Της Ευθυμίας Γκαμπέση,
Σίγουρα έστω και μία φορά στη ζωή σας έχετε νιώσει να βρίσκεστε κοντά στον θάνατο. Ακόμη και η ίδια σκέψη πολλές φορές μας κάνει να ανατριχιάζουμε και να νιώθουμε λίγο παραπάνω ευγνώμονες για τη ζωή μας, σε ό, τι στάδιο κι αν αυτή βρίσκεται. Φανταστείτε τώρα από τη μία στιγμή στην άλλη να βρίσκεστε στην εντατική μονάδα ενός παγερού νοσοκομείου, χωρίς τη δυνατότητα ούτε καν να μιλήσετε! Στο βιβλίο του Γιάννη Παντελάκη, Για ένα φανάρι, που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Θεμέλιο, βλέπουμε πολύ καθαρά και ρεαλιστικά όλα όσα συμβαίνουν στο ανθρώπινο σώμα και μυαλό σε μία τέτοια κρίσιμη κατάσταση.
Ο Γιάννης Παντελάκης γεννήθηκε στην Αθήνα. Έχει σπουδάσει δημοσιογραφία και από το 1984 εργάζεται σε διάφορες εφημερίδες, περιοδικά, ραδιοφωνικούς σταθμούς και ειδησεογραφικές ιστοσελίδες. Τα περισσότερα χρόνια εργάστηκε ως πολιτικός συντάκτης και αρχισυντάκτης στην εφημερίδα Ελευθεροτυπία και, ακόμη, στην εφημερίδα Πρώτη, στο δημόσιο ραδιόφωνο της ΕΡΤ, στην Εφημερίδα των Συντακτών, ενώ ήταν πρόεδρος στο Διοικητικό Συμβούλιο του ραδιοφωνικού σταθμού «Αθήνα 9.84». Κατά καιρούς αρθρογραφεί σε αρκετά περιοδικά και ειδησεογραφικές ιστοσελίδες. Το 2018 κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Θεμέλιο το βιβλίο του Η χαμένη τιμή της δημοσιογραφίας: 20+1 ιστορίες κιτρινισμού και το 2021 οι Los buenos antifacistas: Η ιστορία των Ελλήνων εθελοντών του ισπανικού Εμφυλίου μέσα από τα άγνωστα αρχεία των Διεθνών Ταξιαρχών.
Ο ήρωάς μας, καθηλωμένος σε ένα κρεβάτι του νοσοκομείου μετά από μία «επέμβαση ρουτίνας» στον λαιμό, ενδίδεται σε μία ανασκόπηση της κατάστασης με κύριο άξονα τον θάνατο. Δεδομένης της κατάστασης, είναι πολλές οι σκέψεις που ταλανίζουν το μυαλό του και σίγουρα ο θάνατος είναι μία από αυτές. Αλλά όχι ο θάνατος με την μονόπλευρη έννοια, δεν βγάζει τόσο βιαστικά συμπεράσματα. Πρώτα τον αναλύει, παραθέτει λόγια ιστορικών και φιλοσόφων, τον εξετάζει. Βλέπουμε το μυαλό του να τρέχει, κάνοντας συνειρμούς, συνδυάζοντας έτσι το παρελθόν σε αντιδιαστολή με το παρόν και ένα αμφίβολο μέλλον.
Πλέον, —όπως λέει και ο ίδιος— έχει δύο ζωές: την προηγούμενη ζωή του (πριν την εντατική), και την μετέπειτα. Βλέπει τα πράγματα διαφορετικά, ενώ του έρχονται στο μυαλό ξεχασμένες αναμνήσεις του παρελθόντος. Το αγκάθι όμως παραμένει, το πριν. Πριν την εντατική ήταν ένας ελεύθερος άνθρωπος, ένας ομιλητικός άνθρωπος, ένας άνθρωπος που μπορούσε να επικοινωνήσει, να περπατήσει, να γελάσει, να ερωτευτεί…
Όσο βρίσκεται, όμως, στο νοσοκομείο φαίνεται να του τραβούν την προσοχή και πράγματα του περίγυρού του: οι όμορφες και καλοσυνάτες νοσοκόμες, οι αυστηροί γιατροί και οι υπόλοιποι ασθενείς. Στην πραγματικότητα, ο άνθρωπος μπορεί να αντέξει πολλά πράγματα. Μπορεί να αντέξει την απώλεια, μπορεί να αντέξει έστω και με πολύ κόπο την ασθένεια, μπορεί να αντέξει την ερωτική απογοήτευση. Αλλά υπάρχει και η υπομονή που εξαντλείται, και δεν είναι για όλους μία τέτοια ζωή άξια να τη ζήσει κανείς. Ωστόσο παλεύει, προσπαθεί να κερδίσει και πάλι τον εαυτό του, την παλιά του ζωή. Αυτός ήταν ο στόχος από την αρχή άλλωστε.
«Αν σας έπιανε ένα φανάρι στον δρόμο από το σπίτι σας ως εδώ, δεν θα βρισκόσασταν απέναντί μου…
-Για ένα φανάρι;
-Για ένα φανάρι…
Εκείνο το πρωινό της 9ης Μαΐου, που το μικρό αυτοκίνητο αγκομαχούσε να φτάσει γρήγορα στο νοσοκομείο, ένα φανάρι που είχε την καλοσύνη να δείξει το πράσινο χρώμα τού έσωσε τη ζωή…»
