Του Χαράλαμπου Βελλιανίτη,
Η κλιματική αλλαγή, οι αυξημένες θερμοκρασίες σε συνδυασμό με τους έντονους ανέμους, την παρατεταμένη ξηρασία, αλλά και την αμέλεια ή ακόμα και πολλές φορές την τάση προς παραβίαση του νόμου και πρόκληση πόνου, εξαιτίας της κατάστασης ανομίας που επικρατεί —υπό την κοινωνιολογική έννοια του όρου— όπως καταδεικνύουν μελέτες, οδηγούν στην αύξηση των δασικών πυρκαγιών, που φτάνουν να απειλούν ακόμα και τον αστικό ιστό, όπως έχουμε βιώσει τα δύο τελευταία έτη, με πιο πρόσφατη τη φωτιά του Αυγούστου στην Αττική. Η πυροσβεστική υπηρεσία κάνει λόγο για πιθανότητα εκδήλωσης πυρκαγιάς ακόμα και μετά τη λήξη της αντιπυρικής περιόδου, ενώ ειδικοί τονίζουν ότι ίσως πρέπει να αναθεωρήσουμε τα χρονικά όριά της.
Ειδικότερα, φέτος σημειώθηκαν 11% περισσότερες φωτιές από το περσινό έτος. Μόνο στην πρόσφατη τραγωδία που σημειώθηκε στα Ροζενά Ξυλοκάστρου, στις 29 του προηγούμενου μήνα, κάηκαν 70.000 στρέμματα καλλιεργήσιμων εκτάσεων, ως επί των πλείστων ελιές. Η αντιπυρική περίοδος έως τώρα ξεκίνησε τον Μάιο και ολοκληρωνόταν τον Οκτώβριο. Το μέγεθος της προαναφερόμενης πυρκαγιάς οδηγεί τους ειδικούς στην πλέον τεκμηριωμένη θέση περί παράτασης της αντιπυρικής περιόδου. Συγκεκριμένα, ο διευθυντής ερευνών του ΙΕΠΒΑ/ΕΑΑ, κύριος Κώστας Λαγουβάρδος, παρατηρεί πως η συγκεκριμένη περιοχή, εξαιτίας του ανάγλυφου, αλλά περισσότερο λόγω των ισχυρών διακαναλικών ανέμων, κατέγραψε τόσο την απρόσμενη φωτιά του Σεπτεμβρίου, όσο και τη μεγαλύτερη πρώιμη πυρκαγιά (πριν την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου). Επιπροσθέτως, ο καθηγητής του ΑΠΘ και διευθυντής του Εργαστηρίου Δασικής Διαχειριστικής και Τηλεσκόπησης, δόκτωρ Ιωάννης Γήτας, υπογραμμίζει τον κεντρικό ρόλο των ανέμων στην εξάπλωση μιας εστίας, αλλά και την ανάγκη για προσωπικό που θα εξειδικεύεται στην κατάσβεση σε δασικό περιβάλλον, μιας και η ειδικότερη γνώση, πέραν από περισσότερα αποτελέσματα, αυξάνει και την ασφάλεια των επιχειρούντων.
Η τελευταία φωτιά που καταγράφτηκε φέτος δεν προέκυψε ξαφνικά, μιας και μολονότι στην περιοχή δεν είχε ιδιαίτερα υψηλές θερμοκρασίες, ο αέρας (που έφτανε μέχρι και τα 8 μποφόρ) που είχε προβλεφθεί επιτυχώς και συνδυαστικά με την ανομβρία οδήγησαν στο πορτοκαλί τον δείκτη επικινδυνότητά τους για την περιοχή. Βέβαια, η Διεύθυνση Αντιμετώπισης Εγκλημάτων Εμπρησμού εξετάζει το βάσιμο ενδεχόμενο εμπρηστικής ενέργειας, μιας και τη δεδομένη ημέρα κόπηκε πρόστιμο σε μελισσοκόμο που κάπνιζε τα μελίσσια του, παρά την απαγόρευση σχετικών δραστηριοτήτων. Έξι οικισμοί εκκενώθηκαν μετά από μήνυμα του 112. Η επιχείρηση διενεργήθηκε από 350 πυροσβέστες, μεταξύ των οποίων και 15 ομάδες δασοκομάντο, 110 οχήματα και 9 πτητικά μέσα, προσθετικά με οχήματα του Δήμου και εθελοντές, αριθμοί που καθιστούν εμφανή την πρόθεση της Κυβέρνησης να μην αφήσει την πυρκαγιά να αποτελέσει προέκταση του φιάσκου αντιμετώπισης της πυρκαγιάς του Αυγούστου, στην Αττική, που εισήλθε στον αθηναϊκό ιστό. Βέβαια, παρά τις δυνάμεις που καταβλήθηκαν, δύο άνδρες, 35 και 40 ετών, οι οποίοι προσπαθούσαν να απομακρύνουν κάποια ζωντανά για λογαριασμό γνωστού τους, βρέθηκαν απανθρακωμένοι, με τον αριθμό νεκρών εξαιτίας των πυρκαγιών το 2024, να ανεβαίνει στους 3.
