Του Ελευθέριου Χονδρού,
Το Δημοκρατικό Κόμμα των Σοσιαλιστών, “DPS”, στο Μαυροβούνιο, το οποίο έχασε την κυριαρχία του στην εθνική εξουσία το 2020, μετά από διακυβέρνηση για τρεις δεκαετίες, έκανε μια αξιοσημείωτη επιστροφή, κερδίζοντας πρόωρες τοπικές εκλογές στην πρωτεύουσα, Ποντγκόριτσα. Μετά τη νίκη, το κόμμα ζήτησε αμέσως την παραίτηση της Kυβέρνησης της χώρας. Οι εκλογές ήταν ιδιαίτερα σημαντικές, καθώς η Ποντγκόριτσα αντιπροσωπεύει περισσότερο από το ένα τέταρτο του εκλογικού σώματος της χώρας. Ωστόσο, η προσέλευση των ψηφοφόρων ήταν σχετικά χαμηλή, στο 56 τοις εκατό, η οποία ήταν 13 ποσοστιαίες μονάδες λιγότερο από τις προηγούμενες τοπικές εκλογές. Αυτή η πτώση της συμμετοχής φάνηκε να ωφελήσει το “DPS”, το οποίο κέρδισε 19 από τις 59 έδρες στην τοπική συνέλευση, αν και αυτό δεν ήταν αρκετό για να σχηματίσει από μόνο του Kυβέρνηση.
Οι εκλογές ήρθαν μετά από μια διάσπαση στο κυβερνών “Europe Now!” κόμμα, το οποίο είδε τον Πρόεδρο της χώρας, Jakov Milatovic, να αποχωρεί από το κόμμα τον Φεβρουάριο. Αυτός ο διχασμός επηρέασε επίσης τις τοπικές εκλογές, με τη δημιουργία του «Κινήματος για την Ποντγκόριτσα», μιας αποσπασματικής ομάδας που συμμετείχε σε συνασπισμό με την «Ενωμένη Μεταρρυθμιστική Δράση» (URA), με επικεφαλή τον πρώην Πρωθυπουργό Abazović. Αυτός ο νέος συνασπισμός κέρδισε έξι έδρες, υστερώντας τόσο από τον συνασπισμό Europe Now!-Δημοκρατικό Μαυροβούνιο, ο οποίος εξασφάλισε 14 έδρες, όσο και από τον φιλοσερβικό συνασπισμό Για το μέλλον της Ποντγκόριτσα, ο οποίος πήρε 13. Συλλογικά, αυτές οι τρεις ομάδες, που αποτελούν επίσης κυβερνώντος εθνικός συνασπισμός, έπεσε τρεις έδρες από την πλειοψηφία στην Ποντγκόριτσα.
Παρά την επιτυχία του “DPS” στην πρωτεύουσα, ο ηγέτης του κόμματος, Danijel Živković, υποστήριξε ότι ήταν καιρός το “DPS” να επιστρέψει στην εξουσία και ζήτησε την παραίτηση του Πρωθυπουργού Milojko Spajić. Η δήλωση του Živković έγινε κατά τη διάρκεια εορτασμών στα κεντρικά γραφεία του “DPS”, όπου δήλωσε με σιγουριά την πτώση της κυβέρνησης. Ο Spajić, ωστόσο, έδειξε την καλύτερη απόδοση του συνασπισμού του στο Κότορ, όπου το Europe Now! και το Δημοκρατικό Μαυροβούνιο κέρδισαν 10 έδρες και σηματοδοτούσαν την πρόθεσή τους να σχηματίσουν την τοπική κυβέρνηση. Ο Spajić εξέφρασε αισιοδοξία ότι η συμμαχία του θα παράσχει δημάρχους, τόσο για την Ποντγκόριτσα όσο και για το Κότορ, υπογραμμίζοντας τη συνεχιζόμενη ισχύ της κυβέρνησής του.
Το ενδεχόμενο διαπραγμάτευσης με το Κίνημα για την Ποντγκόριτσα, το οποίο έχει την υποστήριξη του Προέδρου Milatovic, επιτέθηκε επίσης, αλλά ο Spajić άφησε την απόφαση στην ηγεσία του Europe Now!. Ομοίως, ο υποψήφιος δήμαρχος του Κινήματος για την Ποντγκόριτσα Luka Rakcevic παρέμεινε αδέσμευτος για τη στρατηγική του κόμματός του, δηλώνοντας ότι οι διαπραγματεύσεις θα διεξαχθούν αποκλειστικά προς το συμφέρον της Ποντγκόριτσα.
