Της Μαρίας Μπαλαούρα,
Αθήνα: η πολυπληθυσμιακή πρωτεύουσα την Ελλάδας! Μια πόλη με πολλές, μικρότερες πόλεις. Ένα χάος κίνησης και αποξένωσης μα συνάμα, ένα πολυπολιτισμικό κέντρο. Η απόσταση δεν είναι το μοναδικό πράγμα που χωρίζει τις περιοχές της Αθήνας. Κάθε μια έχει τις ιδιαιτερότητές της, τους ανθρώπους που διαφέρουν από περιοχή σε περιοχή, τις πλατείες και τα σπίτια, τα πάρκα και, φυσικά, το παρελθόν της. Κάποιες ξεκίνησαν από έρημες εκτάσεις και κατέληξαν σε ακριβές περιοχές, άλλες ξεκίνησαν ως περιοχές διανοούμενων και αριστοκρατών και με τα χρόνια υποβαθμίστηκαν. Κάποιες υπέστησαν αλλαγές, ενώ άλλες διατηρούν μέχρι και σήμερα την ταυτότητα τους. Το μόνο σίγουρο είναι πως κάθε περιοχή έχει και την ιστορία της και αυτή αποκαλύπτεται πρώτα από το όνομα της!
Πλάκα
Τι να πει κανείς για την Πλάκα; Μια περιοχή την οποία επισκέπτονται, πλέον, χιλιάδες κόσμου ετησίως για να θαυμάσουν λίγο από τη νεοκλασσική Αθήνα, με τους πλακόστρωτους δρόμους, τα αρχοντικά κτίρια και τη θεα της Ακρόπολης. Όσον αφορά το όνομα της περιοχής βέβαια, η πιο διαδεδομένη άποψη θέλει την Πλάκα να λαμβάνει το όνομα της από την αρβανίτικη λέξη «πλάκα» που σημαίνει παλιός, από τον 16ο αιώνα, οπόταν Αρβανίτες εγκαταστάθηκαν στην περιοχή και την ονόμασαν Πλάκ’ Αθήνα.
Θησείο
Θα με πιστέψετε άμα σας πω ότι, το όνομα μιας τόσο ιστορικής περιοχής, όπως είναι το Θησείο, προέκυψε από λάθος; Κι όμως! Ο Ναός του Ηφαίστου με τις ανάγλυφες παραστάσεις στις μετόπες του, αποτέλεσε τον λόγο αυτού του λάθους, αφού αρχικά είχε θεωρηθεί ότι παρουσιάζονταν σκηνές από τους άθλους του Θησέα, χαρίζοντας στην περιοχή το όνομα Θησείο. Αργότερα, βέβαια, έρευνες των αρχαιολόγων διέψευσαν αυτή την ερμηνεία, με το τοπωνύμιο, όμως, να παραμένει ως έχει.
Εξάρχεια
Μια περιοχή της Αθήνας που σφύζει από ζωή, ιδίως από φοιτητές, λόγω των νεανικών της μαγαζιών και την τεράστια ποικιλία σε βιβλιοπωλεία, που παρά τις διάφορες ταραχές που συμβαίνουν τα τελευταια χρόνια, εξακολουθεί να αποτελεί μια περιοχή αναζήτησης κάθε τι σχετικού με τη γνώση. Κι όμως, αυτή η περιοχή έλαβε το όνομά της, κατά τα τέλη του 19ου αιώνα, από το επίθετο Εξαρχος, ενός Ηπειρώτη εμπόρου, που διατηρούσε γνωστό μαγαζί στην περιοχή, στη συμβολή των οδών Σολωμού και Θεμιστοκλέους.
Πατήσια
Μία από τις μεγαλύτερες περιοχές της Αθήνας, γνωστή για την κάποτε πλούσια αγορά της. Για την ονομασία της, υπάρχουν διάφορες θεωρίες. Η πιο κοινή, αποδίδει το όνομα σε έναν Τούρκο κτηματία, με το όνομα «Πατίς Αγά». Άλλη πάλι αναφέρει, πως το τοπωνύμιο Πατήσια είναι εξέλιξη της φράσης «παπά πάτα ίσια», που φώναζαν τα παιδιά της περιοχής σε έναν μεθυσμένο Τούρκο Αγά.
