Της Μαρίας Μπότη,
Στη σύγχρονη εποχή, τα κοινωνικά δίκτυα έχουν γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητας. Προσφέρουν έναν ανοιχτό δίαυλο επικοινωνίας, πληροφόρησης και έμπνευσης. Ωστόσο, για πολλές γυναίκες που —μόλις— έχουν γίνει μητέρες, οι εικόνες και τα μηνύματα που διαχέονται μέσα από αυτά μπορούν να λειτουργήσουν και ως πηγή άγχους, αμφιβολιών και ανεπάρκειας. Το φαινόμενο αυτό έχει σημαντικές κοινωνικές προεκτάσεις, καθώς επηρεάζει την ψυχολογία και την αυτοεκτίμησή τους.
Το Instagram, το Facebook και το TikTok είναι γεμάτα από φωτογραφίες και βίντεο γυναικών που παρουσιάζονται ως το πρότυπο της «ιδανικής μητέρας». Φαίνονται πάντα καλοχτενισμένες, με άψογη φυσική κατάσταση, οργανωμένο πρόγραμμα και απόλυτη ισορροπία ανάμεσα στη δουλειά, την οικογένεια και την προσωπική τους ζωή. Καλοστημένα σπίτια, χαρούμενα μωρά, επαγγελματική επιτυχία και ευτυχισμένες σχέσεις είναι οι «ιδανικές» σκηνές που κατακλύζουν το διαδίκτυο. Η εικόνα αυτή γίνεται σημείο αναφοράς για πολλές γυναίκες, ιδίως για εκείνες που μόλις έχουν γεννήσει και η σύγκριση πολλές φορές μπορεί να είναι οδυνηρή.
Οι γυναίκες αυτές βρίσκονται σε μία μεταβατική φάση γεμάτη σωματικές και ψυχολογικές αλλαγές. Η εγκυμοσύνη και η γέννα αφήνουν τα σημάδια τους στο σώμα και την ψυχή, ενώ η φροντίδα ενός νεογέννητου αποτελεί συχνά μια αγχωτική και εξαντλητική διαδικασία. Η θέα άλλων γυναικών που φαίνεται να έχουν «επιστρέψει» άμεσα στην πρότερη, «τέλεια» ζωή τους, χωρίς δυσκολίες ή κόπο, μπορεί να προκαλέσει έντονη ανασφάλεια.
Η συνεχής έκθεση σε τέτοιες εικόνες οδηγεί πολλές νέες μητέρες να αισθάνονται ανεπαρκείς. Αναρωτιούνται γιατί δεν μπορούν να χάσουν τα κιλά της εγκυμοσύνης τόσο γρήγορα όσο οι “influencers”. Γιατί δεν μπορούν να οργανώσουν την ημέρα τους με τρόπο που να τους επιτρέπει να εργάζονται, να φροντίζουν το μωρό και να είναι, παράλληλα, «τέλειες» σύντροφοι.
Αυτός ο φαύλος κύκλος σύγκρισης και απογοήτευσης ενισχύεται από την επιλεκτική προβολή της πραγματικότητας που χαρακτηρίζει τα κοινωνικά δίκτυα. Οι περισσότερες δημοσιεύσεις δείχνουν μόνο την «καλή» πλευρά της ζωής, κρύβοντας τις προκλήσεις και τις δυσκολίες. Μια νέα μητέρα βλέπει μόνο το αποτέλεσμα, χωρίς να γνωρίζει τις θυσίες ή τις αντιξοότητες που ίσως βρίσκονται πίσω από αυτές τις εικόνες. Οι γυναίκες αυτές, κουρασμένες από τις ατελείωτες ανάγκες του μωρού, συχνά αμφιβάλλουν για τις ικανότητές τους ως μητέρες, συντρόφους ή ακόμα και ως επαγγελματίες.
Η συνεχής σύγκριση με ανέφικτα πρότυπα μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά ψυχολογικά ζητήματα. Η επιλόχειος κατάθλιψη, η οποία επηρεάζει ήδη πολλές γυναίκες, μπορεί να επιδεινωθεί από την πίεση της «τέλειας» εικόνας. Η χαμηλή αυτοεκτίμηση, το άγχος και οι αισθήσεις απομόνωσης είναι κοινές συνέπειες.
