Του Κωνσταντίνου Λίκα,
Η Ελεύθερη και Χανσεατική Πόλη του Αμβούργου (Freie und Hansestadt Hamburg) είναι μία πόλη-κρατίδιο στην Βόρεια Γερμανία με βαθιά εμπορική παράδοση και έναν βαθιά ριζωμένο διεθνισμό – παραδόσεις με βάθος αιώνων, από την Χανσεατική Ένωση (Hanse, εξ’ου και Hansestadt) και εντεύθεν. Η πόλη αγκαλιάζει την πολυπολιτισμικότητα, την αλληλεγγύη και το diversity – απελάσεις παράτυπων μεταναστών προκαλούν μαθητικές διαδηλώσεις στην πόλη – αλλά κυρίως δε ενδιαφέρεται για την κλιματική αλλαγή. Άλλωστε, το Αμβούργο είναι το επίκεντρο των Fridays for Future στην Γερμανία, με την Greta Thunberg να τιμάει την πόλη ανά τακτά χρονικά διαστήματα με την παρουσία της.
Δεν πρέπει να εκπλήσσει κανέναν, επομένως, όταν αποκαλείται το Αμβούργο ως το «Προπύργιο της Αριστεράς» (Hochburg der Linke) στην Γερμανία και ότι αποτέλεσε την καρδιά του SPD για πολλά χρόνια – ο Helmut Schmidt (SPD) άλλωστε είναι από το Αμβούργο. Και η «παράδοση» αυτή συνεχίζεται και σήμερα. Αυτό φάνηκε στις εκλογές της 22ης και 23ης Φεβρουαρίου 2020. Ανά πενταετία, η ελεύθερη και χανσεατική πόλη του Αμβούργου διεξάγει εκλογές για την Βουλή του, από την οποία βγαίνει η Γερουσία της πόλης (στο Αμβούργο, στην Βρέμη και το Βερολίνο, οι κυβερνήσεις των κρατιδίων αυτών αποκαλούνται «Γερουσίες» και δεν συνιστούν επομένως νομοθετικό, αλλά εκτελεστικό όργανο εξουσίας).
Το 2015 το SPD έλαβε 45,6% των ψήφων, το CDU 15,9%, οι Grüne 12,3%, η Linke 8,5%, η FDP 7,4% και το AfD 6,1%. Εντός μίας πενταετίας, συνετέλεσαν πολλά. Η προσφυγική κρίση, η ευαισθητοποίηση της νεολαίας για την κλιματική αλλαγή, και προσφάτως δε η εκλογή του φιλελεύθερου Kemmerich ως Πρωθυπουργό της Θουριγγίας με τις ψήφους του CDU και της AfD, μετουσίωσαν την κοινή γνώμη.
Επομένως, τα αποτελέσματα έχουν πλέον ως εξής: SPD 39,2%, Grüne 24,2%, CDU 11,2%, Linke 9,1%, AfD 5,3% και FDP 4,96%. Τα δύο τελευταία κόμματα αμφιταλαντεύονταν μεταξύ παραμονής και εξόδου στην Βουλή. Στα τέλη της 22ας Φεβρουαρίου, και τα δύο κόμματα είχαν ξεπεράσει το 5%, ωστόσο διαπιστώθηκε λάθος σε ένα εκλογικό κέντρο, όπου μπερδεύτηκαν ψήφοι των πρασίνων με εκείνες των φιλελεύθερων – και συγκεκριμένα 200 ψήφοι. Μετά από την διόρθωση των λαθών, οι φιλελεύθεροι, όντες οριακά άνω του 5%, κατέληξαν με 4,961% των ψήφων και εν τέλει αποβλήθηκαν από το κοινοβούλιο.
Οι Σοσιαλδημοκράτες, παρόλο που είναι οι «μεγαλύτεροι χαμένοι», έχοντας πέσει κατά 6,4% σε σχέση με το 2015, παραμένουν ως το πιο μεγάλο κόμμα της πόλης και ο διάδοχος του Olaf Scholz, Peter Tschentscher, αναμένεται να αναλάβει και πάλι το χρίσμα της δημαρχίας του Αμβούργου, παραμένοντας στην εξουσία ως ο 14ος μεταπολεμικός δήμαρχος της πόλης.
Παρά την δραματική άνοδο των Πρασίνων, κυρίως στους νέους (το 33% των νέων κάτω από την ηλικία των 24 ετών ψήφισαν τους πράσινους), οι Πράσινοι έλαβαν την δεύτερη θέση. Ωστόσο αυτό είναι λόγος για τους Πράσινους να πανηγυρίσουν διότι πρώτον εκτόπισαν τους Χριστιανοδημοκράτες από την 2η θέση στην 3η, δεύτερον είναι κυρίαρχη δύναμη στους νέους, τρίτον είναι κυρίαρχη δύναμη στις πλέον πυκνοκατοικημένες περιοχές του κέντρου της πόλης (το SPD είναι ισχυρό στα περίχωρα) και τέταρτον η ανοδική της πορεία είναι σημαντική: μία αύξηση 11,9%.
