν πολλές και σοβαρές παραβιάσεις, κατά τη διάρκεια των εκλογών, όπως τεκμηριωμένα περιστατικά εκφοβισμού ψηφοφόρων, χειραγώγησης της διαδικασίας, παρεμβολών στο έργο εκλογικών παρατηρητών και μέσων ενημέρωσης, καθώς και μαρτυρίες για αλλοιώσεις των ηλεκτρονικών μηχανημάτων ψηφοφορίας. Σύμφωνα με τους ευρωβουλευτές, τα αποτελέσματα, τα οποία ανακοινώθηκαν από την Κεντρική Εκλογική Επιτροπή, δεν αντανακλούν τη βούληση του λαού της Γεωργία.
Λόγος για το πάγωμα της διαδικασίας είναι μια «σωρεία προσβολών» από την ΕΕ, αποφάνθηκε το κόμμα, όπου η απόφαση συνοδεύτηκε και από την άρση αποδοχής επιχορηγήσεων. «Είναι κατηγορηματικά απαράδεκτο για εμάς να θεωρούμε την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση ως χάρη, που θα πρέπει να μας χορηγήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση», δήλωσε. Η απόφαση του Κομπαχίτζε δεν είχε άμεσο αντίκτυπο, καθώς οι ηγέτες της ΕΕ είχαν πρωτύτερα σταματήσει τη διαδικασία ένταξης, καθώς προέκυψε το ψήφισμα δύο νόμων που προκάλεσαν αντιδράσεις. Συγκεκριμένα έθεταν στο στόχαστρο τις ΜΚΟ και τα δικαιώματα των LGBTQ+ και προκάλεσαν συγκρούσεις με το Κρεμλίνο. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατέληξε ότι οι νόμοι αυτοί δε συμβαδίζουν με τις αξίες του μπλοκ και λόγω αυτού δεν παρέχει πια κονδύλια απευθείας στις γεωργιανές αρχές, στέλνοντάς τα μόνο στην κοινωνία των πολιτών.
Η Πρόεδρος Σαλόμε Ζουραμπισβίλι, υπέρμαχος της ΕΕ, η θητεία της οποίας λήγει σύντομα, κατηγόρησε την Κυβέρνηση ότι «γυρίζει την πλάτη» στην ΕΕ και «το μέτωπό της προς τη Ρωσία».
Η αναστολή πραγματοποιήθηκε την ίδια ημέρα, η οποία το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο υιοθέτησε ένα ιδιαίτερα επικριτικό ψήφισμα, ζητώντας την επανάληψη των βουλευτικών εκλογών του Οκτωβρίου. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ζήτησε, επίσης, την επιβολή κυρώσεων σε αξιωματούχους και πολιτικούς ηγέτες, οι οποίοι θεωρούνται υπεύθυνοι για τη δημοκρατική οπισθοδρόμηση, τις παραβιάσεις των εκλογικών νόμων και προτύπων, καθώς και για καταχρηστικές πρακτικές στη διαχείριση κρατικών θεσμών. Στον κατάλογο κυρώσεων, που πρότειναν οι ευρωβουλευτές, περιλαμβάνονται ο ίδιος ο Κομπαχίτζε, ο Δήμαρχος της Τιφλίδας, ο Πρόεδρος του Κοινοβουλίου, ο αρχηγός του «Γεωργιανού Ονείρου», καθώς και ο Μπιτζίνα Ιβανισβίλι.
Ο λαός, επίσης, δεν μπορούσε να παραμείνει άπραγος και μετά από την ανακοίνωση για το πάγωμα των συνομιλίων, ακολούθησαν τέσσερις διαδοχικές νύχτες διαδηλώσεων. Η αστυνομία ανταπάντησε χρησιμοποιώντας κανόνια νερού, δακρυγόνα και σπρέι πιπεριού, θέλοντας να διαλύσει το πλήθος, με αποτέλεσμα οι συγκρούσεις να κορυφωθούν και τουλάχιστον 44 άτομα να καταλήξουν στο νοσοκομείο. Σύμφωνα με το Υπουργείο Εσωτερικών, 224 άτομα έχουν συλληφθεί από την έναρξη των διαδηλώσεων. «Οποιαδήποτε παράνομη ενέργεια θα ακολουθηθεί από την κατάλληλη νομική απάντηση της αστυνομίας», δήλωσε το Υπουργείο. Μετά από αυτά τα γεγονότα, η Εσθονία, η Λετονία και η Λιθουανία δήλωσαν ότι θα θεσπίσουν μονομερώς περιορισμούς.
