Της Άντζελας Μανώλακα,
Στις 2 Οκτωβρίου 2024, ο Πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, Keir Starmer, συναντήθηκε με την Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ursula von der Leyen, στις Βρυξέλλες, σηματοδοτώντας την αρχή μιας προσπάθειας για αποκατάσταση των σχέσεων μεταξύ Ηνωμένου Βασιλείου και Ευρωπαϊκής Ένωσης μετά από τις εντάσεις που προκλήθηκαν από το Brexit. Ήταν η πρώτη επίσημη επίσκεψη του Starmer στις Βρυξέλλες από την ανάληψη των καθηκόντων του τον Ιούλιο του 2024, και εξέφρασε την επιθυμία του για μια νέα εποχή συνεργασίας με την ΕΕ. Ο Starmer τόνισε τη δέσμευσή του να «κάνει το Brexit να λειτουργήσει» για τους Βρετανούς πολίτες, αναγνωρίζοντας ότι τα τελευταία χρόνια υπήρξε μια περίοδος δύσκολων σχέσεων που επιβάρυναν την οικονομική και πολιτική συνεργασία με την ΕΕ. Εξέφρασε την πεποίθηση ότι το Ηνωμένο Βασίλειο μπορεί να επιτύχει καλύτερα αποτελέσματα όταν συνεργάζεται στενά με τους διεθνείς εταίρους του, ιδιαίτερα σε κρίσιμα θέματα όπως η ασφάλεια και η μετανάστευση.
Παρά την επιθυμία του Starmer να «επαναφέρει» τις σχέσεις με την ΕΕ, κατέστησε σαφές ότι δεν σκοπεύει να επαναφέρει τη Βρετανία στην Ενιαία Αγορά ή στην Τελωνειακή Ένωση. Ο Starmer επεσήμανε ότι, αν και οι σχέσεις με την ΕΕ παραμένουν ζωτικής σημασίας, δεν υπάρχει πρόθεση να αλλάξει η θεμελιώδης θέση του Ηνωμένου Βασιλείου ως ανεξάρτητου από την ΕΕ κράτους, όπως καθορίστηκε από το Brexit. Η von der Leyen, από την πλευρά της, χαιρέτισε τη νέα προσέγγιση του Starmer και εξέφρασε την πρόθεσή της να ενισχύσει τους δεσμούς μεταξύ της ΕΕ και του Ηνωμένου Βασιλείου. Υπογράμμισε ότι η πλήρης και ακριβής εφαρμογή των υφιστάμενων συμφωνιών Brexit, όπως το Πλαίσιο του Windsor, είναι ζωτικής σημασίας για την ομαλή λειτουργία των σχέσεων των δύο πλευρών. Παράλληλα, σημείωσε την ανάγκη για στενότερη συνεργασία σε τομείς όπως η κλιματική αλλαγή, η υποστήριξη της Ουκρανίας στον πόλεμο κατά της Ρωσίας, και η σταθερότητα στη Μέση Ανατολή.
Εκτός από τα ζητήματα του Brexit, η συνάντηση κάλυψε και τις παγκόσμιες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τόσο η ΕΕ, όσο και το Ηνωμένο Βασίλειο. Οι δύο ηγέτες εξέφρασαν την ανησυχία τους για τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, καταδικάζοντας την πρόσφατη πυραυλική επίθεση του Ιράν στο Ισραήλ. Επίσης, επανέλαβαν την υποστήριξή τους για μια ειρηνική επίλυση των συγκρούσεων στην περιοχή και για την απελευθέρωση των ομήρων. Η κλιματική αλλαγή και η μετανάστευση αποτέλεσαν επίσης κεντρικά θέματα της συνάντησης. Ο Starmer τόνισε την ανάγκη για συνεργασία στη διαχείριση της παράτυπης μετανάστευσης, ενώ η von der Leyen υπογράμμισε τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν και οι δύο πλευρές στο ζήτημα αυτό, προτείνοντας κοινές δράσεις και πρωτοβουλίες. Η συνεργασία σε θέματα όπως η πράσινη ανάπτυξη και η βιώσιμη οικονομία, θεωρήθηκε επίσης ζωτικής σημασίας για το μέλλον των σχέσεων μεταξύ ΕΕ και Βρετανίας.
