Της Ελευθερίας Παπανικολάου,
Το εργατικό δίκαιο διαδραματίζει έναν κρίσιμο ρόλο στην προάσπιση των δικαιωμάτων των γυναικών στον εργασιακό χώρο, επιδιώκοντας την ισότητα, την ασφάλεια και την προστασία από κάθε μορφή διάκρισης. Η νομική αυτή προστασία είναι καθοριστική για τη δημιουργία ενός δίκαιου κι υγιούς εργασιακού περιβάλλοντος, που οι γυναίκες μπορούν να εργάζονται και να εξελίσσονται χωρίς περιορισμούς κι ανισότητες. Το άρθρο 19 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης ορίζει ότι «με την επιφύλαξη των άλλων διατάξεων της παρούσας συνθήκης κι εντός των ορίων των αρμοδιοτήτων που παρέχει αυτή στην Κοινότητα, το Συμβούλιο, αποφασίζοντας ομόφωνα, μετά την πρόταση της Επιτροπής και διαβούλευση με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, μπορεί να αναλάβει κατάλληλη δράση για την καταπολέμηση των διακρίσεων λόγω φύλου, φυλετικής ή εθνικής καταγωγής, θρησκείας ή πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού». Σκοπός του άρθρου αυτού, όπως είναι φανερό, είναι η προστασία της αξιοπρέπειας και της αυτονομίας των προσώπων που ανήκουν σε ευάλωτες κατηγορίες. Στην Ελλάδα, διάφοροι νόμοι και ρυθμίσεις συμβάλλουν στην ενίσχυση αυτής της προστασίας.
Στην ισότητα στην εργασία στοχεύει ο νόμος 3896/2010, που ενσωματώνει την οδηγία 2006/54/ΕΚ της Ε.Ε. και επιδιώκει την προώθηση της ίσης μεταχείρισης κι απαγορεύει τις διακρίσεις λόγω φύλου. Το άρθρο 2 του νόμου ορίζει την απαγόρευση της διάκρισης στην πρόσληψη, τις προαγωγές και τις συνθήκες εργασίας. Σημαντικό είναι το άρθρο 3, το οποίο απαιτεί από τους εργοδότες να λαμβάνουν μέτρα για την προώθηση της ισότητας των φύλων. Όσον αφορά τη μητρότητα αυτή προστατεύεται με τον νόμο 1483/1984, ο οποίος ρυθμίζει την άδεια μητρότητας και την προστασία των γυναικών κατά την περίοδο αυτή. Στο άρθρο 4 του νόμου, προβλέπεται ότι οι γυναίκες δικαιούνται 17 εβδομάδες άδεια μητρότητας, εκ των οποίων οι 8 εβδομάδες είναι υποχρεωτικές μετά τον τοκετό. Επίσης, το άρθρο 6 διασφαλίζει την επαναφορά των γυναικών στη θέση τους μετά την ολοκλήρωση της άδειας, ενώ στο άρθρο 15 του οικείου νόμου απαγορεύεται η καταγγελία της σύμβασης ή σχέσης εργασίας εργαζόμενης από τον εργοδότη της, τόσο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης της όσο και για το χρονικό διάστημα δεκαοκτώ μηνών μετά τον τοκετό. Επιπρόσθετα, ο νόμος 4808/2021 εισάγει ευέλικτες εργασιακές ρυθμίσεις για την υποστήριξη της ισορροπίας μεταξύ επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής.
Το άρθρο 67 προβλέπει το δικαίωμα των εργαζομένων να ζητούν ευέλικτο ωράριο, εφόσον αυτό εξυπηρετεί τις οικογενειακές τους υποχρεώσεις. Αυτή η διάταξη διευκολύνει την ένταξη των γυναικών στην αγορά εργασίας, επιτρέποντάς τους να ισορροπήσουν τις επαγγελματικές κι οικογενειακές τους υποχρεώσεις. Σημαντικές ρυθμίσεις εισάγει ο νόμος 3896/2010 ο οποίος περιλαμβάνει και διατάξεις κατά της σεξουαλικής παρενόχλησης στον εργασιακό χώρο. Το άρθρο 8 αναγνωρίζει το δικαίωμα των εργαζομένων να εργάζονται σε ένα περιβάλλον ελεύθερο από παρενόχληση, ενώ το άρθρο 9 προβλέπει ότι οι εργοδότες υποχρεούνται να λαμβάνουν τα κατάλληλα μέτρα για την πρόληψη της σεξουαλικής παρενόχλησης, καθώς και να θεσπίζουν διαδικασίες καταγγελίας κι εξέτασης καταγγελιών. Τέλος, η επαγγελματική κατάρτιση κι η ενδυνάμωση των γυναικών είναι επίσης προτεραιότητες. Υπάρχουν προγράμματα που χρηματοδοτούνται από το Υπουργείο Εργασίας, με στόχο την εκπαίδευση και την επαγγελματική αποκατάσταση των γυναικών. Στο πλαίσιο αυτών των προγραμμάτων προβλέπεται η χρηματοδότηση για σεμινάρια και προγράμματα κατάρτισης που απευθύνονται αποκλειστικά σε γυναίκες, ενισχύοντας τις ευκαιρίες τους στην αγορά εργασίας.
Παρά τις θετικές εξελίξεις, οι προκλήσεις παραμένουν. Η εφαρμογή των νόμων αυτών συχνά αντιμετωπίζει δυσκολίες λόγω κοινωνικών και πολιτισμικών παραγόντων και για τον λόγο αυτό απαιτείται συνεχής ευαισθητοποίηση κι εκπαίδευση εργοδοτών κι εργαζομένων για την τήρηση των νόμων και τη διασφάλιση ίσων ευκαιριών. Το εργατικό δίκαιο προσφέρει ένα ισχυρό νομικό πλαίσιο για την προστασία των γυναικών στην εργασία, ενισχύοντας την ισότητα και την ασφάλεια. Μέσω συγκεκριμένων άρθρων νόμων, οι γυναίκες αποκτούν τα δικαιώματα και τις εγγυήσεις που χρειάζονται για να συμμετάσχουν πλήρως στην αγορά εργασίας. Η συνεχής εφαρμογή και παρακολούθηση αυτών των νόμων είναι κρίσιμη για τη δημιουργία μιας δίκαιης κι ισότιμης κοινωνίας.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Δημήτρης Ζερδελής, Εγχειρίδιο Εργατικού Δικαίου Ατομικές Εργασιακές Σχέσεις, Εκδόσεις Σάκκουλα, Η έκδοση.