Ο πολιτικός αναλυτής Milos Becic σχολίασε ότι ενώ το “DPS” είχε νόμιμους λόγους να προσπαθήσει να σχηματίσει την τοπική κυβέρνηση στην Ποντγκόριτσα, θα ήταν δύσκολο για αυτούς να πετύχουν. Αν αποτύχουν, η ευκαιρία θα περάσει στον επόμενο μεγαλύτερο συνασπισμό κομμάτων, με τη διαδικασία να συνεχίζεται μέχρι να σχηματιστεί κυβέρνηση.
Παράλληλα με τα εκλογικά αποτελέσματα, μια πενταμελής Αποστολή Παρατήρησης Εκλογών του Κογκρέσου ολοκλήρωσε την αξιολόγησή της για την εκλογική διαδικασία στην Ποντγκόριτσα. Με επικεφαλής τον Randy Modorf, η αντιπροσωπεία επισκέφθηκε 55 εκλογικά τμήματα και παρακολούθησε τις διαδικασίες ψηφοφορίας. Διαπίστωσαν ότι η ημέρα των εκλογών ήταν γενικά ήρεμη και τακτική, αν και παρατηρήθηκαν μικροδιαδικαστικά ζητήματα, ιδιαίτερα κατά τις φάσεις έναρξης και λήξης. Η χρήση της ηλεκτρονικής αναγνώρισης ψηφοφόρων ήταν σε μεγάλο βαθμό επιτυχής, αν και υπήρχαν ανησυχίες σχετικά με την ακρίβεια των εκλογικών καταλόγων και την ανάγκη για σαφέστερες απαιτήσεις διαμονής. Η αντιπροσωπεία του Κογκρέσου σημείωσε επίσης την ισορροπία των φύλων στα εκλογικά τμήματα και χαιρέτισε την παρουσία πολλών γυναικών προέδρων. Ωστόσο, η αντιπροσωπεία εξέφρασε ανησυχίες σχετικά με το απόρρητο των ψηφοφοριών και την προσβασιμότητα, καθώς πολλά εκλογικά τμήματα δεν ήταν πλήρως εξοπλισμένα για άτομα με κινητικά προβλήματα και η τοποθέτηση των εκλογικών καμπίνων μερικές φορές έθεσε σε κίνδυνο την ιδιωτική ζωή.
Τα προκαταρκτικά συμπεράσματα του Κογκρέσου τόνισαν τη σημασία των νομικών μεταρρυθμίσεων για την αντιμετώπιση των κενών στο εκλογικό πλαίσιο. Προέτρεψε τις αρχές του Μαυροβουνίου να εγκρίνουν γρήγορα νέα νομοθεσία για τη βελτίωση του επαγγελματισμού της εκλογικής διοίκησης, συμπεριλαμβανομένης της υποχρεωτικής εκπαίδευσης για τους υπαλλήλους και της ανάγκης για εμφανή σήματα διαπίστευσης για το εξουσιοδοτημένο προσωπικό. Επισημάνθηκαν επίσης ανησυχίες σχετικά με την προσβασιμότητα και το απόρρητο των ψηφοφοριών, μαζί με μια σύσταση για μια ενιαία ημέρα εκλογών για όλους τους δήμους για την ενίσχυση της τοπικής δημοκρατίας. Το Κογκρέσο σχεδιάζει να υποβάλει το σχέδιο έκθεσης και τις συστάσεις του στην 48η σύνοδό του τον Μάρτιο του 2025.
Αυτές οι εκλογές σηματοδοτούσαν την πρώτη φορά που το Κογκρέσο παρακολούθησε τις τοπικές εκλογές στο Μαυροβούνιο, μετά από μια σειρά συναντήσεων με βασικά ενδιαφερόμενα μέρη τις ημέρες πριν από την ψηφοφορία. Σε αυτές τις συζητήσεις συμμετείχαν η Εκλογική Επιτροπή, το Υπουργείο Δημόσιας Διοίκησης, η Υπηρεσία Καταπολέμησης της Διαφθοράς, οι τοπικές αρχές, μέλη της διπλωματικής κοινότητας, εκπρόσωποι των μέσων ενημέρωσης και υποψήφιοι από τα συμμετέχοντα κόμματα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Podgorica early local elections orderly but improvements desired, Council of Europe, διαθέσιμο εδώ
- Election Results in Montenegrin Capital Spell Trouble for Ruling Coalition, Balkan Insight, διαθέσιμο εδώ