Πολλές νέες μητέρες αποφεύγουν να μιλήσουν για τα συναισθήματά τους από φόβο μήπως θεωρηθούν «ανίκανες». Η κοινωνική σύγκριση τις κάνει να πιστεύουν ότι είναι οι μοναδικές που δυσκολεύονται, ενώ στην πραγματικότητα αυτό απέχει πολύ από την αλήθεια. Το φαινόμενο αυτό απομονώνει περαιτέρω τις γυναίκες και μειώνει τη δυνατότητα υποστήριξής τους.
Αυτό που δεν βλέπουν, όμως, είναι η αλήθεια πίσω από τις εικόνες. Τα κοινωνικά δίκτυα προσφέρουν μια επιμελημένη και συχνά υπερβολικά «ρετουσαρισμένη» εκδοχή της πραγματικότητας. Η καθημερινότητα πίσω από τις κάμερες μπορεί να περιλαμβάνει βοήθεια από νταντάδες, υποστήριξη από οικογένεια ή συνεργάτες και, φυσικά, στιγμές εξάντλησης και αβεβαιότητας που δεν ανεβαίνουν ποτέ στο διαδίκτυο.
Το φαινόμενο αυτό δεν επηρεάζει μόνο τις ίδιες τις γυναίκες, αλλά και τον τρόπο που η κοινωνία βλέπει τη μητρότητα. Η προβολή μιας εξιδανικευμένης εικόνας δημιουργεί μη ρεαλιστικές προσδοκίες για όλες τις γυναίκες. Οι νέες μητέρες αισθάνονται την ανάγκη να αποδείξουν ότι μπορούν να τα κάνουν όλα, συχνά εις βάρος της ψυχικής και σωματικής τους υγείας.
Η πίεση αυτή αντανακλά μια ευρύτερη κοινωνική τάση που εξυψώνει την παραγωγικότητα και την αισθητική τελειότητα, ακόμα και σε φάσεις της ζωής που απαιτούν εσωτερική γαλήνη και στήριξη. Οι γυναίκες καλούνται να είναι ταυτόχρονα τέλειες μητέρες, επαγγελματίες, σύντροφοι και να διατηρούν άψογη εξωτερική εμφάνιση, γεγονός που επιβαρύνει ιδιαίτερα τις μητέρες πρώτης φοράς.
Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί αυτή η πίεση; Οι νέες μητέρες πρέπει να θυμούνται ότι οι εικόνες στα social media δεν αντικατοπτρίζουν τη συνολική πραγματικότητα. Η επιλεκτική προβολή των «τέλειων» στιγμών δεν δείχνει τα παρασκήνια, που συχνά περιλαμβάνουν κόπωση, αβεβαιότητα και άγχος – συναισθήματα που όλες οι μητέρες βιώνουν.
Παράλληλα, τα ίδια τα κοινωνικά δίκτυα θα μπορούσαν να παίξουν πιο θετικό ρόλο. Υπάρχουν ήδη προσπάθειες από ορισμένους δημιουργούς περιεχομένου να προβάλλουν μια πιο ρεαλιστική εικόνα της μητρότητας, με τις δυσκολίες και τις προκλήσεις της. Η υποστήριξη αυτών των πρωτοβουλιών μπορεί να βοηθήσει τις νέες μητέρες να αισθανθούν λιγότερο μόνες. Είναι ευθύνη της κοινωνίας να επαναπροσδιορίσει τα πρότυπα που προβάλλει, υποστηρίζοντας τις νέες μητέρες σε αυτή τη μεταβατική φάση της ζωής τους. Οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να συμβάλουν θετικά, παρέχοντας χώρο για πιο αυθεντικές ιστορίες και δημιουργώντας κοινότητες αλληλοϋποστήριξης.
Η μητρότητα δεν είναι διαγωνισμός, αλλά ένα μοναδικό ταξίδι γεμάτο προκλήσεις και χαρές. Η αλλαγή στον τρόπο που την αντιμετωπίζουμε, τόσο σε προσωπικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο, μπορεί να ελαφρύνει το φορτίο πολλών γυναικών και να τους επιτρέψει να απολαύσουν αυτή τη μοναδική εμπειρία χωρίς το βάρος της εξιδανίκευσης. Η αλλαγή ξεκινά από την κατανόηση ότι η «τέλεια μητέρα» είναι αυτή που δίνει αγάπη — κι αυτό είναι αρκετό.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Unrealistic views and expectations of motherhood are being portrayed by Motherhood Bloggers on Instagram, networkconference.netstudies.org, διαθέσιμο εδώ
