Του Γιάννη Αρμύρα,
Τον τελευταίο καιρό, ακούστηκε η είδηση ότι η Βουλγαρία τελικά θα δεχθεί το ευρώ, σε λιγότερο από ένα χρόνο (Ιούλιο του 2025), κάτι που με τις τελευταίες εξελίξεις στη πολιτική σκηνή της Βουλγαρίας καθίσταται απίθανο. Παρά τις θετικές εκτιμήσεις των ηγετών της Ευρωζώνης για την πρόοδο που σημειώθηκε τον Μάρτιο, το πολιτικό αδιέξοδο στη Βουλγαρία οδηγεί σε νέα αναβολή της ένταξης στην Ευρωζώνη. Αυτό αναμένεται να συμβεί μόλις το 2026, με κύριους λόγους τη συνεχιζόμενη πολιτική αστάθεια και την αδυναμία της χώρας να εκπληρώσει τα απαραίτητα κριτήρια.
Η προσχώρηση, η οποία είχε αρχικά προγραμματιστεί για τον Ιανουάριο του 2024, καθυστέρησε μέχρι το 2025, λόγω του υψηλού πληθωρισμού, ο οποίος κατέστησε αναγκαία την ανάγκη επίτευξης οικονομικής σταθεροποίησης. Ωστόσο, η εντεινόμενη πολιτική κρίση οδήγησε τη χώρα να αντιμετωπίσει τις έβδομες κοινοβουλευτικές εκλογές μέσα σε τρία χρόνια, αφού τρία διαφορετικά πολιτικά κόμματα, συμπεριλαμβανομένου του Λαϊκιστικού Κόμματος «υπάρχει ένας τέτοιος λαός», απέτυχαν να σχηματίσουν μια βιώσιμη Κυβέρνηση. Η κρίση περιπλέκεται περαιτέρω από άλλους σοβαρούς παράγοντες. Η Βουλγαρία είναι η φτωχότερη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως προς το κατά κεφαλήν ΑΕΠ και συνεχίζει να κατατάσσεται μεταξύ των χωρών με τη χαμηλότερη κατάταξη στον Δείκτη Αντίληψης Διαφθοράς (CPI), επισημαίνοντας τα επίμονα προβλήματά της σε αυτόν τον τομέα.
Επίσης, η συνάντηση με σοβαρές θεσμικές ελλείψεις και περιορισμένη ικανότητα καινοτομίας αντικατοπτρίζεται ξεκάθαρα στην κατάταξή της στον Παγκόσμιο Δείκτη Ανταγωνιστικότητας (GCI). Επιπροσθέτως, οι χαμηλές βαθμολογίες της χώρας στον Δείκτη Κράτους Δικαίου υπογραμμίζουν περαιτέρω σοβαρά ελλείμματα που σχετίζονται με την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης και την αποτελεσματικότητα της επιβολής του νόμου. Σε αυτόν τον τομέα, η Βουλγαρία κατατάσσεται σε επίπεδο συγκρίσιμο με χώρες όπως τη Σενεγάλη, την Γκάνα και την Ιορδανία. Αυτό υπογραμμίζει τις σοβαρές και συνεχείς δυσκολίες της χώρας στις προσπάθειές της να επιτύχει τη συμμόρφωση με τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Δεδομένου ότι ο πρώην Πρωθυπουργός της Βουλγαρίας, Boyko Borisov, και ο μεγιστάνας, Delyan Peevski, που έχουν λάβει κυρώσεις, εξακολουθούν να είναι προσωπικότητες με επιρροή, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι η Βουλγαρία βρίσκεται σε αυτή τη θέση, αμφισβητώντας τη δημοκρατική της ανάπτυξη.
Παρά τη βαθιά απογοήτευση και την αγανάκτηση που προκλήθηκε από πρακτικές διαφθοράς, οι οποίες ενέπνευσαν το 2020 μεγάλης κλίμακας διαμαρτυρίες Βούλγαρων πολιτών κατά των δομών της μαφίας, οι μεταρρυθμιστές στη Βουλγαρία αντιμετωπίζουν σοβαρές προκλήσεις. Και τα δύο κόμματα, το GERB, ή στα ελληνικά «Πολίτες για την Ευρωπαϊκή Ανάπτυξη της Βουλγαρίας» (το κόμμα του Borisov, που κυριαρχεί στο βουλγαρικό πολιτικό τοπίο τα τελευταία 15 χρόνια) και το DPS, «Κίνημα για Δικαιώματα και Ελευθερίες» (το κόμμα της τουρκικής μειονότητας, στο οποίο ο Delyan Peevski προσπάθησε πρόσφατα να διευρύνει την επιρροή του), διατηρούν ισχυρή υποστήριξη μέσω πελατειακών δικτύων και επιρροή των τοπικών δομών εξουσίας, όπου τα προς το ζην πολλών θεωρούνται άρρηκτα συνδεδεμένα με την κομματική πίστη.
