Της Καλλιόπης Μπεκίρη,
Η πρόταση αναστολής του πολιτικού διαλόγου ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στο Ισραήλ, η οποία έγινε γνωστή από τον Ύπατο Εκπρόσωπο Εξωτερικών Υποθέσεων Josep Borrell, στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της Ε.Ε., ανασύρει πλειάδα σημαντικών ερωτημάτων αναφορικά με τους στρατηγικούς ελιγμούς που επρόκειτο να ακολουθήσει η Ε.Ε. στην περιοχή της Μέσης Ανατολής, τις επικοινωνιακές επαφές της με το Ισραήλ και τις θεμελιώδεις αξίες της Ένωσης. Παρά την απόρριψη της πρότασης από πολλά κράτη-μέλη, το ζήτημα εξακολουθεί να είναι κρίσιμο, καθώς αναδεικνύει τις διαφορές αλλά και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ε.Ε. κατά την προσπάθειά της να εξισορροπήσει με τον βέλτιστο δυνατό τρόπο τις πολιτικές της για την ειρήνη, την ασφάλεια και την διαφύλαξη των ανθρωπίνων δικαιωμάτων με τις γεωπολιτικές ανάγκες και τα στρατηγικά συμφέροντα που διακυβεύονται στην περιοχή.
Η αναστολή του πολιτικού διαλόγου δεν είναι μια απλή απόφαση σε διπλωματικό επίπεδο. Είναι μία πολιτική κίνηση που συνδέεται με τις σχέσεις της Ε.Ε. με το Ισραήλ, τις γεωπολιτικές ανακατατάξεις στη Μέση Ανατολή και την αυξανόμενη διεθνή πίεση για την τήρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην περιοχή. Η πρόταση για αναστολή εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο των προσπαθειών της Ε.Ε. να διατηρήσει την πίεση πάνω στο Ισραήλ για την τήρηση των διεθνών κανόνων και του διεθνούς δικαίου, κυρίως σε σχέση με τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των κατεχόμενων παλαιστινιακών περιοχών. Αυτή η πρόταση ήρθε να προστεθεί στις ήδη υπάρχουσες διπλωματικές πιέσεις, οι οποίες εκφράστηκαν μέσω αναφορών από οργανισμούς, όπως ο Ο.Η.Ε., και μέσω καταδίκης των ισραηλινών πολιτικών από διάφορες χώρες.
Ωστόσο, η πρόταση για αναστολή του διαλόγου προκάλεσε έντονες αντιδράσεις εντός της Ε.Ε. Κράτη-μέλη, όπως η Γερμανία και η Ουγγαρία, εναντιώθηκαν στην πρόταση, προβάλλοντας τη σημασία των στρατηγικών σχέσεων με το Ισραήλ και τη σημασία του Ισραήλ για την ασφάλεια και τη σταθερότητα στην περιοχή. Για τα κράτη αυτά, η πολιτική υποστήριξη στο Ισραήλ συνδέεται όχι μόνο με στρατηγικούς, αλλά και με ιστορικούς και πολιτισμικούς δεσμούς, καθώς και με τη θέση του Ισραήλ ως ενός από τους βασικούς συμμάχους της Ε.Ε. στη Μέση Ανατολή.
Η αναστάτωση που έχει προκληθεί από την εν λόγω πρόταση φέρνει τον θεσμό της Ένωσης αντιμέτωπο με σοβαρά ερωτήματα σχετικά με το μέλλον της εξωτερικής πολιτικής της και της στρατηγικής πορείας που επρόκειτο να ακολουθήσει σε μια περιοχή με τόσο περίπλοκη γεωπολιτική σύσταση. Η Ε.Ε., η οποία επιδιώκει την διασφάλιση της ειρήνης και της σταθερότητας μέσω της διπλωματικής δυναμικής και της πρόταξης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων πάντοτε ως προτεραιότητα, πέφτει συχνά θύμα των ιδεολογικών της φραγμών και πεποιθήσεων και ουσιαστικά πολλές φορές βρίσκεται σε δίλλημα, ανάμεσα στην επικράτηση των ηθικών της προτεραιοτήτων και των στρατηγικών συμφερόντων των Kρατών-μελών της. Η σύγκρουση Ισραήλ-Παλαιστίνης, με τις επιπτώσεις της στις διεθνείς σχέσεις, τις ανησυχίες για την ασφάλεια και τις ανθρωπιστικές κρίσεις, τοποθετεί την Ευρωπαϊκή Ένωση σε μια εξαιρετικά περίπλοκη και δυσμενή θέση.
Το ζήτημα της αναστολής του πολιτικού διαλόγου με το Ισραήλ αποκαλύπτει την αδυναμία της Ε.Ε. να διαμορφώσει μια ενιαία και συνεκτική εξωτερική πολιτική για την περιοχή, που να μπορεί να συνδυάσει τις ανάγκες ασφάλειας με την προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δημοκρατίας. Η πρόταση για αναστολή έρχεται επίσης σε μία περίοδο όπου οι διεθνείς σχέσεις της Ε.Ε. βρίσκονται σε κρίσιμο σταυροδρόμι, με την Ευρωπαϊκή Ένωση να επιδιώκει να ενισχύσει την αυτονομία της στην εξωτερική πολιτική και να αναδείξει τον ρόλο της ως ηγετική δύναμη στην διασφάλιση της αυθυπαρξίας των διεθνών αξιών.
Η απόρριψη της πρότασης δεν συνεπάγεται την αποδοχή ή την αποτυχία της στρατηγικής της Ε.Ε. απέναντι στο Ισραήλ, αλλά κυρίως αναδεικνύει τις αντιφάσεις στην πολιτική της και τις προκλήσεις που προκύπτουν από τις διαφορές στις προτεραιότητες των κρατών-μελών. Η επιθυμία για τη διατήρηση των καλών σχέσεων με το Ισραήλ συναντά τις αντιφάσεις που εγείρονται από τις ανθρωπιστικές ανησυχίες σχετικά με τη θέση των Παλαιστινίων και τις ισραηλινές πολιτικές, με αποτέλεσμα την αναπόφευκτη αντιπαράθεση εντός της Ε.Ε. (καθώς κάθε κράτος-μέλος κατευθυνόμενο από τα δικά του συμφέροντα πρεσβεύει και την δική του ξεχωριστή πρόταση-άποψη) για την κατάλληλη απάντηση σε μια από τις πιο παρατεταμένες και σύνθετες συγκρούσεις στον κόσμο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- ΕΕ: Δεν «πέρασε» η πρόταση για αναστολή πολιτικού διαλόγου με το Ισραήλ, EuroNews, διαθέσιμο εδώ
