Της Μαρίας Μπαλαούρα,
Έχοντας ήδη αναφέρει μερικές από τις πιο γνωστές φράσεις της καθημερινότητας, «φτάσαμε» στο δεύτερο κομμάτι του άρθρου, γιατί —φυσικά— η ποικιλία είναι μεγάλη και οι ιστορίες που τις ακολουθούν άκρως ενδιαφέρουσες.
«Δεν ιδρώνει τ’ αυτί του»
Η φράση «δεν ιδρώνει τ’ αυτί του», είναι μία φράση που χρησιμοποιούμε για να χαρακτηρίσουμε κάποιον αναίσθητο. Έχει αρχαιοελληνική προέλευση και την οφείλουμε στον «πατέρα» της ιατρικής, Ασκληπιό, ο οποίος έδωσε μια παράξενη συμβουλή σε μία νεαρή κοπέλα, που ζήτησε τη συμβουλή του για να κερδίσει τον άντρα που της άρεσε. Εκείνος της πρότεινε να τον κρατήσει σε ένα πάρα πολύ θερμό δωμάτιο μέχρι να ιδρώσουν τα αυτιά του, αν τελικά δεν ίδρωναν, τότε δεν άξιζε τον κόπο.
«Κατά φωνή κι ο γάιδαρος»
Για τους αρχαίους Έλληνες, η φωνή του γαϊδάρου ήταν συμβολική και τους προϊδέαζε για επερχόμενη νίκη. Όταν ο Φωκίωνας, λοιπόν, που είχε αμφιβολίες για το αν μπορούσε να αντιμετωπίσει τους Μακεδόνες του Φιλίππου λόγω του μικρού στρατού του, άκουσε τη φωνή του γαϊδάρου, με ενθουσιασμό φώναξε «κατά φωνή κι ο γάιδαρος», σίγουρος πια για το αποτέλεσμα.
«Καβάλησε το καλάμι»
Μία ακόμα κλασική φράση της καθημερινότητας, η οποία προέρχεται από την αρχαία Ελλάδα, είναι η φράση «καβάλησε το καλάμι», με την οποία αναφερόμαστε σε κάποιον που έχει περίσσια αυτοπεποίθηση —ή μάλλον αλαζονεία— και διαρκώς καυχιέται. Η αλήθεια είναι, πως η συγκεκριμένη φράση προέκυψε πιθανόν, από ένα περιστατικό με τον Αγησίλαο. Ο βασιλιάς της Σπάρτης, έτρεφε μεγάλη αγάπη για τα παιδιά του, με αποτέλεσμα να περνάει πολύ χρόνο μαζί τους παίζοντας. Ένα από τα παιχνίδια ήταν το «καβάλημα» ενός καλαμιού. Κάποιος περαστικός, όμως, έγινε μάρτυρας αυτής της σκηνής και ο Αγησίλαος ντροπιασμένος, του ζήτησε να το κρατήσει μυστικό. Ο πρώτος, όμως, δεν κράτησε τον λόγο του, με αποτέλεσμα να αρχίσει να κυκλοφορεί παντού πως «ο Αγησίλαος καβάλησε το καλάμι».
«Τα ίδια Παντελάκη μου, τα ίδια Παντελή μου»
Συνεχίζοντας, η φράση «τα ίδια Παντελάκη μου, τα ίδια Παντελή μου», φέρει κι αυτή μία πλούσια ιστορία. Η εξής φράση αναφέρθηκε πρώτη φορά κατά το 1205, όταν οι Βενετοί κατέλαβαν το νησί της Κρήτης, με αποτέλεσμα πολλοί κάτοικοι να καταφύγουν στα βουνά. Ένας εξ’ αυτών, ο Παντελής Αστραπογιαννάκης προσπαθούσε επίμονα να δώσει θάρρος στους συμπατριώτες του ισχυριζόμενος πως αν αντισταθούν και πολεμήσουν, τελικά θα τα καταφέρουν και θα νικήσουν. Τα χρόνια, όμως, περνούσαν και η κατάσταση δεν άλλαζε, ο Παντελής, παρ’ όλα αυτά, δεν το έβαζε κάτω. Οι συμπατριώτες του από την άλλη, κάθε φορά που τον άκουγαν του απαντούσαν «τα ίδια Παντελάκη μου, τα ίδια Παντελή μου» απογοητευμένοι. Τελικά, η Κρήτη «έμεινε» στα χέρια των Βενετών έως το 1669.
Από τα παραπάνω συμπεραίνουμε ότι είναι πραγματικά θαυμάσιο πώς ορισμένες φράσεις φέρουν τόσο μακρινή και πλούσια ιστορία, την οποία, δυστυχώς, δεν γνωρίζουμε τόσο καλά. Με τη χρήση, όμως, αυτών των εκφράσεων, τη διατηρούμε ζωντανή, ακόμα και αν δεν το αντιλαμβανόμαστε.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
-
Απίστευτο: Οι 15 φράσεις που χρησιμοποιούμε καθημερινά και κρατάνε από την αρχαιότητα!, in.gr, διαθέσιμο εδώ
-
Πώς βγήκε η φράση “Τα ίδια Παντελάκη μου, τα ίδια Παντελή μου”; Τι σχέση έχει με την Ενετοκρατία στην Κρήτη, mixanitouxronou.gr, διαθέσιμο εδώ
