Της Κωνσταντίνας Μερλέμη,
Είναι γενικά γνωστή η σκληρότητα με την οποία δρουν στο Αφγανιστάν οι Ταλιμπάν, μια πολιτικο-θρησκευτική ομάδα η οποία πρωτοεμφανίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Κατέλαβαν την εξουσία στη χώρα το 1996 και εκδιώχθηκαν από τον αμερικανικό στρατό το 2001. Στη διάρκεια της κυριαρχίας τους, επέβαλαν ένα σκληρό, θεοκρατικό καθεστώς, δικαιολογώντας βιαιότητες στο όνομα του Ισλάμ. Μετά την εκδίωξή τους από την εξουσία, συνέχισαν να δρουν ως αντάρτες. Τον Αύγουστο, όμως, του 2021, ο αμερικανικός στρατός αποχώρησε και την εξουσία κατέλαβαν πάλι οι Ταλιμπάν. Ακριβώς τρία χρόνια αργότερα, τον Αύγουστο του 2023, δημοσίευσαν νέους νόμους, εκ των οποίων οι περισσότεροι ίσχυαν ήδη πριν τη ρητή θεμελίωσή τους.
Οι νέοι αυτοί νόμοι βασίστηκαν σε διάταγμα που είχε εκδώσει το 2022 ο ανώτατος πνευματικός ηγέτης των Ταλιμπάν, Hibatullah Akhundzada. Πρόκειται για νόμους βασισμένους στην σαρία, τον ιερό μουσουλμανικό νόμο, και μάλιστα ερμηνευμένο στην πιο αυστηρή του εκδοχή. Οι νόμοι αυτοί, τριανταπέντε στο σύνολο, ρυθμίζουν την καθημερινή ζωή των ανδρών και κυρίως των γυναικών, ώστε να είναι εναρμονισμένη με ό,τι προβλέπει το Κοράνι.
Ενδεικτικά, οι νόμοι «περί αρετής και ανηθικότητας» προβλέπουν ότι οι άντρες απαγορεύεται να μην έχουν γενειάδες, να παραλείπουν προσευχές και νηστείες και γενικά να μην τηρούν με άκρα συνέπεια τα θρησκευτικά έθιμα και τις επιταγές του Ισλάμ. Απαγορεύεται ακόμα να ακούν μουσική στο αυτοκίνητό τους, ενώ οι οδηγοί ταξί, οι οποίοι αυτονόητα είναι όλοι άνδρες μιας και απαγορεύεται η γυναίκα να οδηγά, θα τιμωρούνται, σε περίπτωση που δεχτούν να μεταφέρουν γυναίκα, χωρίς η ίδια να συνοδεύεται από έναν «μαχράμ», άντρα συγγενή της, εξ αίματος ή αγχιστείας.
Οι άντρες, μπροστά στις γυναίκες, έχουν κάποια υποτυπώδη δικαιώματα. Οι τελευταίες, όμως, στερούνται βασικών ελευθεριών. Είναι αποκλεισμένες από την εκπαίδευση, καθώς επιτρέπεται να φοιτήσουν μόνο μέχρι την έκτη δημοτικού, και να παρακολουθούν συγκεκριμένα μαθήματα, που εγκρίνει πρώτα η Κυβέρνηση των Ταλιμπάν. Με τον νέο νόμο, θα πρέπει να βγαίνουν από το σπίτι τους μόνο όταν αυτό είναι απολύτως αναγκαίο και μάλιστα καλύπτοντας κάθε μέρος του σώματος τους, ακόμα και τα μάτια τους, προκειμένου να μην προκαλούν «ανήθικες σκέψεις στο αντίθετο φύλο». Απαγορεύεται, επίσης, να μιλούν σε δημόσιους χώρους, ή να απαγγέλουν ποίηση και να τραγουδούν, ακόμα και στο σπίτι τους, ώστε να μην ακουστούν έξω.
Τα περισσότερα από αυτά βέβαια ίσχυαν άτυπα, και η αστυνομία ηθών φρόντιζε για την τήρησή τους. Πιθανώς, η ρητή πλέον θέσπιση τους, να σημαίνει αυστηρότερη εφαρμογή τους και αυστηρότερες ποινές. Οι τελευταίες, προβλέπεται να είναι ποικίλες: από συστάσεις και προειδοποιήσεις έως και φυλάκιση ή όποια άλλη ποινή κριθεί αναγκαία για την εκάστοτε παράβαση.
Κάτι τέτοιο, αν και ανησυχεί τη διεθνή σκηνή, δεν την ξαφνιάζει. Οι Ταλιμπάν, ήδη από την πρώτη τους εμφάνιση, είχαν αποδείξει ότι στο όνομα της θρησκείας δεν διστάζουν να προβούν στην οποιαδήποτε βιαιότητα και τρομοκρατία. Οι πρόσφατοι νόμοι, οι οποίοι θεωρούνται ότι εμπίπτουν στο πεδίο των εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας, είναι για τους ίδιους απόδοση «σεβασμού» στο γυναικείο φύλο, που η σαρία προβλέπει.
Η διεθνής κοινότητα αρνείται να αναγνωρίσει τους Ταλιμπάν ως επίσημη Κυβέρνηση, αν πρώτα δεν σταματήσουν την κατάφωρη παραβίαση θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ωστόσο, οι ίδιοι απαντούν ότι αυτά αποτελούν ζητήματα εσωτερικά, στα οποία δεν χωρεί η εμπλοκή άλλων χωρών. Ο ΟΗΕ, πάντως έχει εκφράσει τις βαθύτατες ανησυχίες του, καλώντας τους Ταλιμπάν να ανακαλέσουν τις πολιτικές αυτές.
Αξίζει να σημειωθεί, τέλος, πως ενώ η συντριπτική πλειοψηφία συμμορφώνεται σε αυτούς τους νόμους, υπό την απειλή των βαρύτατων ποινών, μία μικρή μερίδα διαμαρτύρεται. Με μια «επανάσταση» μέσω του διαδικτύου, γυναίκες τραγουδούν και διαβάζουν ποίηση, υψώνοντας τη φωνή τους ενάντια σε νόμους που κυριολεκτικά τις φιμώνουν, κάνοντας γνωστή την κατάσταση στον υπόλοιπο κόσμο, ευαισθητοποιώντας την κοινή γνώμη και δίνοντας ελπίδα σε όσους υποφέρουν από την θεοκρατική κυβέρνηση του Αφγανιστάν.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Afghanistan: Condemnation for new Taliban ‘virtue and vice’ order targeting women, UN NEWS, διαθέσιμο εδώ
- Taliban’s new laws ban Afghan women from speaking in public, dw.com, διαθέσιμο εδώ
- ‘Frightening’ Taliban law bans women from speaking in public, the guardian, διαθέσιμο εδώ
