Της Μαριάνθης Κοκοράκη,
Σάββατο 13 Σεπτεμβρίου 1986, αργά το απόγευμα – τοποθεσία: Καλαμάτα. Όλα κυλούσαν ήσυχα, εκείνο το δροσερό, φθινοπωρινό και ήρεμο απόγευμα του Σαββάτου. Τίποτα δεν προμήνυε το μέγεθος της καταστροφής που πλησίαζε. Ο περισσότερος κόσμος (περίπου 4.000 κάτοικοι) είχε πάει στα εγκαίνια της ακτοπλοϊκής σύνδεσης Καλαμάτας – Κρήτης, όπου θα γινόταν στο λιμάνι της μεσσηνιακής πρωτεύουσας. Όταν ξαφνικά, στις 20:21, ο εγκέλαδος ισοπέδωσε, στην κυριολεξία, την πόλη της Καλαμάτας.
Ο σεισμός αυτός των 6,2 ρίχτερ, που το επίκεντρο του ήταν τέσσερα χιλιόμετρα μακριά από την Καλαμάτα, δηλαδή πάνω στο βόρειο τμήμα του ρήγματός της, ήταν τόσο ισχυρός, όπου σύμφωνα με τα δεδομένα, διήρκησε πολλά δευτερόλεπτα. Ο χρόνος αυτός ήταν αρκετός, σε συνδυασμό με την ένταση του σεισμού, ώστε να προκαλέσει ανεπανόρθωτες ζημιές. Ο σεισμός χαρακτηρίστηκε ως καταστροφικός, δηλαδή ως ΙΧ στη κλίμακα Μερκάλι.
Την ώρα του σεισμού επικρατούσε μια χαώδης κατάσταση. Όλος ο κόσμος έντρομος βγήκε στους δρόμους, ενώ όλοι οι κεντρικοί δρόμοι της πόλης ήταν μποτιλιαρισμένοι από αμέτρητα αυτοκίνητα, που προσπαθούσαν να απομακρυνθούν από την πόλη και την ευρύτερη περιοχή. Οι στιγμές που ακολούθησαν μετά από τον σεισμό, αποτελούσαν μια «κόλαση». Η Καλαμάτα βρισκόταν στο απόλυτο σκοτάδι, χωρίς ρεύμα και νερό για μέρες. Ως επί το πλείστον, τα περισσότερα σπίτια απέκτησαν ζημιές. Συνολικά από τα 10 κτίρια τα 7 κρίθηκαν μη κατάλληλα προς κατοίκηση, με λίγα λόγια το 70% και το 20% κατεδαφιστέα! Οι τραυματίες έφτασαν τους 300 και οι νεκροί τους 22, «πλημμυρίζοντας» εντελώς το νοσοκομείο της Καλαμάτας, μη μπορώντας πλέον, να εξυπηρετήσει άλλους τραυματίες.
Εκτός από την πόλη της Καλαμάτας, επλήγησαν και οι τριγύρω περιοχές της Μεσσηνίας. Μάλιστα, το χωριό Ελαιοχώρι, ισοπεδώθηκε τελείως, κάνοντάς το να «διαγραφθεί από τον χάρτη» η ύπαρξη του. Την ίδια μοίρα είχε και η «τραγική» πολυκατοικία της οδού Αριστοδήμου, όπου γκρεμίστηκε. Οι μαρτυρίες των ανθρώπων που εγκλωβίστηκαν στα ενδότερα της πολυκατοικίας αυτής συγκλονίζουν. Ένας ένοικος της πολυκατοικίας της Αριστοδήμου αναφέρει πως άκουσε μία μεγάλη βοή και πως ξαφνικά η πολυκατοικία κατέρρευσε σαν ένα «φύλλο χαρτί»! Από τον 4ο όροφο, όπου βρισκόταν το διαμέρισμα, βρέθηκαν μέσα σε δευτερόλεπτα στο ισόγειο.
