Του Ελευθέριου Χονδρού,
Οι πρόσφατες συγκρούσεις μεταξύ βουλευτών της αντιπολίτευσης, της αστυνομίας και της κοινοβουλευτικής φρουράς στην Αλβανία έφεραν στο φως μια ανησυχητική πραγματικότητα: τη διάβρωση των δημοκρατικών κανόνων και το βαθύτερο χάσμα μεταξύ των πολιτικών παρατάξεων. Μέσα σε αυτές τις φυσικές συγκρούσεις, έχουν εμφανιστεί ισχυρισμοί ότι ένας αστυνομικός απείλησε ένα μέλος του αντιπολιτευόμενου Δημοκρατικού Κόμματος (DP) με πυροβόλο όπλο — ισχυρισμούς που η αστυνομία διέψευσε κατηγορηματικά. Σύμφωνα με τις αρχές, κανένας αξιωματικός δεν ήταν οπλισμένος, παρά μόνο με προστατευτικό εξοπλισμό. Ωστόσο, αυτό το περιστατικό είναι εμβληματικό ενός ευρύτερου ζητήματος — της κατάρρευσης της εμπιστοσύνης μεταξύ της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης, και ευρύτερα, της αποδυνάμωσης των δημοκρατικών θεσμών στην Αλβανία.
Αυτή η σύγκρουση δεν αφορά απλώς μια υποτιθέμενη απειλή ή μια διαμαρτυρία που πήγε στραβά, αποκαλύπτει ένα συστημικό πρόβλημα όπου οι φωνές διαφωνίας καταστέλλονται και οι μηχανισμοί της Δημοκρατίας διαστρεβλώνονται για να εξυπηρετήσουν αυτούς που βρίσκονται στην εξουσία. Η πρόσφατη φυλάκιση του βουλευτή της αντιπολίτευσης Ervin Salianji, σε συνδυασμό με την κλιμάκωση των διαδηλώσεων και τις ολοένα και πιο επιθετικές αντιδράσεις του κυβερνώντος Σοσιαλιστικού Κόμματος, υπογραμμίζουν την ευθραυστότητα του δημοκρατικού πλαισίου της Αλβανίας. Στο επίκεντρο αυτού του αγώνα βρίσκεται ένα θεμελιώδες ερώτημα: απομακρύνεται η Αλβανία από τα δημοκρατικά ιδεώδη προς έναν πιο αυταρχικό τρόπο διακυβέρνησης;
Η αντίδραση της Κυβέρνησης σε αυτές τις διαμαρτυρίες εγείρει σοβαρές ανησυχίες για την κατάσταση της Δημοκρατίας στην Αλβανία. Το ίδιο το γεγονός ότι οι βουλευτές τής αντιπολίτευσης απαγορεύτηκε να εισέλθουν στο Κοινοβούλιο, αφού εκδιώχθηκαν για διαμαρτυρία, υποδηλώνει ότι οι δημοκρατικοί θεσμοί χειραγωγούνται για να ευνοήσουν αυτούς που βρίσκονται στην εξουσία. Πώς μπορεί να λειτουργήσει ένα νομοθετικό σώμα εάν οι φωνές που διαφωνούν όχι μόνο αγνοούνται, αλλά εμποδίζονται φυσικά να συμμετάσχουν; Αυτό δεν αφορά μόνο την πολιτική του κόμματος, πρόκειται για το δικαίωμα στην εκπροσώπηση, τον ακρογωνιαίο λίθο της Δημοκρατίας.
Το περιστατικό γίνεται ακόμα πιο ανησυχητικό αν αναλογιστούμε τον ρόλο των ΜΜΕ. Δεν επετράπη στους δημοσιογράφους να κινηματογραφήσουν τις συγκρούσεις, μια ξεκάθαρη παραβίαση της ελευθερίας του Τύπου. Όταν τα μέσα ενημέρωσης περιορίζονται στο να αναφέρουν όχι μόνο παραβιάζει τα δικαιώματά τους, αλλά στερεί και την πληροφόρηση του κοινού. Σε μια υγιή Δημοκρατία, η διαφάνεια είναι πρωταρχικής σημασίας. Το γεγονός ότι απαγορεύτηκε στους δημοσιογράφους να καταγράψουν αυτά τα γεγονότα υποδηλώνει μια ανησυχητική στροφή προς τον αυταρχικό έλεγχο, όπου αυτοί που βρίσκονται στην εξουσία υπαγορεύουν όχι μόνο την αφήγηση, αλλά και τη ροή των πληροφοριών.
