Της Κωνσταντίνας Μερλέμη,
Η Μοζαμβίκη ή αλλιώς Δημοκρατία της Μοζαμβίκης είναι μία χώρα της νοτιοανατολικής Αφρικής, συνορεύουσα με την Τανζανία, το Μαλάουι, τη Ζάμπια, το Ζιμπάμπουε, τη Δημοκρατίας της Νότιας Αφρικής και το Εσουατίνι (παλαιότερα: Σουαζιλάνδη). Μέχρι το 1990 ήταν μονοκομματική δημοκρατία. Ωστόσο, με την ψήφιση νέου Συντάγματος το 1990 καθιερώθηκε η πολυκομματική δημοκρατία, στην οποία κανείς μπορεί να διατελεί Πρόεδρος κατά ανώτατο όριο τρείς διαδοχικές πενταετείς θητείες. Πολίτευμα της χώρας είναι η Κοινοβουλευτική Προεδρική Δημοκρατία, με αρχηγό κράτους τον Πρόεδρο, ενώ παράλληλα η εκτελεστική εξουσία ασκείται κι από τον Πρωθυπουργό, ο οποίος είναι ο Αρχηγός της Κυβέρνησης.
Στις 9 Οκτωβρίου του τρέχοντος έτους (2024) πραγματοποιήθηκαν εκλογές στη Μοζαμβίκη για την ανάδειξη νέου Προέδρου. Η όλη διαδικασία θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ταραχώδης, δεδομένων των διαδηλώσεων που προηγήθηκαν των εκλογών, εξαιτίας του θανάτου δύο μελών της προεκλογικής εκστρατείας του Venancio Mondlane, των Elvino Dias και Paulo Guambe. Ο Dias που ήταν δικηγόρος και σύμβουλος του υποψηφίου της αντιπολίτευσης, Mondlane, κι ο Guambe που ήταν εκπρόσωπος του κόμματος σκοτώθηκαν από ενόπλους που πυροβόλησαν το αυτοκίνητο στο οποίο αυτοί οι δύο επέβαιναν. Ο Mondlane κατηγόρησε τις δυνάμεις ασφάλειας για αυτή τη δολοφονία.
Αυτή η δολοφονία πυροδότησε μία σειρά διαδηλώσεων. Η αστυνομία προέβη στη βίαιη καταστολή αυτών με τη χρήση όπλων και δακρυγόνων, τραυματίζοντας πολλούς. Οι διαδηλώσεις συνεχίστηκαν και την επομένη των εκλογών, οπότε τα πρώτα αποτελέσματα έδειχναν νίκη του Daniel Chapo, υποψηφίου του κόμματος FRELIMO (Frente de Libertação de Moçambique), κόμμα το οποίο βρίσκεται στην εξουσία από την ανεξαρτησία της Μοζαμβίκης το 1975, δηλαδή περίπου 50 χρόνια. Κύριοι στόχοι του είναι η προώθηση της κοινωνικής κι οικονομικής ανάπτυξης, η καταπολέμηση της φτώχειας κι η ενίσχυση της εθνικής ενότητας. Ακολουθεί μια δημοκρατική σοσιαλιστική προσέγγιση κι επικεντρώνεται στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των πολιτών μέσω της εκπαίδευσης και της υγείας.
Βάσει των επισήμων αποτελεσμάτων, νικητής πράγματι αναδείχθηκε ο Chapo, που συγκέντρωσε συνολικά το 70% των ψήφων. Ο ανεξάρτητος υποψήφιος και κύριος πολιτικός του αντίπαλος, Mondlane, συγκέντρωσε το 20% των ψήφων ενώ ο υποψήφιος του αντιπολιτευόμενου κόμματος Renamo, Ossufo Momade, ήρθε τρίτος με περισσότερο από 5%. Ο Mondlane ισχυρίστηκε ότι η νίκη του Chapo ήταν αποτέλεσμα νοθείας και χειραγώγησης από την πλευρά του FRELIMO. Τα αποτελέσματα πυροδότησαν κι άλλη σειρά διαδηλώσεων που επίσης αντιμετωπίστηκαν μέσω της βίαιης καταστολής της αστυνομίας. Το FRELIMO καταδίκασε κι επίσημα τις δύο δολοφονίες καθώς και τη βίαιη καταστολή των διαδηλώσεων που είχε ως αποτέλεσμα τον τραυματισμό πολλών.
Ιδιαίτερα βίαιες ήταν κι οι διαδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν από χιλιάδες υποστηρικτές της αντιπολίτευσης στις 24 και 25 Οκτωβρίου. Οι διαδηλωτές είχαν ξεκινήσει ειρηνική πορεία, που εξελίχθηκε, όμως, άδοξα, με τους διαδηλωτές να καίνε λάστιχα, να κλείνουν δρόμους και να πετάνε πέτρες στην αστυνομία, τραυματίζοντας περίπου 8 αστυνομικούς. Αλλά κι οι δυνάμεις καταστολής εκτόξευσαν πυρά και δακρυγόνα τραυματίζοντας δεκάδες και σκοτώνοντας τουλάχιστον τρία άτομα.
Η αποστολή παρατηρητών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την παρακολούθηση των εκλογών στη Μοζαμβίκη ανέφερε παρατυπίες κατά την καταμέτρηση των ψήφων στις πρόσφατες εκλογές. Ορισμένοι παρατηρητές δήλωσαν ότι είχαν αποτραπεί από την παρακολούθηση καταμέτρησης σε ορισμένες περιοχές της Μοζαμβίκης κι ότι υπήρξε μία αδικαιολόγητη αλλαγή των αποτελεσμάτων. Η Ευρωπαϊκή Ένωση εξέφρασε ανησυχίες για τη βίαιη διάλυση των διαδηλώσεων στο Μαπούτο, στην πρωτεύουσα της χώρας, όπου υπήρξαν οι εντονότερες συγκρούσεις κι οι περισσότεροι τραυματισμοί.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Mozambique ruling party declared winner of election amid fraud claims, Al Jazeera, διαθέσιμο εδώ
- Mozambique: Post-Election Protests Violently Repressed, Human Rights Watch, διαθέσιμο εδώ
- Mozambique’s ruling party wins landslide in disputed poll, BBC, διαθέσιμο εδώ