Ελαφρώς σημαντική είναι η άνοδος της Αριστεράς (Linke), ιδίως στο Harburg με αύξηση όμως μόνο 0,6%, αλλά οι Πράσινοι παρουσιάζουν τέτοια πορεία, που το μέλλον είναι λαμπρό για εκείνους και επομένως η διαπραγματευτική τους θέση ενισχύεται έναντι του SPD, πράγμα που θα επηρεάσει ελαφρώς τις ισορροπίες στο κόμμα.
Το Αμβούργο δεν είναι ενδεικτικό της γενικότερης Γερμανικής κοινωνίας. Τουναντίον, η πόλη είναι το προπύργιο της Αριστεράς στη Γερμανία – περίπου 8 στους 10 κατοίκους του Αμβούργου ψηφίζει αριστερά κόμματα – και τα δεξιά κόμματα δυσκολεύονται να εδραιωθούν στο Αμβούργο, και δη η AfD. Ορισμένες τάσεις, ωστόσο, δύνανται να γενικευτούν και στην υπόλοιπη χώρα. Η κρίση ηγεσίας των Χριστιανοδημοκρατών συνετέλεσε στην πτώση τους και στο Αμβούργο, πράγμα σημαντικό, καθώς συνήθως πιο ηλικιωμένοι άνθρωποι και με υψηλότερα εισοδηματικά επίπεδα τείνουν να το ψηφίσουν. Το ότι από το 15,2% έχουν πέσει στο 11,9% και ότι η πτώση τους είναι η δεύτερη μεγαλύτερη, λέει πολλά και για το κόμμα σε ομοσπονδιακό επίπεδο. Κυρίως δε, το CDU έχει χάσει κάθε επαφή με τους νέους, καθώς μόνο το 7% των νέων κάτω από 24 ετών τους ψήφισε. Το μέλλον τους, ceteris paribus, δεν φαντάζει τόσο λαμπρό στο Αμβούργο.
Η πτώση της FDP και η αποβολή της από το κοινοβούλιο μπορεί κάλλιστα να έχει και σε εθνικό επίπεδο. Στο Αμβούργο το FDP ήταν εδραιωμένο με ισχυρά στελέχη όπως η Katja Suding. Το ότι από το 7,4% έλαβαν φέτος λιγότερο από 5% (για την ακρίβεια, 4,96%), παρά τις ισχυρές εκλογικές εκστρατείες από την Anna von Treuenfels (η οποία κέρδισε ένα Direktmandat και θα πάρει μία θέση στην Βουλή του Αμβούργου ως ανεξάρτητη βουλευτής), τον Michael Kruse, την Jennyfer Dutschke, τον Daniel Oetzel, τον Carl Kevin-Key Coste, τον Prof. Dr. Andreas Moring και την Ria Schröder, το κόμμα έχει πέσει κατά 2,47% σε σχέση με το 2015. Παρόλο που το κόμμα έλαβε μέτρα για να περιορίσει τις επιπτώσεις της επιλογής του Kemmerich στην Θουριγγία στις αρχές του μήνα, η ζημία δημοσίων σχέσεων έχει ήδη γίνει – πολλοί διανοούμενοι έχουν εξισώσει το FDP με το AfD στην εικόνα τους – και αυτό φάνηκε στις εκλογές. Αυτό δείχνει επίσης ότι το κόμμα βρίσκεται σε επικίνδυνη τροχιά εξόδου και από το Bundestag στις επερχόμενες εκλογές το 2021. Το εάν όμως είναι να γίνει, μένει να φανεί, αλλά οι φετινές εκλογές στο Αμβούργο κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για το κόμμα.
Μέχρι τότε, μέχρι και το 2025 τουλάχιστον, it’s business as usual. Το SPD και οι Πράσινοι θα συνεχίσουν την συνεργασία τους. Πέραν των τάσεων στις εκλογές για το FDP και το CDU, αλλά και την AfD (που έπεσε κατά 0,8% σε σχέση με το 2015 στο Αμβούργο λόγω της ακροδεξιάς τρομοκρατικής επίθεσης στο Hanau, παρόλο που παρέμεινε στην βουλή εν τέλει), δε θα αλλάξει και κάτι στο Αμβούργο για τα επόμενα 5 χρόνια. Οι φιλελεύθεροι και οι χριστιανοδημοκράτες, απεναντίας, πρέπει να παλέψουν για να εδραιωθούν σε μία πόλη όπου οι απόψεις τους δεν ενστερνίζονται από την πλειονότητα του πληθυσμού, προτού κάλλιστα επαναληφθεί σε εθνικό επίπεδο.