«Τα τρία κράτη της Βαλτικής συμφώνησαν να επιβάλουν εθνικές κυρώσεις σε όσους καταπίεσαν νόμιμες διαδηλώσεις στη Γεωργία», ανακοίνωσαν την Κυριακή οι Υπουργοί Εξωτερικών των χωρών. «Οι εχθροί της δημοκρατίας και οι παραβάτες των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν είναι ευπρόσδεκτοι στις χώρες μας». Η κοινή μαύρη λίστα, η οποία δημοσιεύθηκε την προηγουμένη Δευτέρα, περιλαμβάνει 11 Γεωργιανούς αξιωματούχους, όπως τον Υπουργό Εσωτερικών και αρκετούς από τους αναπληρωτές του, στους οποίους επιβλήθηκε απαγόρευση εισόδου. Στη λίστα περιλαμβάνεται, επίσης, ο Μπιτζίνα Ιβανισβίλι, ο μυστικοπαθής ολιγάρχης, που ασκεί ισχυρό έλεγχο στο κυβερνών κόμμα «Γεωργιανό Όνειρο» και προωθεί στενότερες σχέσεις με τη Ρωσία. Αυτή η πρωτοβουλία από τις χώρες της Βαλτικής ενίσχυσε αμέσως τις πιέσεις προς την ΕΕ να ακολουθήσει το παράδειγμά τους και να επιβάλει συντονισμένες κυρώσεις σε εν ενεργεία αξιωματούχους, κάτι που οι Βρυξέλλες μέχρι στιγμής έχουν αποφύγει.
Η Κάγια Κάλλας, η νέα Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ για τις Εξωτερικές Υποθέσεις, δήλωσε ότι η καταστολή των διαδηλώσεων στη Γεωργία θα έχει «άμεσες συνέπειες από την πλευρά της ΕΕ», χωρίς να δώσει περαιτέρω λεπτομέρειες. Σύμφωνα με εκπρόσωπο της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ), τα «επόμενα βήματα» θα εξεταστούν στη συνεδρίαση των Υπουργών Εξωτερικών, στις 16 Δεκεμβρίου, ενώ μια συνάντηση πρεσβευτών, που προγραμματίζεται για την Πέμπτη ενδέχεται να προσφέρει περισσότερες πληροφορίες.
Πηγές του Euronews αναφέρουν: Αντιδρώντας στις κυρώσεις, που επέβαλαν οι χώρες της Βαλτικής, διπλωμάτες από άλλα κράτη μέλη της ΕΕ εξέφρασαν την προθυμία τους να εξετάσουν την εφαρμογή παρόμοιων μέτρων σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ωστόσο, παραδέχθηκαν ότι οι Κυβερνήσεις τους δεν έχουν καταλήξει ακόμη σε οριστική απόφαση λόγω της ευαισθησίας του θέματος. Αρκετοί διπλωμάτες, οι οποίοι μίλησαν στο Euronews επισήμαναν ότι η κατάσταση «παραμένει ρευστή» στη Γεωργία. Η αναστολή της ευρωπαϊκής πορείας της Γεωργίας σηματοδοτεί μια κρίσιμη καμπή στις σχέσεις της χώρας με την ΕΕ, ενώ οι εσωτερικές εντάσεις και οι διεθνείς πιέσεις αυξάνονται. Η επόμενη περίοδος, επομένως, θα είναι καθοριστική για το αν η Γεωργία θα επαναφέρει την ευρωπαϊκή της προοπτική ή θα επιλέξει μια πορεία απομάκρυνσης από τις αξίες και τα πρότυπα της Ένωσης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Τα κράτη της Βαλτικής επιβάλλουν κυρώσεις σε Γεωργιανούς αξιωματούχους — Τι θα κάνει η ΕΕ, EuroNews, διαθέσιμο εδώ
- Georgia, Membership status: candidate country, European Commission, διαθέσιμο εδώ
- Γεωργία: Αναστέλλονται ως το 2028 οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Ε.Ε., athensvoice.gr, διαθέσιμο εδώ
