Της Μιχαέλας Βαλερά,
Καθημερινά εκτιθέμεθα σε πληθώρα χημικών συστατικών, βλαβερών για την υγεία μας. Το θλιβερό είναι πως τις περισσότερες φορές η έκθεση αυτή μας είναι απολύτως γνωστή και ταυτόχρονα, η κατανάλωση επιβλαβών ουσιών επαναλαμβανόμενη και σκόπιμη. Παρόλ’ αυτά ως εραστές της μάρκας “eco-friendly” μας αρέσει να είμαστε ενήμεροι για τα ψιλά γράμματα και οι μηδαμινές συγκεντρώσεις βαρέων μετάλλων και τοξικών ουσιών μας συγκλονίζουν. Ιδιαίτερα όταν αυτές εμπεριέχονται στην ετικέτα ενός δερμοκαλλυντικού προϊόντος παρά σε ένα τσιγαρόκουτο, φαίνεται πως μας ελκύουν περισσότερο το ενδιαφέρον. Αδίκως η όχι, πρόκειται να το αναλύσουμε παρακάτω.
Κατά την εξέλιξη της κοσμητολογίας συνεχίζεται να απαγορεύονται όλο και περισσότερες ουσίες που χρησιμοποιούνται εδώ και χρόνια για την εξυγίανση του δέρματος και των μαλλιών μας. Σύμφωνα με τον FDA, οι παρακάτω ουσίες βρίσκονται στην απαγορευμένη λίστα για τους παραγωγούς και στο ευρετήριο των καταναλωτών.
- Parabens: δεν είναι ένα… αλλά μια κατηγορία χημικών ουσιών που χρησιμοποιούνται ως συντηρητικά σε προϊόντα με βάση το νερό όπως σαμπουάν, μαλακτικά, καθαριστικά προσώπου και οδοντόκρεμες με στόχο την αύξηση του χρόνου ζωής των προϊόντων καθώς και την μείωση της πιθανής μικροβιακής μόλυνσης. Παραδείγματα αυτών αποτελούν το methylparaben και το propylparaben και είναι εστέρες του πάρα-υδροξυβενζοϊκού οξέος. Αποβάλλονται στα ούρα με την μορφή του πάρα-βενζοϊκού οξέος μετά από 72 ώρες περίπου από την στιγμή της έκθεσης. Έχουν ενοχοποιηθεί για αλλεργικές αντιδράσεις, διαταραχές του ανδρικού αναπαραγωγικού συστήματος και αυξημένο κίνδυνο για εμφάνιση καρκίνου του μαστού επειδή επάγουν την έκφραση του γονιδίου HER Η οιστρογονική τους δράση αυξάνεται παράλληλα με την αύξηση των ατόμων άνθρακα της αλκυλομάδας (πρόπυλ-> μέθυλ-).
- Phalates: οι φθαλικοί εστέρες χρησιμοποιούνται ως πλαστικοποιητές (προσδίδουν ελαστικότητα σε πλαστικά προϊόντα) σε κόλλες βλεφαρίδων και γενικά σε προϊόντα περιποίησης που διαθέτουν άρωμα. Συγκεκριμένα, ο φθαλικός διβουτυλεστέρας και διαιθυλεξυλεστέρας δεν αναφέρονται στις ετικέτες επειδή αποτελούν συστατικά αρωμάτων και θεωρούνται δευτερεύοντα συστατικά. Ακόμη και προϊόντα «χωρίς άρωμα» μπορεί να διαθέτουν κάποια από αυτές τις ουσίες. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί διότι μπορούν να προκαλέσουν πρόωρη εφηβεία στα αγόρια, μόνιμη βλάβη σε έμβρυα μέσω του κυκλοφορικού συστήματος της γυναίκας και είναι πιθανά καρκινογόνα.
- Ισοβουτάνιο: είναι μια ουσία που χρησιμοποιείται ως προωθητικό σε σπρέι όπως αντιηλιακά, αποσμητικά και ξηρά σαμπουάν. Από μόνο του δεν είναι επικίνδυνο αλλά επειδή αποτελεί συστατικό του πετρελαίου εντοπίζεται πολύ συχνά ως πρόσμιξη το βενζόλιο που προκαλεί λευχαιμία, επηρεάζοντας τον αριθμό των ερυθρών και λευκών αιμοσφαιρίων.
