Του Κώστα Πασχάλη,
Η πρόσφατη ένταση μεταξύ Γαλλίας και Ισραήλ πυροδοτήθηκε από τις δηλώσεις του Emmanuel Macron, ο οποίος κάλεσε να σταματήσουν οι παραδόσεις πολεμικού υλικού στο Ισραήλ, ιδιαίτερα αυτού που χρησιμοποιείται στη Λωρίδα της Γάζας. Ο Macron δήλωσε ότι είναι ασυνεπές να ζητείται κατάπαυση του πυρός ενώ ταυτόχρονα παρέχονται όπλα, υπονοώντας εμμέσως την υποστήριξη των ΗΠΑ προς το Ισραήλ. Αυτή η στάση προκάλεσε την έντονη αντίδραση του Benjamin Netanyahu, ο οποίος καταδίκασε τις δηλώσεις του Macron, λέγοντας ότι οι δυτικοί ηγέτες που επιδιώκουν εμπάργκο όπλων στον ισραηλινό στρατό αδικούν τη χώρα του, η οποία μάχεται, κατά τον Netanyahu, εναντίον της «βαρβαρότητας» υπό την ηγεσία του Ιράν.
Αν και το Ελιζέ επιχείρησε να κατευνάσει την κατάσταση, εκδίδοντας ανακοίνωση που τόνιζε ότι η Γαλλία παραμένει σύμμαχος του Ισραήλ, η κρίση κλιμακώθηκε, ειδικά λόγω της επετείου της επίθεσης της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, γεγονός που οδήγησε στην τρέχουσα στρατιωτική σύγκρουση. Ο Emmanuel Macton θέλοντας να κατευνάσει την κατάσταση ανήγγειλε πως θα υποδεχθεί αύριο στο Ελιζέ οικογένειες γαλλοϊσραηλινών ομήρων που κρατούνται στη Γάζα. Τέσσερις μήνες μετά την επίθεση της Χαμάς, είχε άλλωστε αποδώσει φόρο τιμής την 7η Ιανουαρίου στα θύματα με τη γαλλική υπηκοότητα —τουλάχιστον 43— αυτής που χαρακτήρισε τη «μεγαλύτερη αντισημιτική σφαγή του αιώνα μας» σε επίσημη τελετή.
Η Χεζμπολάχ, που άνοιξε μέτωπο με το Ισραήλ στα σύνορα από την επομένη της επίθεσης στη Λωρίδα της Γάζας, παίρνει «εδώ και πάρα πολύ καιρό το αφόρητο ρίσκο ο Λίβανος να οδηγηθεί σε πόλεμο», είπε. Η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) βρίσκεται σε μια δύσκολη θέση σχετικά με την παρέμβασή της στις εξελίξεις στη Γάζα μετά τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου 2023 στο Ισραήλ και τις ισραηλινές απαντήσεις. Επικριτές του Ισραήλ πιέζουν για δράση, καλώντας την ΕΕ να εξετάσει ακόμη και την επιβολή κυρώσεων στο Ισραήλ για πιθανές παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου. Αν και έχουν ξεκινήσει διαβουλεύσεις με το Ισραήλ από τον Μάιο, οι κυρώσεις φαίνεται να επικεντρώνονται μόνο σε περιοριστικά μέτρα για τους Εβραίους εποίκους.
Ο κύριος λόγος για την έλλειψη ισχυρότερης δράσης από την ΕΕ είναι η ανάγκη για ομοφωνία στις αποφάσεις εξωτερικής πολιτικής, κάτι που είναι δύσκολο να επιτευχθεί λόγω των διαφωνιών μεταξύ των κρατών-μελών. Αυτές οι διχογνωμίες οδηγούν σε αδράνεια, καθιστώντας την ΕΕ «αμήχανο παρατηρητή», όπως σημειώνει ο Karim Bitar. Αν και πολλοί στη Μέση Ανατολή επιθυμούν έναν πιο ενεργό ρόλο της ΕΕ, η οποία παραμένει διχασμένη και συχνά ακολουθεί την αμερικανική εξωτερική πολιτική.
Ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ, Josep Borrell, εκφράζοντας την απογοήτευσή του, κάλεσε για αποκλιμάκωση στο Λίβανο, υπενθυμίζοντας το ψήφισμα των Ηνωμένων Εθνών που παραμένει ανενεργό για 20 χρόνια. Στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ, επεσήμανε τη δυσκολία της ΕΕ να διαδραματίσει έναν ενεργό ρόλο στις διαπραγματεύσεις στη Γάζα και στα σύνορα του Ισραήλ με τον Λίβανο. Παρά το γεγονός ότι η ΕΕ είναι σημαντικός εμπορικός εταίρος του Ισραήλ, η επιρροή της φαίνεται περιορισμένη.
Η Γαλλία, ως πρώην αποικιοκρατική δύναμη με σημαντική παρουσία στην ειρηνευτική δύναμη του Λιβάνου, θεωρείται σημαντικός «παίκτης» στην περιοχή. Χιλιάδες Λιβανέζοι έχουν και γαλλική υπηκοότητα, ενώ η Γαλλία είναι από τις λίγες δυτικές χώρες που διατηρούν επικοινωνία με τη Χεζμπολάχ. Σύμφωνα με πληροφορίες του Reuters, τον Φεβρουάριο του 2024, το Παρίσι κατέθεσε προτάσεις για κατάπαυση του πυρός μεταξύ Ισραήλ και Χεζμπολάχ, οι οποίες όμως δεν καρποφόρησαν. Η Kelly Petiyio αναφέρει ότι η Γαλλία «εντείνει τις διαμεσολαβητικές της προσπάθειες», μετά την ανάκαμψή της από την εσωτερική πολιτική αστάθεια.
Η Γαλλία, με την ιστορική της παρουσία στην περιοχή και τις διασυνδέσεις της, επιχειρεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην εξεύρεση λύσεων για τη σταθερότητα στη Μέση Ανατολή, για αυτό βλέπουμε να είναι η πιο δραστήρια σε σχέση με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες και προσπαθεί να χαράξει μια ευρωπαϊκή γραμμή. Ωστόσο, παρά τις διαμεσολαβητικές της προσπάθειες και την επιρροή που διατηρεί, η επιτυχία των πρωτοβουλιών της εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη συνεργασία με άλλες δυνάμεις, κυρίως τις ΗΠΑ, που παραμένουν κεντρικός παράγοντας για την εξασφάλιση στρατιωτικής και πολιτικής υποστήριξης.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Οργή Νετανιάχου με τις δηλώσεις Μακρόν για την προμήθεια όπλων στο Ισραήλ, euronews.com, διαθέσιμο εδώ
-
Μπορεί η Ευρώπη να παρέμβει στον Λίβανο;, DW.com, διαθέσιμο εδώ