Η επόμενη μέρα για την μεσσηνιακή πρωτεύουσα ήταν ακόμα χειρότερη. Οι κάτοικοι ήρθαν αντιμέτωποι με όλη την έννοια της φρίκης. Το ακριβές μέγεθος της καταστροφής διαπιστώθηκε με το πρώτο φως του ηλίου. Στην πόλη έφτασαν πολλά συνεργεία από την ΕΜΑΚ και ομάδες διάσωσης, προερχόμενες από την Γαλλία και την Γερμανία. Οι μαρτυρίες που μας έρχονται από την ημερομηνία εκείνη αναφέρουν πως υπήρχαν εγκλωβισμένοι παντού. Τα σωστικά συνεργεία έψαχναν ανελλιπώς για εγκλωβισμένους, μέσα στα χαλάσματα. Οι προσπάθειες και ο αγώνας των πυροσβεστών ήταν τεράστιος. Έδιναν μεγάλη μάχη με τον χρόνο.
Η Καλαμάτα «απέπνεε» εικόνες βομβαρδισμού. Υπήρξαν πολλοί μεγάλοι μετασεισμοί, που ακολούθησαν τον κύριο σεισμό, που άγγιζαν τα 5,4 ρίχτερ, προκαλώντας επιπρόσθετες φθορές. Εκατοντάδες ήταν οι άστεγοι, χιλιάδες ήταν οι καταστροφές. Οι σεισμόπληκτοι έμειναν σε καταυλισμούς για αρκετό διάστημα. Έπρεπε να περάσει μία πενταετία για να μπορέσει η πόλη αυτή, να ξεκινήσει πάλι από το μηδέν. Παρόλα αυτά, κάποιοι μόνιμοι κάτοικοι εγκατέλειψαν για πάντα την πρωτεύουσα της Μεσσηνίας, «στοιχειωμένοι» από το καταστροφικό γεγονός και με τον φόβο της τυχόν επανάληψης.
Πλέον, το έτος 1986 αποτελεί μια «κακή ανάμνηση» του μακρινού παρελθόντος, με την αισιοδοξία ότι κάτι τέτοιο δεν θα επαναληφθεί ξανά. Μέχρι την σήμερον εποχή, η Καλαμάτα, έχει εξελιχθεί σε μια σύγχρονη πολυπληθή πόλη, που σίγουρα δεν θυμίζει την καταστροφή που έζησε. Η μεσσηνιακή πρωτεύουσα, αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα μιας πόλης που «αναγεννήθηκε από τις στάχτες της».
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
- Συλλογικό έργο (1996), Η πόλη θυμάται: Καλαμάτα 10 χρόνια μετά – ο σεισμός του ‘86, Εκδόσεις Δεπάκ
- Συλλογικό έργο (2010), Καλαμάτα: Ιστορία, πολιτισμός, μουσεία, ναοί, αξιοθέατα (επιμ. Μηνακάκης Βασίλης), Εκδόσεις explorer
- Καλαμάτα Σεπτεμβρίου 1986: Ο φονικός σεισμός που άλλαξε την πόλη, newpost.gr, διαθέσιμο εδώ
- Καλαμάτα 1986: Οι πληγές του σεισμού ακόμα πονάνε 38 χρόνια μετά, ethnos.gr, διαθέσιμο εδώ
- Ο τρομερός σεισμός της Καλαμάτας το 1986 με 22 νεκρούς και 300 τραυματίες, mixanitouxronou.gr, διαθέσιμο εδώ
- Σεισμός Καλαμάτας: Tο Φονικό χτύπημα του εγκέλαδου το 1986, in.gr, διαθέσιμο εδώ
- Σεισμός στην Καλαμάτα: Για 38 χρόνια η πόλη θυμάται όρθια και απαντά ανεπτυγμένη, mesogeiostv.gr, διαθέσιμο εδώ
- 13 Σεπτεμβρίου: Η μέρα που άλλαξε την Καλαμάτα πριν 38 χρόνια, tharrosnews.gr, διαθέσιμο εδώ