- Φορμαλδεΰδη: είναι μια αντιμικροβιακή ουσία που χρησιμοποιείται ως συντηρητικό σε πληθώρα σκευασμάτων και μπορεί να απελευθερωθεί στον αέρα χάρη στην πτητικότητα της. Πάνω από μια καθορισμένη συγκέντρωση μπορεί να είναι ερεθιστική για τους βλεννογόνους και δεν είναι τυχαίο που σε επαγγελματίες κομμωτές και αισθητικούς έχουν σημειωθεί τα περισσότερα περιστατικά καρκίνου της μύτης και του λάρυγγα.
- Διαιθανολαμίνη: ή γνωστό ως DEA, είναι ένας γαλακτοματοποιητής που χρησιμοποιείται επί των πλείστων σε σαμπουάν και κρέμες ξυρίσματος και αρκετά φιλικός με νιτρώδεις ενώσεις με τις οποίες αντιδρά και δημιουργεί νιτροζαμίνες, από τις πιο γνωστές γονιδιοτοξικές ουσίες που προκαλούν καρκίνο στον άνθρωπο (είναι οι ίδιες ενώσεις που παράγονται όταν καίγεται το κρέας στα κάρβουνα). Εάν διαβάσεις Cocamide DEA, Limolemide DEA, Oleamide σε κάποια συσκευασία, καλύτερα να την αποφύγεις.
- Βουτυλιωμένη υδροξυανισόλη (BHA): συστατικό σε κραγιόν, eyeliner, ενυδατικές που εμφανίζει καρκίνο του στομάχου, βλάβη στα νεφρικά κύτταρα και επηρεάζει την ανάπτυξη των αναπαραγωγικών συστημάτων σε αρσενικά και θηλυκά ποντίκια. Φαίνεται να είναι δυνητικά τοξικό και για τον άνθρωπο.
- Λιθανθρακόπισσα (πίσσα): κοινώς χρησιμοποιούμενο συστατικό σε βαφές μαλλιών. Η πίσσα περιέχει ενώσεις όπως η ο-φαινυλενοδιαμίνη και η π-φαινυλενοδιαμίνη που είναι ευεπίφορες για την επαγωγή αλλεργιών, ερεθισμών του δέρματος και λευχαιμιών. Μπορείτε να επιλέγετε φυσικές βαφές για μεγαλύτερη ασφάλεια!
- Πολυαιθυλενογλυκόλες (PEG): είναι προϊόντα πολυσυμπύκνωσης της αιθυλενογλυκόλης που χρησιμεύουν ως επιφανειοδραστικά και ενυδατικά μόρια. Συχνά, κατά τη χημική τους σύνθεση, επιμολύνονται με οξείδιο του αιθυλενίου και 1,4-διοξάνη που σχετίζονται με την μακροπρόθεσμη εμφάνιση καρκίνου.
- Ταλκ: είναι φυσικό ορυκτό που χρησιμοποιείται σε πούδρες και foundation προσδίδοντας στο μακιγιάζ ένα διάφανο και φυσικό αποτέλεσμα. Στα ορυχεία που γίνεται η συλλογή του εμφανίζεται η γνωστή καρκινογόνος ουσία, ο αμίαντος.
- Αλουμίνιο: χρησιμοποιείται ευρέως σε αποσμητικά προϊόντα επειδή λειτουργεί ως αντιιδρωτικός παράγοντας, μπλοκάροντας τους πόρους της επιδερμίδας. Αρκετά αμφιλεγόμενη η χρήση του καθώς μερικοί επιστήμονες θεωρούν πως η παρεμποδιστική του δράση, εγκλωβίζει τις τοξίνες που φυσιολογικά απελευθερώνονται με τον ιδρώτα και δυνητικά μπορεί να σχετίζεται με καρκίνο του μαστού.
Συνοπτικά, οι προαναφερθέντες ενώσεις αποτελούν τις πιο πολυσυζητημένες ενώσεις τα τελευταία χρόνια στην αγορά, την επιστημονική όσο και τη λιανική. Ανησυχίες έχουν ακόμη διατυπωθεί για τα νανοσωματίδια (ZnO, TiO2) που έχουν βρεθεί σε αντιηλιακά, νανοσυγκεντρώσεις χρωμίου και καδμίου σε κραγιόν, ενώ την περιέργεια έχουν κινήσει τελευταία τα ιριδίζοντα συστατικά (μοσχοβίτης) που προσδίδουν λάμψη και γκλίτερ σε προϊόντα μακιγιάζ. Είναι αυτοί αρκετοί λόγοι για να αποχωριστούμε τα αγαπημένα μας ψιμύθια;
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- The chemistry of cosmetics, Australian Academy Of sciences, διαθέσιμο εδώ
- Many Personal Care Products Contain Harmful Chemicals. Here’s What to Do About It, The New York Times, διαθέσιμο εδώ
- Παραβένες, wikipedia, διαθέσιμο εδώ
