Της Κωνσταντίνας-Μαρίας Θέου,
«Έβγαλα κριθαράκι στο μάτι…», μία γνωστή έκφραση που περιγράφει την κατάσταση εμφάνισης μικρής κύστης πάνω από το μάτι, σε συνδυασμό με την ύπαρξη μιας σειράς άλλων συμπτωμάτων, που, πολλές φορές, παρερμηνεύονται από τον ίδιο τον ασθενή ως ενδείξεις της συγκεκριμένης πάθησης. Αυτό συμβαίνει, συνήθως, γιατί η κριθή στο μάτι είναι ένα σχετικά συχνό φαινόμενο. Ωστόσο, τα ίδια συμπτώματα παραπέμπουν και σε μία άλλη μορφή φλεγμονής, το χαλάζιο. Το χαλάζιο και η κριθή (κριθαράκι) είναι δύο πολύ συχνές φλεγμονώδεις παθήσεις των αδένων των βλεφάρων.
Η κριθή διακρίνεται σε εξωτερική και εσωτερική. Χαρακτηρίζεται από ένα επίπονο κόκκινο εξόγκωμα στην άκρη του βλεφάρου. Μοιάζει με σπυράκι ακμής και μπορεί να είναι ευαίσθητο στο άγγιγμα. Δημιουργείται όταν ένας μικρός αδένας του θυλακίου της βλεφαρίδας ή του βλεφάρου αποφράσσεται και αναπτύσσεται βακτηριακή λοίμωξη. Η κριθή διαρκεί, συνήθως, μία με δύο εβδομάδες και τυπικά, υποχωρεί χωρίς καμία παρέμβαση. Σε περιπτώσεις, όμως, που αυτό δε συμβαίνει, είναι απαραίτητη η συμβολή οφθαλμιάτρου, καθώς είναι πιθανό να χρειαστεί χορήγηση αντιβιοτικών για τον περιορισμό της φλεγμονής.
Η κριθή μοιάζει με ένα διαφορετικό είδος εξογκώματος του βλεφάρου, το χαλάζιο. Το χαλάζιο, είναι ένα κόκκινο εξόγκωμα πάνω στο βλέφαρο. Μερικές φορές, ονομάζεται και κύστη μεϊβομιανού αδένα. Σχηματίζεται αργά, όταν ένας αδένας, που ονομάζεται μεϊβομιανός, αποφράσσεται. Αρχικά, το χαλάζιο μπορεί να είναι επίπονο, αλλά μετά από λίγο καιρό, συνήθως, ο πόνος σταματά. Το χαλάζιο εντοπίζεται, κυρίως, στο κάτω μέρος του άνω βλεφάρου, αλλά περιστασιακά, μπορεί να σχηματίζεται στο κάτω βλέφαρο. Στην πλειονότητά τους, τα χαλάζια αναπτύσσονται σε ενήλικες ηλικίας 30 και 50 ετών (μιας και οι σμηγματογόνοι αδένες τους είναι πυκνότεροι και άρα, πιο επιρρεπείς σε απόφραξη), αν και, μπορούν να παρατηρηθούν και στα παιδιά, παρ’ όλο που δεν είναι συχνά σε αυτά. Ένα χαλάζιο μπορεί να παραμείνει στο βλέφαρο σε διάστημα μίας μέχρι και έξι εβδομάδων με κατάλληλη θεραπεία, ενώ άλλα μπορεί να επιμείνουν για αρκετούς μήνες.
Όσον αφορά στα συμπτώματα των δύο φλεγμονών, αρκετά εξ’ αυτών είναι όμοια και στις δύο. Αρχικά, τα συμπτώματα της κριθής είναι:
- Το χαρακτηριστικό επίπονο κόκκινο εξόγκωμα στο χείλος του βλεφάρου, κοντά στις βλεφαρίδες,
- Οίδημα του βλεφάρου,
- Εκκρίσεις του ματιού,
- Σκλήρυνση του βλεφάρου,
- Ευαισθησία,
- Πόνος και φαγούρα,
- Επιφορά (Υπερχείλιση δακρύων στο πρόσωπο),
- Ενόχληση των ματιών ή αίσθηση ύπαρξης ξένου αντικειμένου στο μάτι.
Αντίθετα, το χαλάζιο μπορεί να παρουσιαστεί χωρίς συμπτώματα. Αν εμφανιστούν, μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Εξόγκωμα χωρίς πόνο στο άνω βλέφαρο ή, λιγότερο συχνά, στο κάτω βλέφαρο,
- Ήπιο ερεθισμό,
- Θολή όραση, εάν το χαλάζιο είναι αρκετά μεγάλο ώστε να πιέζει τον βολβό του ματιού,
- Οίδημα ολόκληρου του βλεφάρου.
Γενικά, η κριθή δεν είναι μεταδοτική, αλλά μέσω του αγγίγματός της μπορούν να μεταδοθούν μεγάλες ποσότητες μικροβίων, γι’ αυτό και συνιστάται πλύσιμο των χεριών πριν και μετά το άγγιγμά της, καθώς και τακτική αλλαγή της μαξιλαροθήκης, που μπορεί να αποτελέσει εστία μικροβίων. Το χαλάζιο δεν είναι, επίσης, μεταδοτικό, αλλά εξαιτίας του γεγονότος ότι δεν προκαλείται, όπως η κριθή, από βακτηριακές λοιμώξεις, τα βακτήρια δε μεταδίδονται από το ένα άτομο στο άλλο.
Τέλος, τόσο η κριθή όσο και το χαλάζιο εμφανίζουν κοινή θεραπεία, με κύριο χαρακτηριστικό της τη διατήρηση της υγιεινής των χεριών, των οφθαλμών και του προσώπου, γενικότερα, ενώ δεν αποκλείεται και η χορήγηση αντιβιοτικών, στεροειδών ή ακόμη και μια απλή χειρουργική επέμβαση.
Άρα, συνοπτικά, ποιες είναι οι διαφορές μεταξύ χαλαζίου και κριθής; Στην πραγματικότητα, ενώ το χαλάζιο μπορεί να προκύψει από κριθή, αποτελούν διαφορετικές καταστάσεις. Ενώ και τα δύο προκύπτουν από αποφραγμένους αδένες, η κριθή είναι βακτηριακή λοίμωξη, που προκαλεί οίδημα του αδένα. Επιπλέον, η κριθή εμφανίζεται στο χείλος του βλεφάρου, ενώ το χαλάζιο εμφανίζεται αρκετά πιο πίσω στο βλέφαρο. Ακόμη, η κριθή, συνήθως, είναι επίπονη, ενώ το χαλάζιο, γενικά, δεν είναι. Οι διαφορές αυτές, καθώς και διαφορές που αφορούν τα συμπτώματα και τη μεταδοτικότητα των δύο φλεγμονών, είναι αυτές που καθιστούν την κριθή και το χαλάζιο στο μάτι ξεχωριστά ιατρικά φαινόμενα, η διάγνωση των οποίων είναι σημαντικό να πραγματοποιείται από κάποιον ειδικό ιατρό.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- What Is the Difference Between a Stye and a Chalazion? Causes, Symptoms, Treatment, American academy of Ophthalmology, διαθέσιμο εδώ
- Stye, Cleveland Clinic, διαθέσιμο εδώ
- Chalazion, Cleveland Clinic, διαθέσιμο εδώ
- Χαλάζιο και Κριθή (κριθαράκι), Eyedayclinic, διαθέσιμο εδώ
