Της Μαρίας Μπαλαούρα,
Χιλιάδες ήταν οι Έλληνες που πολέμησαν κατά των δυνάμεων του Άξονα το 1940, με πάθος και απαράμιλλη αγάπη για την πατρίδα, με την ιστορία να τους καθιερώνει ως ήρωες, τους οποίους και τιμούμε σήμερα, την 28η Οκτωβρίου. Ανάμεσά τους, σπουδαίοι Έλληνες καλλιτέχνες, διάσημοι ηθοποιοί έως καταξιωμένοι ζωγράφοι και ποιητές, οι οποίοι, παρότι άνθρωποι του πνεύματος, στήριξαν τον αγώνα και πολέμησαν θαρραλέα χάριν της ελευθερίας.
Διονύσης Παπαγιαννόπουλος
Ανάμεσα σε αυτούς τους καλλιτέχνες βρισκόταν και ο Διονύσης Παπαγιαννόπουλος, ο σπουδαίος ηθοποιός, που μάθαμε μέσα από τις ελληνικές ταινίες, συνήθως υποδύοντας κωμικούς ρόλους. Κλήθηκε να πολεμήσει στην πρώτη γραμμή και μετά τη συνθηκολόγηση επέστρεψε στην πατρίδα του, το Διακοπτό Αχαϊας, με τα πόδια. Ο ίδιος έχει διηγηθεί τις σκληρές μέρες κατά τη διάρκεια της μάχης, δίνοντας έμφαση στη στιγμή κατά την οποία μαζί με τους υπόλοιπους φαντάρους, αναγκάστηκαν να αντιμετωπίσουν τους εχθρούς ρίχνοντας πέτρες. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, οπόταν ο Παπαγιαννόπουλος εμφανιζόταν στο θέατρο, ο διοικητής της Θεσσαλονίκης, Μαξ Μέρτεν, ήθελε να συγχαρεί τον ηθοποιό, όμως ο ίδιος αρνήθηκε να τον συναντήσει.
Μίμης Φωτόπουλος
Ο Μίμης Φωτόπουλος, είχε αναλάβει περισσότερο έναν ρόλο διαφωτιστή, μοιράζοντας τις ιδέες του στο απλό κοινό και ξεσηκώνοντας τον κόσμο μέσα από θεατρικά έργα. Συγκεκριμένα, το 1944 έγινε μέλος του θιάσου των Ενωμένων Καλλιτεχνών, συμμετέχοντας σε υπόγειες παραστάσεις. Όταν το έργο του έγινε αντιληπτό, στάλθηκε εξόριστος στο Ελ Ντάμπα της Αφρικής την Πρωτοχρονιά του 1945, απ΄όπου επέστρεψε τον Μάρτιο του ίδιου έτους.
Λάμπρος Κωνσταντάρας
«Στο αλβανικό μέτωπο είχα τραυματιστεί στο κεφάλι και μου ζήτησαν την υπογραφή μου για να μου κάνουν διάτρηση στο κρανίο. Δεν υπέγραψα και γλίτωσα. Ποιος ξέρει που θα ήμουν τώρα αν είχα φερθεί διαφορετικά» ήταν τα λόγια του Λάμπρου Κωνσταντάρα σε συνέντευξή του, σχετικά με την εθελοντική (!) συμμετοχή του στον πόλεμο στην ηλικία των 27 ετών. Από τον πόλεμο «κληρονόμησε» προβλήματα στον γοφό και το κεφάλι, τα οποία τον συνόδευσαν στο υπόλοιπο της ζωής του και τον δυσκόλεψαν όσο μεγάλωνε. Στο αλβανικό μέτωπο πολέμησε στην πρώτη γραμμή με τον ποιητή Οδυσσέα Ελύτη, με τον οποίο υπήρξαν και αδελφικοί φίλοι και ήταν αυτός που μετέφερε τον Κωνσταντάρα βαριά τραυματισμένο στο νοσοκομείο.
