Της Γεωργίας Καρυώτη,
Στα τέλη του 19ου αιώνα παρατηρούνται οι πρώτες προσπάθειες αφήγησης μέσω της κινούμενης εικόνας, ταινίες βουβές και ασπρόμαυρες δευτερολέπτων έως και λίγων λεπτών. Τα πρώτα κινηματογραφικά φιλμ αποτύπωναν καθημερινές σκηνές χρησιμοποιώντας επαναστατικούς τρόπους βάσει των προδιαγραφών του τεχνολογικού εξοπλισμού της εποχής. Πρωτοπόροι στον χώρο υπήρξαν ο Louis Le Prince, ο Thomas Edison, τα αδέρφια Auguste και Louis Lumière, ο Georges Méliès και κυρίως ο Eadweard Muybridge συμβάλλοντας στην ανάπτυξη μιας εντελώς νέας μορφής ψυχαγωγίας, η οποία θα επηρεάσει καθοριστικά την παγκόσμια κουλτούρα.
Οι πρώτες ταινίες βασίστηκαν στο φαινόμενο της ψευδαίσθησης της συνεχούς κίνησης, προβάλλοντας διαδοχικές εικόνες γρήγορα σε ταχύτητα περίπου 16 καρέ ανά δευτερόλεπτο, δημιουργώντας την εντύπωση ότι πρόκειται για κινούμενες εικόνες. Το Horse in Motion (1878) του Muybridge θεωρείται η πρώτη ταινία στην ιστορία του κινηματογράφου, η οποία στην αρχή ήταν μια σειρά φωτογραφιών. Το 1879 ο Muybridge δημιούργησε το zoöpraxiscope, «ένα κυκλικό μεταλλικό περίβλημα με υποδοχές που συγκρατούσαν γυάλινους δίσκους 16 ιντσών», το οποίο γυρνούσε με το χέρι, προκειμένου να είναι δυνατή η προβολή της σειράς φωτογραφιών σε μια οθόνη. Αν και υπάρχουν διάφορες απόψεις από μελετητές για το ποια θεωρείται η πρώτη κινηματογραφική ταινία, το Roundhay Garden Scene (1888) του Γάλλου ζωγράφου και φωτογράφου Louis Le Prince κατατάσσεται ως η πρώτη ταινία μικρού μήκους που γυρίστηκε ποτέ, η οποία διαρκεί μόλις 2,11 δευτερόλεπτα. Μία άλλη ταινία που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ανάδυση της κινηματογραφικής βιομηχανίας είναι το La Sortie de l’Usine Lumière à Lyon του Louis Lumière, η οποία προβλήθηκε για πρώτη φορά το 1895 μαζί με άλλες εννέα ταινίες στο Grand Café στο Παρίσι. Η διάρκεια της είναι 46 δευτερόλεπτα και παρουσιάζει σε ένα βουβό και ασπρόμαυρο πλαίσιο την αποχώρηση των εργατών από το εργοστάσιο Lumière. O Georges Méliès συνέχισε το έργο των προκατόχων του, προσθέτοντας νέες τεχνικές και παρουσιάζοντας όχι μόνο μεμονωμένες σκηνές, με την πιο γνωστή ταινία του Le Voyage dans la Lune (1902) να ασκεί μέχρι και σήμερα επιρροή.
Η πρώτη ταινία μεγάλου μήκους αποτελεί η αυστραλιανής παραγωγής The Story of the Kelly Gang, η οποία διαρκεί περίπου 60-70 λεπτά. Οι ταινίες με ήχο άρχιζαν να πολλαπλασιάζονται μεταξύ του 1900 και 1910, χρησιμοποιώντας διάφορες τεχνικές, όπως το χρονοφωνικό, τη διαδικασία Tri-Ergon, το Audion Tube και άλλα. Το Annabelle Serpentine Dance (1895) είναι η πρώτη ταινία που έγινε έγχρωμη, βάφοντας στο χέρι κάθε καρέ ξεχωριστά! Στην Ελλάδα ο κινηματογράφος δεν άργησε πολύ να κάνει την εμφάνιση του, όταν τα αδέρφια Γιάννης και Μίλτος Μανάκια γύρισαν την πρώτη ταινία μικρού μήκους το έτος 1905 με τίτλο Οι Υφάντρες, στην οποία παρουσιάζονται η τέχνη της υφαντικής που ασκούσαν στα νοικοκυριά οι γυναίκες. Σηματοδότησαν, μάλιστα, την έναρξη της μεγάλης οθόνης όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και γενικότερα στα Βαλκάνια. Η Γκόλφω του Κώστα Μπαχατώρη αποτελεί την πρώτη ελληνική ταινία μεγάλου μήκους, η οποία έκανε πρεμιέρα στις 22 Ιανουαρίου 1915 στον κινηματογράφο Πάνθεον της πλατείας Ομόνοιας.
Ο κινηματογράφος είναι μία από τις πιο επιδραστικές μορφές τέχνης, ένα δημοφιλές μέσο με παγκόσμια απήχηση, το οποίο αφηγείται ιστορίες επηρεάζοντας τους διάφορους πολιτισμούς. Η ιστορία του θα συνεχίζει να εμπλουτίζεται χαρίζοντας έναν πολύπλευρο τρόπο επικοινωνίας μεταξύ των ανθρώπων, εκφράζοντας ιδέες και συναισθήματα. Είτε περιλαμβάνει φανταστικό περιεχόμενο είτε αντανακλά την ίδια την πραγματικότητα παραμένει ένα μέσο σύνδεσης καθώς και συνδυασμού όλων των τεχνών.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- First Movie Ever Made: The Early History of Film, historycooperative.org, διαθέσιμο εδώ
- What Was the First Movie Ever Made — Film History Explained, studiobinder.com, διαθέσιμο εδώ
- 22 Μαρτίου 1895: Η πρώτη φορά που ο κόσμος είδε σινεμά!, flix.gr, διαθέσιμο εδώ
- Οι υφάντρες και τα υπαίθρια σχολεία της Πίνδου το 1905. Πως οι αδελφοί Μανάκια κατέγραψαν με κινηματογραφικό φακό την καθημερινή ζωή της υπαίθρου στα Βαλκάνια, mixanitouxronou.gr, διαθέσιμο εδώ
- Γκόλφω: Η πρώτη ελληνική ταινία μεγάλου μήκους, sansimera.gr, διαθέσιμο εδώ