Η συνάντηση αυτή δεν περιορίστηκε μόνο στις παρούσες κρίσεις, αλλά εστίασε και στην οικοδόμηση μιας μακροπρόθεσμης στρατηγικής συνεργασίας. Η von der Leyen τόνισε ότι, παρά την απόφαση του Ηνωμένου Βασιλείου να αποχωρήσει από την ΕΕ, υπάρχουν πολλοί τομείς όπου οι δύο πλευρές μπορούν να συνεργαστούν επωφελώς. Η τεχνολογία, η έρευνα και η ασφάλεια αποτελούν βασικούς τομείς ενδιαφέροντος, όπου η Βρετανία και η Ευρώπη μπορούν να συνδυάσουν δυνάμεις προς όφελος και των δύο. Επιπλέον, η von der Leyen ανέφερε την ανάγκη για συνεργασία στην αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, η οποία έχει ενταθεί λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Η ενεργειακή ασφάλεια και η μείωση της εξάρτησης από τα ρωσικά καύσιμα παραμένουν προτεραιότητες για την ΕΕ, και η συμμετοχή του Ηνωμένου Βασιλείου στις ευρωπαϊκές προσπάθειες για εναλλακτικές πηγές ενέργειας θεωρείται κρίσιμη.
Ο Starmer, από την πλευρά του, εξέφρασε την επιθυμία να εργαστεί από κοινού με τους ευρωπαίους ηγέτες για την επίλυση των κοινών αυτών προβλημάτων, προσπαθώντας να επαναφέρει τη Βρετανία σε ένα πιο κεντρικό ρόλο στις ευρωπαϊκές και παγκόσμιες υποθέσεις. Οι συναντήσεις του με άλλους ευρωπαίους αξιωματούχους, όπως ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Charles Michel, και η Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Roberta Metsola, εστίασαν σε αυτά τα κοινά σημεία ενδιαφέροντος, ιδίως όσον αφορά τη μετανάστευση, την ασφάλεια και το εμπόριο. Η συνάντηση αυτή, αν και δεν κατέληξε σε μεγάλες ανακοινώσεις, αποτέλεσε ένα σημαντικό βήμα προς τη βελτίωση των σχέσεων Ηνωμένου Βασιλείου-ΕΕ. Οι δύο ηγέτες συμφώνησαν ότι, παρά τις διαφορές που παραμένουν, η συνεργασία είναι αναγκαία για την αντιμετώπιση των κοινών προκλήσεων της εποχής. Το Brexit δεν αποτελεί πλέον το μοναδικό σημείο τριβής μεταξύ των δύο πλευρών, καθώς νέες προκλήσεις όπως η γεωπολιτική αστάθεια, η ενεργειακή κρίση και η μετανάστευση απαιτούν κοινή δράση και συντονισμό.
Η πρώτη συνάντηση μεταξύ της Ursula von der Leyen και του Keir Starmer αναμένεται να θέσει τις βάσεις για περαιτέρω διαβουλεύσεις και συνεργασία, με στόχο τη σταθεροποίηση των σχέσεων και την προώθηση κοινών στόχων σε παγκόσμιο επίπεδο. Αν και οι προκλήσεις είναι πολλές, η διάθεση για συνεργασία δείχνει ότι οι σχέσεις ΕΕ-Βρετανίας εισέρχονται σε μια νέα εποχή, όπου η συνεργασία είναι το κλειδί για την αντιμετώπιση των προκλήσεων του μέλλοντος.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Press statement by President von der Leyen with UK Prime Minister Starmer, European Commission Europa.eu, διαθέσιμο εδώ
- Brexit talks are back — forever, POLITICO, διαθέσιμο εδώ
- Statement by the President of the European Commission and the Prime Minister of the United Kingdom on Enhancing Strategic Cooperation: 2 October 2024, GOV.UK, διαθέσιμο εδώ
- Συνάντηση Φον ντερ Λάιεν με Στάρμερ στις Βρυξέλλες – Καταδίκη της πυραυλικής επίθεσης του Ιράν κατά του Ισραήλ, naftemporiki.gr, διαθέσιμο εδώ