Αυτή η καθιερωμένη πρακτική καθιστά πολύ πιο δύσκολες τις προσπάθειες για ουσιαστική πολιτική αλλαγή, καθώς αυτά τα κόμματα είναι σε θέση να κινητοποιούν σταθερά τους ψηφοφόρους τους. Αυτές οι συνθήκες καταδεικνύουν ξεκάθαρα την επείγουσα ανάγκη για διαφάνεια και λογοδοσία στη Βουλγαρία, ενώ ταυτόχρονα τονίζουν τη δέσμευση της διεθνούς κοινότητας για την καταπολέμηση της διαφθοράς και ενισχύουν τη σημασία των απαραίτητων μεταρρυθμίσεων στο πολιτικό και οικονομικό σύστημα με σκοπό την επίτευξη συμμόρφωση με τα πρότυπα της Ευρωζώνης. Ωστόσο, τα συνεχιζόμενα προβλήματα καθυστερούν σημαντικά τις σημαντικές μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται για την ένταξη της Βουλγαρίας στην Ευρωζώνη, με την πιθανή ημερομηνία ένταξης να μετατίθεται το νωρίτερο έως το 2026.
Οι κύριοι λόγοι είναι ο επίμονα υψηλός πληθωρισμός της χώρας, ο οποίος παρά τις προσπάθειες μείωσης παραμένει πάνω από το επίπεδο των τριών χωρών με τις καλύτερες επιδόσεις στην Ε.Ε., καθώς και η συνεχιζόμενη πολιτική αστάθεια που προκύπτει από τη σύγκρουση μεταξύ των δυνάμεων που επιδιώκουν τον εκσυγχρονισμό και τα υψηλότερα πρότυπα, και την παλιά τάξη πραγμάτων που ενσαρκώνουν οι Boyko Borisov και Delyan Peevski, οι οποίοι υπερασπίζονται το διεφθαρμένο status quo. Κλείνοντας, η ρωσική παραπληροφόρηση έπαιξε επίσης σημαντικό ρόλο στην καθυστέρηση της ένταξης της Βουλγαρίας στην Ευρωζώνη. Διάφοροι αναλυτές τόνισαν ότι εκστρατείες παραπληροφόρησης, ιδιαίτερα εκείνες που χρηματοδοτούνται από ρωσικά συμφέροντα, έχουν χρησιμοποιηθεί για να σπείρουν αμφιβολίες και σκεπτικισμό σχετικά με τα οφέλη από την υιοθέτηση του ευρώ.
Έχουν αποσταθεροποιητική επίδραση στην κοινή γνώμη, γεγονός που καθιστά δύσκολη την εξασφάλιση της κρίσιμης πολιτικής και δημόσιας υποστήριξης για τη μετάβαση και περιπλέκει περαιτέρω την πορεία της Βουλγαρίας προς την εκπλήρωση των κριτηρίων ένταξης. Αυτές οι εκστρατείες ενσταλάζουν συστηματικά αβάσιμους φόβους στο κοινό για απότομη αύξηση των τιμών και απώλεια οικονομικής κυριαρχίας. Αυτή η κατάσταση αντανακλά ένα θεμελιώδες πρόβλημα στη Βουλγαρία —ένα έθνος που προσπαθεί να είναι σύμφωνο με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, αλλά ταυτόχρονα επιβαρύνεται από βαθιά ριζωμένες πολιτικές και κοινωνικές διαιρέσεις που εμποδίζουν την πρόοδό του.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Λόγω του πολιτικού αδιεξόδου, η Βουλγαρία θα βρίσκεται στην Ευρωζώνη το 2026 το νωρίτερο, m.dnevnik.bg, διαθέσιμο εδώ
- Ο «Economist» προβλέπει ότι η Βουλγαρία θα είναι στην Ευρωζώνη και το Σένγκεν το 2026, bnr.bg, διαθέσιμο εδώ
- Η Βουλγαρία στην Ευρωζώνη από το 2026 το νωρίτερο, news.bg, διαθέσιμο εδώ
