Της Ελένης Παναγιώτας Μινάι,
Είναι φυσικό όταν συναναστρεφόμαστε με τους γύρω μας να δημιουργούμε δεσμούς με βαθύ είτε ρηχό χαρακτήρα. Οι «ρηχές» σχέσεις χαρακτηρίζονται από τυπικότητα και έλλειψη οικειότητας, σε αντίθεση με τις σχέσεις που μοιράζονται βαθύς δεσμούς και κύριο στοιχείο τους είναι η εμπιστοσύνη. Αυτή όμως μπορεί πέρα από δυνατό σύνδεσμο μεταξύ δύο ανθρώπων να αποτελέσει εργαλείο εξαπάτησης. «Το πιο χρήσιμο εργαλείο του ψεύτη είναι η εμπιστοσύνη του αθώου» αναφέρει ο Stephen King, και καταδεικνύει ακριβώς αυτόν τον ισχυρισμό. Ο φόβος του ανθρώπου να αναπτύξει βαθιά συναισθήματα εμπιστοσύνης προς κάποιο άλλο πρόσωπο τον οδηγεί σε έναν φαύλο κύκλο δεύτερων σκέψεων και μια συνεχή κατάσταση αμφιβολίας, ανίκανος να δημιουργεί ανθρώπινες σχέσεις ή να της διατηρεί. Ωστόσο όταν αυτή η κατάσταση αποκτά παθολογικά σημεία τότε δεν αφορά μόνο κάποιον που έχει ζητήματα εμπιστοσύνης, αλλά πάσχει από ψυχιατρική πάθηση.
Όλα όσα περιγράψαμε συνοψίζονται από τους επαγγελματίες υγείας στην ψυχιατρική νόσο ονόματι Παρανοειδής Διαταραχή Προσωπικότητας (Paranoid Personality Disorder – PPD). Πρόκειται για μια σχετικά σπάνια πάθηση που χαρακτηρίζεται από το μοτίβο της καχυποψίας και της υποψίας χωρίς κάποιο ιδιαίτερο λόγο που να δικαιολογεί αυτή τη συμπεριφορά, δηλαδή εκδηλώνουν παράνοια. Συχνά εκτός από έλλειψη εμπιστοσύνης μπορεί να εκδηλωθεί έντονα η σκέψη ότι το άλλο πρόσωπο προσπαθεί να τους προκαλέσει κακό με κάθε τρόπο (εξευτελισμός, βλάβη, απειλές).
Ανήκει σε μια κατηγορία παθήσεων που έχουν ως κοινό στοιχείο την εκδήλωση εκκεντρικού τρόπου σκέψης ή συμπεριφοράς όπως η σχιζοειδής και η σχιζότυπη διαταραχή της προσωπικότητας. Ειδοποιός διαφορά από άλλες ψυχιατρικές παθήσεις είναι ότι δεν εκδηλώνει παραισθήσεις και ψευδαισθήσεις.
Τα αίτια εκδήλωσης της είναι άγνωστα ενώ φαίνεται ότι οικογενειακό ιστορικό σχιζοφρένειας και ψευδαισθήσεων συνδέεται με την εμφάνιση της. Άρα συμπεραίνουμε ότι κάποιος γονιαδιακός παράγοντας παίζει κεντρικό ρόλο στο ερώτημα σε τι οφείλεται η παρανοειδής διαταραχή προσωπικότητας. Επίσης, η καταμέτρηση από τις καταγραφές των νοσοκομείων ως προς την «προτίμηση» εκδήλωσης κάνουν φανερή ότι είναι πιο συχνή στους άνδρες. Παρολ’ αυτά η ακριβής αιτία εμφάνισης θα πρέπει να γίνει φανερή μέσα από μελέτες και έρευνα οι οποίες θα ξεδιαλύνουν το «τοπίο» και θα απαντήσουν στα ερωτήματα που προκύπτουν για αυτό το ζήτημα.
Οι εκδηλώσεις που καταδεικνύουν ότι ένα άτομο πάσχει από αυτή την πάθηση, συγκεντρώνονται παρακάτω:
- Ανησυχία για την ύπαρξη κρυφών προθέσεων
- Κοινωνική απομόνωση λόγω της συνεχής καχυποψίας που νιώθουν
- Αδυναμία συνεργασίας με συναδέλφους
- Σκέψεις ότι θέλουν να τους βλάψουν
- Εχθρική συμπεριφορά
- Αμφισβητούν τις αξίες της αφοσίωσης και της αξιοπιστίας
- Δεν μοιράζονται προσωπικές πληροφορίες με άλλους γιατί φοβάται ότι μπορεί να χρησιμοποιηθούν εναντίον του
- Αναγνωρίζουν «κρυφά νοήματα» σε κάθε συμπεριφορά ή κατάσταση
- Παρουσιάζουν δυσκολία στην ξεκούραση λόγω της αδυναμίας κατάπαυσης των ενοχλητικών σκέψεων κ.α.
Σύμφωνα με τις παραπάνω καταστάσεις μπορούμε να αναγνωρίσουμε σε κάποιον την υποψία παρανοειδούς διαταραχής προσωπικότητας αλλά δεν αρκεί για να διαγνωστεί. Ο κατάλληλος επαγγελματίας υγείας κρίνεται ικανός να θέσει διάγνωση με βάσει την εξέταση του πιθανού ασθενή. Αρχικά το άτομο που κρίνει ότι χρειάζεται βοήθεια θα καταφύγει στον ειδικό για την επιβεβαίωση ή την απόρριψη της ανησυχίας. Είναι γεγονός ότι ιδιαίτερα όσον αφορά τις ψυχιατρικές διαταραχές φέρουν μεγαλύτερη δυσκολία στην εξασφάλιση αξιόπιστης διάγνωσης. Γι’ αυτό το λόγο μετά την ενηλικίωση, η ώριμη ηλικία καθιστά πιο πιθανό ο ασθενής να λάβει τη σωστή διάγνωση. Υπό αυτές τις συνθήκες ο γιατρός θα ερευνήσει με ερωτήσεις για το οικογενειακό ιστορικό, τις σχέσεις, προηγούμενο εργασιακό ιστορικό και άλλα στοιχεία που έχει καθορίσει το σύνολο των επιστημόνων άξια αναφοράς γιατί θα καταστήσουν εφικτό το να καταφθάσουμε σε ένα ασφαλές συμπέρασμα.
Στην περίπτωση που ο γιατρός δώσει θετική απόκριση στην υποψία του ασθενή, η «θεραπεία» εκλογής συμπεριλαμβάνει διάφορα είδη ψυχοθεραπείας, στην οποία ο ασθενής θα βελτιώσει την αλληλεπίδραση με τους άλλους, την επικοινωνία και την αυτοπεποίθηση του. Γενικά δεν χορηγούνται φαρμακευτικά σκευάσματα για συμπτώματα που προκύπτουν αμιγώς από την παρανοειδή διαταραχή προσωπικότητας, σε αντίθετη περίπτωση συνταγογραφούνται αγχολυτικά, αντικαταθλιπτικά ή αντιψυχωσικά φάρμακα.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Paranoid Personality Disorder, Mayo Clinic, διαθέσιμο εδώ
- Paranoid Personality Disorder, MedLinePlus, διαθέσιμο εδώ
