Της Στέλλας Πετρακάκη,
Προσπαθώντας η Ευρώπη να αποτινάξει το ζοφερό παρελθόν των πολέμων, των θανάτων και των αμφιβολιών για το αύριο από πάνω της, έρχονται εξελίξεις στο φως της δημοσιότητας που ναι μεν μας ταξιδεύουν σε χρόνια σκοτεινά και αβέβαια, αλλά προσδίδουν και μία αίσθηση ότι ο άνθρωπος δεν πρέπει να χάνει την πίστη του στη δικαιοσύνη, παρ’ όλο που πολλάκις μας έχει προδώσει και μας έχει φτάσει στα άκρα με άδικες και τελεσίδικες αποφάσεις. Πιο συγκεκριμένα, την Δευτέρα που μας πέρασε, την 14.10.2024, σήμανε η μέρα που αποδεικνύεται ευμετάβλητη και ξαφνική η πορεία προς το μέλλον, καθώς πρώην πράκτορας της Stasi καταδικάστηκε σε δέκα χρόνια κάθειρξης για τη δολοφονία Πολωνού πολίτη, ο οποίος φέρεται πως προσπαθούσε να περάσει από το Ανατολικό Βερολίνο στο Δυτικό. Η ιστορία μετράει πενήντα χρόνια αναμονής και δικαίωσης.
Ο Martin Naumann, 80 ετών, κρίθηκε ένοχος για δολοφονία, καθώς πυροβόλησε από μικρή απόσταση στην πλάτη τον Πολωνό πολίτη Τσέσλαβ Κούκουτσκα καθώς αυτός κατευθυνόταν προς το συνοριακό πέρασμα της Φρίντριχστράσε στο Βερολίνο το 1974. Μετά την πτώση του Τείχους του Βερολίνου, όπου γράφτηκε και η ελευθερία της Ευρώπης και του κόσμου σε γενικότερες γραμμές, είναι η πρώτη φορά στην ιστορία που η καταδίκη πράκτορα της Stasi ολοκληρώνεται και αποδίδονται οι ποινές, έχοντας περάσει 35 χρόνια από την ημέρα της ελεύθερης Ευρώπης. Με την έρευνα να διαρκεί ολόκληρες δεκαετίες, όπου ανάμεσα σε αυτά τα χρόνια η υπόθεση έκλεινε και άνοιγε συνεχώς, η πολωνική πλευρά το θεώρησε τουλάχιστον χρέος της να βοηθήσει μέχρι τελευταίας ανάσας για την καταδίκη του ενόχου. Η γερμανική εισαγγελία από την πλευρά της, ζήτησε την επιβολή ποινής 12 ετών κάθειρξης για την δολοφονία του 38χρονου Πολωνού το 1989.
Ο πρώην πράκτορας της Stasi και κατηγορούμενος για την δολοφονία του 38χρονου Πολωνού, είχε μία ήρεμη ζωή μέχρι το 2016, όπου και ανέκυψε στην επιφάνεια η φερόμενη ενοχή του, που αργότερα αποδείχτηκε με αδιάσειστα στοιχεία που ήρθαν στο φως. Μέσω των συνηγόρων του, ωστόσο, απέρριψε τις κατηγορίες, καθώς η ήρεμη ζωή του στην Λειψία μετά την συνταξιοδότησή του απειλούνταν και θα ανοιγόταν ο ασκός του Αιόλου εάν ποτέ η ενοχή του ερχόταν στα φώτα της δημοσιότητας. Στους δικαστές, βέβαια, δεν απευθύνθηκε ποτέ. Ισχυριζόμενη η γενική εισαγγελέας Henrike Hillman ότι ο κατηγορούμενος εκτελούσε εντολές, όπως όλοι οι πρώην πράκτορες της Ναζιστικής Γερμανίας ισχυρίζονταν, η απόφαση που εκδόθηκε από την ίδια έδειξε την πρόθεση και την αυτόβουλη ενέργεια του κατηγορουμένου να σκοτώσει το θύμα, ενώ μπορούσε μόνο να τον τραυματίσει ώστε να συλληφθεί και να επιστρέψει στο Ανατολικό Βερολίνο.
Το τραγικό κομμάτι της υπόθεσης είναι πως ο κατηγορούμενος εκμεταλλεύτηκε την αδύναμη θέση στην οποία βρισκόταν ο Τσέσλαβ Κούκουτσκα εκείνη την στιγμή, καθώς κατευθυνόταν προς το τελευταίο συνοριακό φυλάκιο, έχοντας περάσει δύο διαδοχικούς ελέγχους και θεωρώντας ότι έχει λάβει την άδεια να περάσει στην Δύση. Οπότε ο πρώην πράκτορας της Stasi κατηγορήθηκε για δολοφονία και όχι για ανθρωποκτονία.