Ψυχικό
Το Ψυχικό αποτελεί μία από τις ακριβές περιοχές της Αθήνας, που έχει διατηρήσει την αίγλη της ανά τα χρόνια. Κατά το παρελθόν, μεγάλα τμήματα γης στο Ψυχικό ανήκαν στην Αγία Φιλοθέη, μία Αγία της οποίας η ιστορία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την πόλη της Αθήνας. Λέγεται πως η ίδια, έχτισε στην περιοχή του Ψυχικού ένα πηγάδι ώστε να ξεδιψούν αγρότες και περαστικοί, με την πράξη της να θεωρείται «ψυχικό» και κάπως έτσι να βαφτίζεται η περιοχή.
Χαλάνδρι
Τόσο το Χαλάνδρι, όσο και οι γύρω περιοχές, έσφιζαν από εύφορες, καλλιεργήσιμες εκτάσεις γης. Λέγεται, μάλιστα, πως παλιότερα το Χαλάνδρι ονομαζόταν Δήμος Φλύας, από το αρχαίο ρήμα φλεί, που σημαίνει ευδοκιμώ. Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, μεγάλο μέρος των εκτάσεων ανήκε σε έναν Τούρκο τσιφλικά, τον Χαλά, με αποτέλεσμα η περιοχή να αποκτήσει αργότερα και το όνομά του.
Bonus: Μαρούσι και Πεύκη
Το εξοχικό Αμαρούσιον, ένας μεγάλος δήμος γειτονικός με το Χαλάνδρι, απέκτησε το σημερινό όνομα του από το επίθετο «αμαρύσια» και αφορά τη λατρεία της θεάς του κυνηγιού, Άρτεμις. Όσον αφορά την, επίσης γειτονική, περιοχή της Πεύκης, εκείνη ανήκε παλαιότερα στα όρια του δήμου Αμαρουσίου, τότε Δήμο Αθμονέων, μόνο που η περιοχή είχε βαπτιστεί ως «Μαγκουφάνα». Σύμφωνα με τη μία εκδοχή, το όνομα Μαγκουφάνα αποτελεί παράφραση του επιθέτου Μαγκαφά, ενός επάρχου από τη Μικρά Ασία, του οποίου αγάδες της Αθήνας, παραχώρησαν τα τότε βοσκοτόπια της βορειοδυτικής Αττικής. Η πιο διαδεδομένη άποψη, βέβαια, ισχυρίζεται πως το όνομα Μαγκουφάνα, βγήκε από μια μοναχική γυναίκα (μαγκούφα) που ονομαζόταν Άννα, η οποία είχε κατοικήσει εκεί μόνη της, μάλλον για να θεραπευτεί από φυματίωση. Με τα χρόνια, οι κατοικίες όλο και αυξάνονταν τόσο στο Μαρούσι, όσο και στην Πεύκη, η οποία απέκτησε το σύγχρονο όνομά της, μάλλον λόγω των πολλών πεύκων που υπάρχουν στην περιοχή. Έτσι, κατά το 1982 η κοινότητα έγινε Δήμος.
Πολλά είναι αυτά που δεν γνωρίζουμε για την ίδια μας την πρωτεύουσα καθώς φαίνεται, αφού ακόμα και το πιο γνωστό όνομα κρύβει από πίσω του μια μυστική ιστορία. Αυτή, όμως, είναι άλλωστε και η ομορφιά της Αθήνας, πως όσο την εξερευνείς όλο και περισσότερα μαθαίνεις!
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Από που πήραν το όνομά τους διάσημες περιοχές της Αθήνας, urbanlife.gr, διαθέσιμο εδώ
- Πώς πήρε το Μαρούσι το όνομα του;, maroussi-news.gr, διαθέσιμο εδώ
- Πεύκη (πρώην Μαγκουφάνα), petrosxa.wordpress.com, διαθέσιμο εδώ