Οδυσσέας Ελύτης
Το 1940 ως ανθυπολοχαγός, ο Οδυσσέας Ελύτης, κατατάχθηκε στη Διοίκηση του Α΄ Σώματος Στρατού και στις 13 Δεκεμβρίου μετατέθηκε στη ζώνη πυρός. Στις 26 Φεβρουαρίου 1941, μεταφέρθηκε στο Νοσοκομείο Ιωαννίνων, έχοντας αρρωστήσει σοβαρά. Η συμμετοχή του στον πόλεμο επηρέασε σημαντικά το ποιητικό του έργο, παρουσιάζοντας αρκετά έργα αφιερωμένα σε αυτή την εμπειρία, όπως το «Άσμα ηρωικό και πένθιμο» (1946), το οποίο λέγεται πως ήταν αφιερωμένο στον φίλο του Γιώργο Σαραντάρη, επίσης ποιητή, ο οποίος πολέμησε στο μέτωπο της Αλβανίας, όμως άφησε την τελευταία του πνοή στην Αθήνα, όπου είχε μεταφερθεί βαριά άρρωστος.
Γεώργιος Θεοτοκάς
Παρά την απίστευτη επιμονή του να συνεισφέρει πρακτικά, πολεμώντας στο όνομα της ελευθερίας, χρησιμοποιώντας ακόμα και ρουσφέτι, τελικά ο μεγάλος λογοτέχνης Γεώργιος Θεοτοκάς, δεν πολέμησε ποτέ, όμως αποτύπωσε με ηχηρό τρόπο την δίνη του πολέμου μέσα από τα έργα του. Πολλά από τα βιβλία του είναι αφιερωμένα στον ελληνοϊταλικό και ελληνογερμανικό πόλεμο, μεταξύ αυτών το «Ασθενείς και οδοιπόροι» (1950).
Γιάννης Τσαρούχης
Πολεμώντας στο μέτωπο το 1940, ο Γιάννης Τσαρούχης δεν ξέχασε ποτέ την καλλιτεχνική του ιδιότητα, ζωγραφίζοντας ακόμα και σε κιβώτια όποτε δινόταν η ευκαιρία. Το πιο γνωστό του έργο από εκείνη την περίοδο, είναι η περίφημη «Παναγία της Νίκης».
Πολλοί ήταν ακόμα οι καλλιτέχνες που πολέμησαν στο μέτωπο. Μεταξύ των ηθοποιών ειδικά, ξεχωρίζουν ο Μάνος Κατράκης ο οποίος είδε τον διοικητή του να αυτοκτονεί καθώς τον αφόπλιζαν οι εχθροί, πέρασε πείνα και φτώχεια, ο ευαίσθητος Κώστας Χατζηχρήστος, ο Κώστας Παπαχρήστος, οποίος τιμήθηκε για τη δράση του στον ελληνοϊταλικό πόλεμο, ο «πατέρας» του ελληνικού κινηματογράφου Φιλοποίμην Φίνος, όπως επίσης και άλλοι σπουδαίοι καλλιτέχνες, βλέπε ο ποιητής Νίκος Καββαδίας και ο δοκιμιογράφος Άγγελος Τερζάκης.
Σε κάθε περίπτωση, σήμερα 84 χρόνια μετά το έπος, τιμάμε όλους, γνωστούς και αγνώστους που πολέμησαν ηρωικά, αλλά και όσους συνέβαλαν με τον δικό τους δυνατό τρόπο στην ενίσχυση του αγώνα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Παπαγιαννόπουλος, Κωνσταντάρας, Τσαρούχης, Κατράκης, Φωτόπουλος, Θεοτοκάς, Ελύτης. Διάσημοι που πολέμησαν που πολέμησαν στο Έπος του ΄40, mixanitouxronou.gr, διαθέσιμο εδώ
- Διάσημοι Έλληνες που πολέμησαν το 1940, citystatus.gr, διαθέσιμο εδώ
