Της Άννας Μαρία Τσαρτσίδου,
Η σιωπή, αυτή η μικρή «κυρία», που λανθασμένα θεωρείται ήσυχη, καθόλου ήσυχη δεν είναι εν τέλη. Πολλές φήμες, κυκλοφορούν για αυτή «διασημότητα» των εποχών, «Μια σιωπή ίσον χίλες λέξεις» «Η σιωπή είναι χρυσός», «Η σιωπή είναι αυτή που κάνει τον πιο δυνατό κρότο» και άλλα πολλά. Ποια είναι τέλος πάντων αυτή η σιωπή; Είναι φίλη, εχθρός ή η μέση οδός; Μήπως είναι η ουδετερότητα και ανικανότητα δράσης; Η αδράνεια και η βαρεμάρα; Από την άλλη, μήπως είναι απλά η κούραση και ο ψυχικός κάματος; Το τέλος. Ο τρόπος που κλείνει ένα θέμα ή το «βάλσαμο» μιας ζωής γεμάτης λόγια. Πιο πολύ από όλες τις πιθανές θεωρίες, η πιο ιντριγκαδόρικη, είναι αυτή που βλέπει την σιωπή σαν μια μικρή «μηχανουργία», σαν πονηρία και σαν προετοιμασία για αυτό που έπεται να ακολουθήσει. Ακόμα και αν η σιωπή δεν αποδειχθεί χρυσός, ας είναι τουλάχιστον μια απάντηση.
Είναι φορές που η σιωπή μπορεί να γίνει εγκληματική. Μπορεί να ελλοχεύει κινδύνους, όπως απόκρυψη ή συγκάλυψη, το κουκούλωμα. Καμιά φορά σιωπή, σημαίνει εσκεμμένα βουλωμένα στόματα. Υπό αυτό το πρίσμα, η σιωπή, δεν είναι σίγουρα χρυσός, αλλά το άκρως αντίθετο. Εδώ γίνεται επικίνδυνη. Πολύς κόσμος επιλέγει την σιωπή από φόβο. Φόβο να μην εκτεθεί, φόβο να μην ακουστεί, φόβο να μην κριθεί ή ακόμα και να μην κυνηγηθεί. Δυστυχώς, σε τέτοιες περιπτώσεις, η σιωπή, όχι μόνο απάντηση δεν είναι, αλλά δυσκολεύει το έργο της ίδιας της επικοινωνίας. Αφήνει ερωτήματα και υποθέσεις αέναα αναπάντητα. Μακάρι να ήταν απάντηση, να ήταν λόγια, να ήταν αποδείξεις, μα δυστυχώς, είναι απλά σιωπή. Εκεί που όλοι περιμένουν μια απάντηση, επικρατεί μια ησυχία, μια παγωμάρα, ένα απόλυτο κενό. Όσο πιο μεγάλη είναι η σιωπή, τόσο μεγαλύτερη η κενότητα που την περιβάλλει.
Καμιά φορά, η σιωπή είναι ένα εργαλείο στα χέρια των δειλών. Όταν τα περιθώρια στενεύουν, η σιωπή βολεύει. Είναι η εύκολη λύση, εκεί που δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική. Μια σανίδα σωτηρίας, όταν έχει μπει νερό στην «βάρκα». Όταν θες να φύγεις, χωρίς να προκαλέσεις χαμό, ακόμα και αν πρέπει να προκαλέσεις χαμό, η σιωπή, σε βοηθάει, στο κάνει πιο εύκολο. Όταν σε στριμώχνουν, όταν σε κουράζουν, όταν σε ζορίζουν και ψάχνεις μια διέξοδο απεγνωσμένα, τότε υπάρχει η σιωπή.
Τι γίνεται όμως όταν η ζωή τα φέρνει έτσι και βρισκόμαστε στην αντίθετη θέση; Όταν εμείς ζητάμε κάποια απάντηση και κανείς δεν είναι εκεί για να μας την δώσει; Όταν ζητάμε απεγνωσμένα μια απάντηση και γινόμαστε απλά αποδέκτες της σιωπής; Όταν απαιτούμε μια απάντηση, ένα λόγο, μια κουβέντα και δεχόμαστε το γράψιμο, το άδειασμα; Δυστυχώς και τότε, η σιωπή απάντηση είναι – και μάλιστα τρανταχτή- και με βάση αυτής πρέπει να πορευτούμε. Είναι μια απάντηση, που απλά, δεν ήταν αυτή που επιδιώκαμε.
Είναι όμως και κάτι σιωπές, που έρχονται και είναι ότι πιο λυτρωτικό και χαριτωμένο έχεις ακούσει ποτέ. Τόσο απολαυστικές που αγγίζουν τα όρια της ευφορίας. Φαντάζουν απαραίτητες για την προσωπική μας ευημερία. Καμιά φορά από τη βαβούρα, τις φωνές και τις φασαρίες ξεχνάς ότι και η σιωπή απάντηση είναι. Έτσι αποστασιοποίησέ για λίγο και μέσα στην σιωπή παίρνεις τον χρόνο σου για να ανασυντάξεις το μέσα σου. Και κάθεσαι και σκέφτεσαι πόσο καιρό χαράμισες, φωνάζοντας δυνατά, για να ακουστείς και κανένας δεν άκουγε. Τώρα όμως η σιωπή σου, είναι μια νέα δήλωση, μια πρωτόγνωρη δήλωση. Κανένας δεν το περίμενε από εσένα και πλέον όλοι περιμένουν κάτι από εσένα. Και αυτό που περιμένουν όλοι από εσένα, είναι το πότε θα ξαναμιλήσεις. Την επόμενη δήλωση σου περιμένουν, γιατί ξέρουν, ότι μετά από τόσο καιρό ησυχίας κάτι σπουδαίο θα έχεις να πεις.
Τόσα πολλά πράματα μπορεί να σημαίνει μια σιωπή. Τόσο πολλά νοήματα, τόσοι πολλοί οι συμβολισμοί για ένα αδιάφανο, για ένα άυλο πράγμα. Δεν μπορείς να την δεις, δεν μπορείς να την μυρίσεις, δεν μπορείς να την ακούσεις, ούτε καν μπορείς να την προβλέψεις. Είναι στην ευχέρεια του καθενός, αν μπορεί και θέλει να την χρησιμοποιήσει. Μόνο να την νιώσεις μπορείς και να την αισθανθείς. Το αν θα σε ικανοποιήσει ή όχι είναι δικό σου θέμα. Αν θα σε καλύψει σαν απάντηση, είναι επίσης δικό σου θέμα. Πάρε την σιωπή και αξιοποίησε την, όπως εσύ θέλεις.
