Της Ελένης Κοκαβέση,
Στη σύγχρονη εποχή, ερχόμαστε αντιμέτωποι με το φαινόμενο της κοινωνικής αποξένωσης. Σε μία αστικο-βιομηχανική κοινωνία, που τα τεχνολογικά επιτεύγματα αυξάνονται και οι κοινωνικές διαστρωματώσεις εξελίσσονται, αντί να ερχόμαστε πιο κοντά απομακρυνόμαστε συνεχώς. Τί είναι αυτό που εμποδίζει τον άνθρωπο στη σύγχρονη εποχή να έρθει πιο κοντά με τον συνάνθρωπο του και να αναπτύσσει μία πιο ουσιαστική σχέση;
Εάν παρατηρήσει κάποιος, την ώρα που κάνει τη βόλτα του και είναι πιο χαλαρός από τις καθημερινές υποχρεώσεις, τους συμπολίτες του που κυκλοφορούν στους δρόμους θα δει πρόσωπα σκεπτικά, σκυθρωπά και κατσουφιασμένα. Άνθρωποι που περπατούν στους δρόμους σαν κουρδιστά «στρατιωτάκια», λες και είναι προγραμματισμένοι να κάνουν τη δουλειά τους, να πάνε στη σχολή τους, στο σπίτι τους, να πάρουν τα παιδιά τους από το σχολείο. Λες και έχουν σχεδιαστεί να κάνουν αυτό που κάνουν, χωρίς να το θέλουν πραγματικά, σαν κάποιο εξάρτημα ενός γραφειοκρατικού συστήματος που είναι σχεδιασμένο να λειτουργεί με αυτόν τον τρόπο.
Οι άνθρωποι στη σύγχρονη εποχή, έχουν ξεχάσει να ζουν! Τα καθημερινά βάρη, το άγχος, η οικονομική κρίση έχουν διεισδύσει τόσο βαθιά στη συνείδηση του ατόμου που τον έχουν κάνει να λειτουργεί σαν επαναφορτιζόμενο μηχανοκίνητο, προγραμματισμέμενο να επιτελεί τη λειτουργία του και μετά να μπαίνει στο “off ” μέχρι να ξανά φορτίσει η μπαταρία για την επόμενη μέρα.
Οι σχέσεις που δημιουργούν οι άνθρωποι μεταξύ τους είναι αρκετά επιφανειακές, χωρίς ουσιαστικό υπόβαθρο. Ενώ τις περισσότερες φορές υπάρχει η διάθεση να χτιστεί κάτι πιο σταθερό, συνήθως δεν συμβαίνει. Πόσες φορές έχουμε πει «δεν θα χαθούμε θα κρατήσουμε επαφή» ή «όποτε βρεις χρόνο, πρέπει οπωσδήποτε να βρεθούμε» και δεν έχει συμβεί ποτέ; Είναι που οι άνθρωποι έχουμε γίνει πλέον πιο κλειστοί με τους γύρω μας ή που έχουμε τόσα πολλά πράγματα να κάνουμε που δεν απομένει χρόνος και διάθεση να ξοδέψουμε στον δίπλα μας για κάτι παραπάνω;
Ακόμα και μεταξύ των μελών μιας οικογένειας φαίνεται αυτό. Γονείς που έχουν χάσει την καθημερινή επαφή με τα παιδιά τους, γιατί δουλεύουν και τα παιδιά έχουν μαθήματα και φροντιστήρια και δεν απομένει χρόνος για να κάνουν πιο εντατική συζήτηση. Ζευγάρια που μιλάνε όλο και λιγότερο μεταξύ τους μέσα στη μέρα, γιατί δεν προλαβαίνουν λόγω δουλειάς και όταν γυρνάνε σπίτια τους είναι κουρασμένοι για να ανοίξουν οποιαδήποτε συζήτηση.
