Της Μαρίας Μπότη,
Τα τελευταία χρόνια, η άνοδος της προώθησης βιβλίων στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης έχει δημιουργήσει μία νέα δυναμική στον χώρο της λογοτεχνίας. Η κοινότητα των βιβλιόφιλων, γνωστή και ως “Bookstagram”, ξεκίνησε στο Instagram, όπου αναγνώστες και δημιουργοί περιεχομένου άρχισαν να μοιράζονται προτάσεις, κριτικές και όμορφες φωτογραφίες των βιβλίων που διάβαζαν.
Το “Bookstagram” ξεκίνησε ως ένας χώρος, όπου λάτρεις του βιβλίου μπορούσαν να συνδέονται και να ανακαλύπτουν νέες προτάσεις λογοτεχνίας μέσα από οπτικά ελκυστικές αναρτήσεις. Οι χρήστες δημοσίευαν φωτογραφίες, συνοδευόμενες από κριτικές και σκέψεις για τα βιβλία που διάβαζαν. Σταδιακά, αυτή η κοινότητα μεγάλωσε, προσελκύοντας εκδοτικούς οίκους και συγγραφείς που εκμεταλλεύτηκαν την πλατφόρμα για να προωθήσουν τα έργα τους. Ο ρόλος των influencers στην επιλογή βιβλίων έγινε σημαντικός, με τα “top 10” βιβλία να κυριαρχούν και να διαμορφώνουν τη ζήτηση στην αγορά.
Η τάση αυτή, όμως, δεν περιορίστηκε μόνο στο Instagram. Σύντομα πέρασε και στο TikTok, δημιουργώντας το δημοφιλές “BookTok”, που σήμερα είναι μία από τις πιο δυναμικές κοινότητες βιβλιοπροτάσεων. Το TikTok, με την αμεσότητα των βίντεο και το διασκεδαστικό περιεχόμενο, προσέλκυσε ένα νεότερο κοινό που αγαπά τη λογοτεχνία. Κριτικές βιβλίων σε μορφή σύντομων βίντεο, προτάσεις best-sellers και δημιουργικές προκλήσεις γύρω από τη λογοτεχνία έχουν γίνει viral.
Το BookTok προσφέρει μια μοναδική εμπειρία, όπου οι χρήστες προωθούν βιβλία μέσω συναισθηματικών αντιδράσεων, χιουμοριστικών περιλήψεων και δραματικών αφηγήσεων. Πολλά βιβλία έχουν επαναπροωθηθεί στις λίστες των best-sellers χάρη σε μία τάση στο TikTok, καθώς η πλατφόρμα βοηθά να συνδεθούν συγγραφείς, εκδοτικοί οίκοι και αναγνώστες με πιο άμεσο τρόπο. Οι συναισθηματικές αντιδράσεις των χρηστών σε συγκεκριμένες σκηνές ή χαρακτήρες έχουν καταφέρει να κεντρίσουν το ενδιαφέρον ενός ευρέος κοινού, με αποτέλεσμα πολλές από αυτές τις βιβλιοπροτάσεις να γίνουν trends που οδηγούν τις πωλήσεις στην αγορά.
Η επιρροή των κοινωνικών δικτύων στην επιλογή βιβλίων είναι πλέον αδιαμφισβήτητη. Η παραδοσιακή μέθοδος επιλογής βιβλίων, η οποία συχνά βασιζόταν σε βιβλιοπωλεία, κριτικές από λογοτεχνικά περιοδικά ή τις προτάσεις φίλων, έχει αντικατασταθεί από προτάσεις που προέρχονται από τις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης. Οι αναγνώστες εμπιστεύονται πλέον περισσότερο τις προτάσεις των influencers και τις προσωπικές εμπειρίες που δημοσιεύονται στα social media.