Σύμφωνα με το άρθρο 264 του νέου ποινικού κώδικα (2019), εάν αποδειχτεί πως η εν λόγω πυρκαγιά αποτελεί παράγωγο εμπρηστικής ενέργειας, ο υπαίτιος θα αντιμετωπίσει ισόβια ποινή κάθειρξης και μονοετής κάθειρξη σε συνδυασμό με χρηματική ποινή, υπό το πρίσμα εμπρησμού εξ αμελείας. Όσον αφορά την αντίδραση του κρατικού μηχανισμού, ο Υπουργός Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, Βασίλης Κικίλιας, δήλωσε πως εξαιτίας του εδάφους, τα πυροσβεστικά οχήματα δεν μπορούσαν να μεταβούν άμεσα στην περιοχή, ενώ, μάλιστα, επιστρατεύτηκε μηχάνημα του Δήμου, με σκοπό τη διάνοιξη ενός χωματόδρομου, για να επιτευχθεί η προσέγγιση. Από τις 12 Αυγούστου, η Κυβέρνηση είχε ενεργοποιήσει τον ευρωπαϊκό μηχανισμό πολιτικής προστασίας, μέσα από τον οποίο λάβαμε βοήθεια τόσο σε σχέση με το ανθρώπινο δυναμικό, όσο και από άποψη οχημάτων και εναέριων μέσων, από πολλές ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Ισπανία και η Γαλλία.
Προσθετικά, ο Β. Κικίλιας, από το βήμα της ΔΕΘ, εξήγγειλε 650 προσλήψεις πενταετούς υπηρεσίας πυροσβεστών, αλλά και επιπλέον προσλήψεις δασοκομάντο, με στόχο την αναβάθμιση του υπάρχοντος ανθρωπίνου δυναμικού μέσα από εκπαιδεύσεις. Η χώρα μας, τέλος, σύμφωνα με τον Υπουργό, θα οχυρωθεί απέναντι στις νέες αυτές προκλήσεις της κλιματικής κρίσης μέσα από τα εξοπλιστικά έργα του προγράμματος «Αιγίς». Ήδη, με βάση τον ετήσιο προγραμματισμό προσλήψεων του έτους που διανύουμε, υπάρχει πρόβλεψη για 700 προσλήψεις μόνιμων στο Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, μαζί με 50 δόκιμους ανθυπυραγούς και 249 δόκιμους πυροσβέστες. Τέλος, εξαιτίας της ανάγκης που προκύπτει από τον πολλαπλασιασμό των πυρκαγιών εντός του έτους, ο Υπουργός παρουσίασε ένα νέο επιχειρησιακό σχέδιο, κατά το οποίο βαθμοφόροι θα βρίσκονται στα επιχειρησιακά κέντρα, με σκοπό την άμεση αξιολόγηση μιας εστίας, ενώ μετεωρολόγοι θα παραβρίσκονται, επίσης, για να αναλύουν τα καιρικά δεδομένα και να προβλέπουν κατά τον τρόπο αυτόν την εξέλιξη της πυρκαγιάς. Επιπροσθέτως, στα σημεία εκδήλωσης των πυρκαγιών θα σπεύδουν δύο, αντί για ένα όχημα πυρόσβεσης, ενώ αμέσως θα επιχειρούν και αεροσκάφη-ελικόπτερα, τα οποία πλέον θα εδρεύουν σε διάφορα σημεία της χώρας. Άμεση προβλέπεται να είναι και η εμπλοκή των εθελοντών δασοπυροσβεστών, που έως τώρα αποτελούσαν το τελευταίο χαρτί που θα χρησιμοποιούνταν. Τελικώς, η αύξηση των ομάδων δασοκομάντο από 6 σε 16 αναμένεται να είναι καθοριστική στην αποτελεσματικότητα.