Ούτε αυτή είναι μια μεμονωμένη περίπτωση. Η αντιπολίτευση έχει ιστορία διαμαρτυριών και οι κυβερνώντες Σοσιαλιστές έχουν δείξει την ίδια προθυμία να τις καταπνίξουν. Πέρυσι, μετά την απόρριψη των αιτημάτων της αντιπολίτευσης για κοινοβουλευτικές ερευνητικές επιτροπές, ξέσπασαν ξανά διαμαρτυρίες. Οι Σοσιαλιστές απέφυγαν τις φυσικές αντιπαραθέσεις, πραγματοποιώντας διαδικτυακές συναντήσεις, ενώ οι κοινοβουλευτικοί φρουροί απέκλεισαν τους βουλευτές της αντιπολίτευσης από τις συνόδους της ολομέλειας. Αυτή η συνεχιζόμενη ένταση αντανακλά μια βαθύτερη κρίση εντός της αλβανικής πολιτικής, όπου η εξουσία εδραιώνεται και η διαφωνία αντιμετωπίζεται ως απειλή και όχι ως ζωτικό μέρος του δημοκρατικού διαλόγου.
Το Δημοκρατικό Κόμμα έχει τώρα καταθέσει ποινική μήνυση, κατηγορώντας διάφορους κυβερνητικούς αξιωματούχους για συνέργεια στην υποτιθέμενη απειλή με όπλο. Μένει να φανεί αν αυτή η αξίωση ισχύει στο δικαστήριο. Αλλά το γεγονός ότι μια τέτοια κατηγορία απαγγέλθηκε εξαρχής μιλάει πολύ για το κλίμα δυσπιστίας που διαπερνά πλέον την αλβανική πολιτική. Η αντιπολίτευση αισθάνεται εγκλωβισμένη και η σκληρή απάντηση της Κυβέρνησης απλώς βαθαίνει το χάσμα.
Καθώς οι διαδηλώσεις συνεχίζονται, ένα πράγμα γίνεται σαφές: η Αλβανία βρίσκεται σε σταυροδρόμι. Δεν πρόκειται μόνο για έναν βουλευτή που φυλακίζεται ή για έναν άλλον που φέρεται να απειλείται με όπλο. Πρόκειται για το μέλλον της Δημοκρατίας της χώρας. Εάν οι φωνές που διαφωνούν συνεχίσουν να φιμώνονται, εάν τα ΜΜΕ συνεχίσουν να περιορίζονται, εάν οι βουλευτές της αντιπολίτευσης συνεχίσουν να αποκλείονται από το Κοινοβούλιο, τότε η Αλβανία κινδυνεύει να διολισθήσει σε ένα κράτος όπου οι δημοκρατικοί κανόνες αντικαθίστανται από αυταρχικές τακτικές. Το ερώτημα τώρα είναι πόσο μακριά είναι διατεθειμένος ο αλβανικός λαός να το αφήσει αυτό. Θα σταθούν δίπλα τους καθώς υπονομεύονται οι θεσμοί τους; Ή θα απαιτήσουν επιστροφή στις δημοκρατικές αρχές – όπου το κοινοβούλιο είναι χώρος συζήτησης και όχι βίας, όπου τα μέσα ενημέρωσης είναι ελεύθερα να αναφέρουν χωρίς εμπόδια· και που μπορεί η αντιπολίτευση να διαμαρτυρηθεί χωρίς φόβο φυλάκισης ή χειρότερα;
Οι διαμαρτυρίες, οι κατηγορίες και οι συγκρούσεις είναι συμπτώματα ενός πολύ βαθύτερου προβλήματος. Η Δημοκρατία της Αλβανίας δοκιμάζεται και το πώς θα αντιδράσει θα καθορίσει το είδος της χώρας που θα είναι τα επόμενα χρόνια. Ο κόσμος παρακολουθεί, όπως και ο αλβανικός λαός. Το αν θα συνεχίσουν να ανέχονται αυτή τη διάβρωση των δικαιωμάτων τους ή αν θα ξεσηκωθούν για να διεκδικήσουν ξανά τη Δημοκρατία τους μένει να φανεί.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Albania Opposition MPs Claim Police Threatened Them in Parliament With Guns, Balkan Insight, διαθέσιμο εδώ
- Why Albanian democracy has been and is so difficult, Telegrafi, διαθέσιμο εδώ