Ο 38χρονος Πολωνός Τσέσλαβ Κούκουτσκα, θύμα του πράκτορα Naumann, υπήρξε ο ένας από τους 140+ ανθρώπους που έχασαν την ζωή του το 1961 στην προσπάθειά τους να περάσουν από το Ανατολικό στο Δυτικό Βερολίνο και αντιστοίχως. Ωστόσο η επιβεβαίωση της λήψης άδειας για τον Κούκουτσκα δεν έγινε και με τον καθ΄ όλα νόμιμο τρόπο, καθώς το θύμα εισέβαλε τότε στην πρεσβεία του Ανατολικού Βερολίνου με μία βόμβα στα χέρια και τον κίνδυνο να εκραγεί και να χάσουν όλοι την ζωή τους. Λαμβάνει, συνεπώς, την άδεια για το μοιραίο πέρασμα στις 29.03.1974, με την ειδοποίηση της μυστικής αστυνομίας του Ανατολικού Βερολίνου για την τελευταία έγκριση. Περνώντας και το δεύτερο σημείο έγκρισης, ο Κούκουτσκα σκοτώνεται ακαριαία με μία σφαίρα στην πλάτη από τον πρώην πράκτορα Naumann, ο οποίος και παρασημοφορήθηκε από το καθεστώς για την πράξη του.
Φυσικά, δεν πέρασε πολύς καιρός όταν οι έρευνες για τους παρασημοφορημένους πράκτορες του καθεστώτος άνοιξαν και διενεργήθηκαν εξονυχιστικοί έλεγχοι για το ποιόν του παρασήμου που λάμβαναν. Την κίνηση αυτή ξεκίνησε δυναμικά ο συνήγορος της κόρης του Κούκουτσκα, ο Χανς – Γιούργκεν Φέρστερ, ονομάζοντας τον καταδικασθέντα ως τον τελευταίο κρίκο της αλυσίδας στην ιεραρχία.
Ο Τσέσλαβ Κούκουτσκα εργαζόταν σε κατασκευαστική εταιρία, είχε τρία παιδιά, τα οποία άσκησαν και πολιτική αγωγή για την δολοφονία του πατέρα τους, ωστόσο δεν παραστάθηκαν στην δίκη. Πριν από την ανακοίνωση της δικαστικής απόφασης, η Ντανιέλα Μύνκελ, ιστορικός ειδική στα αρχεία της μυστικής αστυνομίας του καθεστώτος της Ανατολικής Γερμανίας είχε δηλώσει ότι η καταδίκη του Μάρτιν Νάουμαν θα σημάνει την σημαντικότερη συμβολή στις προσπάθειες της Γερμανίας να καταλογίσει και τιμωρήσει τις πράξεις της κομμουνιστικής δικτατορίας, καθώς είναι σημαντικό να αναφερθεί πως 251 άνθρωποι κατηγορήθηκαν για στυγερά εγκλήματα κατά την διάρκεια της δεκαετίας του 1990 που διαπράχθηκαν για λογαριασμό της Στάζι, πάντα σύμφωνα με τα κυβερνητικά αρχεία και τις αλλεπάλληλες έρευνες εν τω βάθει. Φυσικά δεν έχουν καταδικαστεί όλοι οι ένοχοι. Τα δύο τρία από το ποσοστό των κατηγορούμενων απαλλάχθηκαν ή αναιρέθηκε η δίωξή τους, με τους περισσότερους να αντιμετωπίζουν πολύ ελαφριές ποινές.
Ακόμη και ο ίδιος ο Erich Fritz Emil Mielke, ο σκληροπυρηνικός αρχηγός της Stasi, δεν καταδικάσθηκε για τις ενέργειές του κατά την περίοδο της θητείας του από το 1957 έως το 1989 λόγω ανεπαρκών στοιχείων. Η ποινή φυλάκισης έξι ετών που του επιβλήθηκε στις 26 Οκτωβρίου 1993 αφορούσε την δολοφονία δύο αστυνομικών το 1931, όταν ήταν νεαρός κομμουνιστής ακτιβιστής.
Λαμβάνοντας υπόψη τις πληροφορίες παραπάνω, πολλά εγκλήματα κουκουλώθηκαν και αρκετά καταδικάστηκαν ύστερα από πολλές δεκαετίες και ύστερα φυσικά από το πέρασμα στον 21ο αιώνα. Το μόνο σίγουρο είναι πως η δολοφονία του Τσέσλαβ Κούκουτσκα από τον πρώην πράκτορα της Στάζι ήταν οργανωμένη από το ναζιστικό σύστημα, από την στιγμή που ο Κούκουτσκα «τόλμησε» να απειλήσει με βόμβα για την παροχή άδειας διέλευσης στο Δυτικό Βερολίνο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΠΗΓΗ
- Γερμανία: Ιστορική καταδίκη πρώην πράκτορα της Στάζι για τη δολοφονία Πολωνού πριν από 50 χρόνια, CNN Greece, διαθέσιμο εδώ