Σε αντίθεση με τις αναβαθμίσεις του σχεδιασμού, την προσπάθεια αναβάθμισης των οχημάτων πυρόσβεσης και του προσωπικού, η Κυβέρνηση γίνεται αποδέκτης μεγάλης κριτικής, καθώς όπως παρατήρησε ο Νίκος Παππάς, το πρόγραμμα «Αιγίς» ξεκίνησε δύο χρόνια αργότερα από ό,τι σχεδιαζόταν και συν της άλλης, καλύπτει ποσό € 2 εκατ., ενώ η ζημιά που προκαλείται από τις φυσικές καταστροφές κοστίζει στο κράτος € 6 εκατ., κάτι που θα έπρεπε να στρέψει την Κυβέρνηση στην πρόληψη. Πέραν αυτού, ο στόλος των επίγειων οχημάτων αποτελείται από παλιά οχήματα 20 και 30 ετών, ενώ μόνο 150 νέα οχήματα έλαβε η Κυβέρνηση πριν την αντιπυρική περίοδο. Ο στόλος των πτητικών μέσων, ως γνωστό, είναι πεπαλαιωμένος, με 18 Canadair, εκ των οποίων μόνο 13 είναι άμεσα ικανά για πτήση, με τα μοντέλα Cl 215, πενηναετίας πλέον, να απαγορεύεται να πετάξουν σε θερμοκρασίες άνω των 38 βαθμών, ενώ από τα Cl 415 (του 1999) μόνο 5 μπορούν να πετάξουν άμεσα. Σε σχέση με τη μίσθωση πτητικών μέσων, παρουσιάζονται γεγονότα, όπως η αναγκαστική προσυδάτωση ενός μισθωμένου από την Αυστραλία τράκτωρα στον Μαραθώνα στις 4/10, εξαιτίας προβλήματος στο σύστημα προσγείωσης. Τέλος, η κοινοβουλευτική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ είχε καταθέσει στο παρελθόν επίκαιρη ερώτηση στη Βουλή, σχετική με την εταιρεία που μέσα από διαγωνισμό ανέλαβε τη συντήρηση των Canadair, για την οποία πόρισμα του γαλλικού δημοσίου κατηγορούσε για ελλιπή συντήρηση που οδήγησε σε ατύχημα, με την απάντηση που δόθηκε να μην κρίνεται ικανοποιητική.
Συλλήβδην, πρέπει να έχουμε υπόψη την εξάντληση και καταπόνηση του ήδη γερασμένου κρατικού μηχανισμού, από άποψη μέσων, με την επιμήκυνση της αντιπυρικής περιόδου και έτσι, η εκάστοτε Κυβέρνηση να προσπαθήσει να καλύψει με πολιτικές αντίστοιχες ή και πιο αποτελεσματικές με τις τωρινές, τα προαναφερόμενα κενά και αστοχίες.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- «Αύξηση 11% στις πυρκαγιές τον φετινό Σεπτέμβριο – Καταστροφική η φωτιά στο Ξυλόκαστρο Κορινθίας», liberal.gr, διαθέσιμο εδώ
- Βίντεο – Μαραθώνας: Αναγκαστική προσγείωση μονοκινητήριου της Πυροσβεστικής δίπλα στη Λίμνη», ertnews.gr, διαθέσιμο εδώ
- «Φωτιά στο Ξυλόκαστρο: Οι δύο αγνοούμενοι οι νεκροί που εντοπίστηκαν – Σε διάσπαρτες εστίες η μάχη των πυροσβεστών», protothema.gr, διαθέσιμο εδώ
- «Πυρκαγιές στην Αττική το 2024», wikipedia.org, διαθέσιμο εδώ
- «Προκήρυξη Πανελλήνιου Διαγωνισμού για την πρόσληψη εξακοσίων πενήντα (650) Πυροσβεστών Δασικών Επιχειρήσεων επταετούς (7ετους) θητείας (Π.Δ.Ε.) στο Πυροσβεστικό Σώμα για το έτος 2024», fireservice.gr, διαθέσιμο εδώ
- «Πυροσβεστική: Έρχονται νέες μόνιμες προσλήψεις στις ΕΜΟΔΕ», workenter.gr, διαθέσιμο εδώ
- «Γηρασμένος και με προβλήματα ο στόλος των Canadair: «Είναι φορτωμένα σε ώρες πτήσης όσο δεν πάει, πρόκειται για μουσειακά εκθέματα»», ethnos.gr, διαθέσιμο εδώ
- «Ξεκινάει η παραγωγή των 12 νέων Canadair», kathimerini.gr, διαθέσιμο εδώ
- «Πυροσβεστική: Το νέο σχέδιο δράσης για τις πυρκαγιές – Προ των πυλών της αντιπυρικής περιόδου 2024», humanitygreece.org, διαθέσιμο εδώ