Πέρα από την άμεση επιρροή των influencers, η κοινότητα που δημιουργείται γύρω από το Bookstagram και το BookTok προσφέρει στους αναγνώστες τη δυνατότητα να συμμετέχουν ενεργά σε συζητήσεις για τα βιβλία, να ανταλλάσσουν απόψεις και να συνδέονται με άλλους αναγνώστες που έχουν τα ίδια ενδιαφέροντα. Αυτή η διαδραστικότητα έχει αλλάξει την εμπειρία της ανάγνωσης, καθιστώντας την πιο κοινωνική και λιγότερο μοναχική διαδικασία.
Η προώθηση βιβλίων μέσω των κοινωνικών δικτύων δεν έχει αλλάξει μόνο το πώς επιλέγουμε βιβλία, αλλά και το πώς τα διαβάζουμε. Οι αναγνώστες αισθάνονται ότι ανήκουν σε μία ευρύτερη κοινότητα και μοιράζονται τις εντυπώσεις τους για τα βιβλία σε πραγματικό χρόνο. Αυτό δημιουργεί μια πιο διαδραστική εμπειρία ανάγνωσης, όπου η συζήτηση και η ανάλυση των βιβλίων γίνεται αμέσως μετά την ολοκλήρωση της ανάγνωσης.
Επιπλέον, οι κοινότητες αυτές έχουν δώσει φωνή σε νέους συγγραφείς, οι οποίοι μπορεί να μην είχαν την ευκαιρία να προβληθούν μέσω των παραδοσιακών εκδοτικών μηχανισμών. Χάρη στη δύναμη των κοινωνικών δικτύων, πολλά βιβλία που μπορεί να είχαν μείνει στην αφάνεια έχουν αναδειχθεί και βρει το κοινό τους.
Η προώθηση βιβλίων μέσω των social media έχει αλλάξει δραστικά τον τρόπο με τον οποίο επιλέγουμε και διαβάζουμε βιβλία. Σήμερα, πολλά από τα βιβλία που γίνονται best-sellers, δεν επιλέγονται απαραίτητα από κριτικούς λογοτεχνίας ή παραδοσιακούς εκδοτικούς μηχανισμούς, αλλά χάρη στη δύναμη των influencers και των viral βίντεο. Επιπλέον, οι αναγνώστες αποκτούν μια πιο άμεση και διαδραστική επαφή με τα βιβλία, καθώς μπορούν να ανταλλάσσουν απόψεις και να εμπνέονται μέσα από κοινότητες με παρόμοια ενδιαφέροντα.
Ο κόσμος της λογοτεχνίας εξελίσσεται, αλλά οι ιστορίες και οι λέξεις που μας αγγίζουν παραμένουν αναλλοίωτες στον χρόνο. Σε μια εποχή που οι αλληλεπιδράσεις μας γίνονται όλο και πιο ψηφιακές, οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης ανοίγουν νέους δρόμους στην ανακάλυψη βιβλίων και στη διάδοση των ιδεών τους. Το βιβλίο, είτε ως φυσική υπόσταση είτε ως ψηφιακό στιγμιότυπο, παραμένει ένας τρόπος για να συνδεθούμε βαθιά με τον εαυτό μας και με τους άλλους.
Ίσως αυτό είναι και το μυστικό πίσω από την άνοδο του Bookstagram και του BookTok: Η ανθρώπινη ανάγκη να μοιραζόμαστε, να αισθανόμαστε και να συνδεόμαστε μέσα από τις λέξεις. Στην ουσία, οι πλατφόρμες μπορεί να αλλάζουν, αλλά η επιθυμία να αναζητήσουμε νόημα και κατανόηση παραμένει η ίδια. Και όπως πάντα, κάθε βιβλίο που ανοίγουμε δεν είναι παρά ένα ταξίδι, τόσο προσωπικό όσο και συλλογικό, που μας επιτρέπει να ανακαλύψουμε νέους κόσμους, αλλά και να επαναπροσδιορίσουμε τον δικό μας!