Στο παρελθόν οι άνθρωποι δεν ζούσαν την ίδια καθημερινότητα που ζούμε σήμερα. Οι περισσότεροι ήταν χειρωνάκτες που τα έβγαζαν δύσκολα πέρα και έπρεπε να μοχθούν καθημερινά για να βγάλουν το ψωμί τους. Παρόλα αυτά, πάντα έβρισκαν χρόνο οι άνδρες να πάνε στο καθιερωμένο τους καφενείο και οι γυναίκες να συναντηθούν σε κάποιο σπίτι ή σε κάποιο αλώνι και να κουβεντιάσουν για τις ζωές τους. Ο θεσμός της «καλής γειτονίας» ήταν έντονος, συνέβαινε κάτι και επενέβαιναν όλοι να βοηθήσουν, εάν κάποιος χρειαζόταν κάτι ήξερε πως ο διπλανός του θα τον βοηθήσει, κάτι που δεν συμβαίνει σήμερα.
Θα έλεγε κάποιος πως όσο εύκολα ζει κανείς τόσο πιο ευνοϊκές είναι οι συνθήκες για να έχει χαλαρή ζωή, να αφιερώνει χρόνο στον εαυτό του και στους άλλους. Ρίχνοντας μια γρήγορη ματιά βλέπουμε πως συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Μελέτες των τελευταίων ετών δείχνουν πως το φαινόμενο της αλλοτρίωσης όλο και βασιλεύει. Η τεχνολογία έχει απορροφήσει τόσο πολύ την προσοχή που δεν χρειάζεται η ανθρώπινη επαφή. Το άγχος να προλάβουμε τις καθημερινές υποχρεώσεις υπερισχύει.
Και μέσα σε όλα αυτά η πανδημία και το ολικό lock down χειροτέρευσαν την κατάσταση. Η ψηφιοποίηση της καθημερινής ζωής, για την αποφυγή του συνωστισμού, εγκαινίασε μία νέα τάξη πραγμάτων, στην οποία όλα γίνονταν διαδικτυακά από την άνεση των σπιτιών μας χωρίς να χρειαστεί η μετακίνηση. Το σύστημα αυτό εξακολουθεί να εφαρμόζεται σε χώρους εργασίας, πανεπιστήμια, σχολεία, σεμινάρια απομακρύνοντας μας όλο και πιο πολύ.
Πώς όμως μπορεί να καταπολεμηθεί η κοινωνική αλλοτρίωση; Η πρώτη συμβουλή που θα έδινε κάποιος είναι πως δεν μπορεί να λυθεί ένα πρόβλημα, εάν δεν συνειδητοποιήσουμε οι ίδιοι πως έχουμε πρόβλημα. Πρέπει ο καθένας ξεχωριστά να αντιληφθεί πόσος χρόνος περνάει χωρίς να έχουμε κάνει κάτι σημαντικό για τον εαυτό μας, αλλά και για τους δικούς μας. Πρέπει να βρεθεί η διάθεση να ξοδεύουμε περισσότερο χρόνο κάνοντας κάτι που θα μας κάνει χαρούμενους, να καθορίζουμε το πρόγραμμα μας, ώστε να μένει χρόνος για χαλάρωση και ψυχαγωγία.
Να περιορίσουμε τον χρόνο που αφιερώνουμε στα social media και να επιδιώκουμε περισσότερη συναναστροφή με τους δικούς μας ανθρώπους και τους φίλους μας. Μέσα στην ημέρα να βρίσκουμε αφορμές για συζητήσεις και διασκέδαση. Δεν χρειάζεται να περιμένουμε από τους άλλους να μας μιλήσουν ή να πάρουν αυτή την πρωτοβουλία. Πρέπει να ρίξουμε τα τείχη του εαυτού μας και να γίνουμε πιο προσιτοί στους γύρω μας εάν θέλουμε να αλλάξει η κατάσταση. Άλλωστε, μην περιμένουμε από τους άλλους να λύσουν τα προβλήματα μας, πρέπει να τα αντιμετωπίσουμε οι ίδιοι για τους εαυτούς μας!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
