Της Δήμητρας Ψύλλια,
Το πρόσωπο ενός ανθρώπου είναι ένα μοναδικό και αναπόσπαστο κομμάτι της ταυτότητάς του. Οι εκφράσεις του προσώπου παίζουν καθοριστικό ρόλο στην έκφραση των συναισθημάτων καθώς και στην κοινωνική του αλληλεπίδραση. Αποτελεσματικά, κάθε ελάττωμα στον έλεγχο των μυών του προσώπου, εκτός από τη σωματική αναπηρία που προκαλεί, μπορεί να προξενήσει στον ασθενή μία κοινωνική και ψυχολογική δυσφορία. Ειδικότερα, μία τέτοια χαρακτηριστική κατάσταση είναι η πάρεση του προσωπικού νεύρου ή πάρεση του Bell. Η πάρεση του Bell συνιστά μία από τις συχνότερες αιτίες παράλυσης του προσώπου του κατώτερου κινητικού νευρώνα. Υπάρχει παρόμοιος επιπολασμός και στα δύο φύλα και εμφανίζονται ετησίως 7-40 περιπτώσεις ανά 100.000 άτομα.
Λίγα λόγια για το προσωπικό νεύρο
Το προσωπικό νεύρο κατατάσσεται στα μικτά κρανιακά νεύρα και είναι υπεύθυνο για την κινητικότητα του προσώπου. Το νεύρο αυτό, νευρώνει τους μιμηκούς μύες του προσώπου και μέσω αυτών δίνει την απαραίτητη νεύρωση για κάθε έκφραση του προσώπου του ατόμου. Ακόμη, το προσωπικό νεύρο είναι υπεύθυνο για την εννεύρωση του μυός του αναβολέα στο έσω ους καθώς και για την εννεύρωση της οπίσθιας γαστέρας του διγάστορα. Αξίζει να αναφερθεί ότι το προσωπικο νεύρο δίνει παρασυμπαθητική νεύρωση σε ορισμένους αδένες, όπως τους δακρυϊκούς, τους ρινικούς, τους υπογνάθιους και τους υπογλώσσιους (σημαντική η εξαίρεση της παρωτίδας που παρά την τοποθεσία της γύρω από τους κλάδους του προσωπικού νευρου, αυτή παίρνει την παρασυμπαθητική της νεύρωση από το γλωσσοφαρυγγικό ν.). Τέλος, το προσωπικό νεύρο αποτελεί τον κύριο μεταφορέα της επιπολής αισθητικότητας από τον έξω ακουσικό πόρο και της ειδικής αισθητικότητας (της γεύσης) στα πρόσθια 2/3 της γλώσσας.
Όσον αφορά τώρα την παράλυση του νεύρου αυτού, αυτή ονομάζεται παράλυση προσωπικού νεύρου ή παράλυση του Bell. Η παράλυση του Bell, επίσης γνωστή ως «οξεία παράλυση προσώπου άγνωστης αιτίας», είναι μια κοινή κρανιακή νευροπάθεια που οδηγεί σε πάρεση των μυών του προσώπου ή πλήρη παράλυση χαρακτηριστικά στη μία πλευρά του προσώπου, που εμφανίζεται ξαφνικά και μπορεί να προχωρήσει σε διάστημα 48 ωρών. Προκύπτει από δυσλειτουργία του προσωπικού νεύρου που οφείλεται σε τραύμα ή φλεγμονή του προσωπικού νεύρου ή των κλάδων του κατά μήκος της πορείας του, κυρίως στον οστικό σωλήνα.
Αξίζει να αναφερθεί ότι και τα δύο φύλα επηρεάζονται εξίσου, και παρόλο που καμία ηλικία δεν είναι άνοση, η επίπτωσή της αυξάνεται καθώς ο άνθρωπος ενηλικιώνεται. Ακόμη, ο κίνδυνος είναι ιδιαίτερα υψηλός σε διαβητικούς, σε υπερτασικούς, σε έγκυες γυναίκες, σε παχύσαρκα και σε άτομα με λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος.
Αιτιολογία
Η πάρεση Bell μπορεί να είναι ιδιοπαθής ή ιογενούς αιτιολογίας. Στην πρώτη περίπτωση, στην ιδιοπαθή, η πάρεση Bell δεν προκύπτει δηλαδή από κάποιο ιατρογενή ή εξωγενή τραυματισμό και τότε είναι που η διάγνωση πραγματοποιείται μέσα από τον αποκλεισμό άλλων αιτιών.
Στην περίπτωση της ιογενούς αιτιολογίας, ο ιός του έρπητα ζωστήρα (HZV) και ο ιός του απλού έρπητα (HSV) είναι ανθρώπινοι νευροτροπικοί ιοί που έχουν συσχετιστεί με την παράλυση του Bell. Ο ιός HZV θεωρείται πιο επιθετικός καθώς έχει την ιδιότητα να εξαπλώνεται σε ολόκληρο το προσωπικό νεύρο μέσω δορυφορικών κυττάρων. Η λοίμωξη λέγεται ότι είναι λανθάνουσα όταν δεν υπάρχει ενεργή αντιγραφή του ιού, αλλά παρουσία αντισωμάτων ή καταστάσεων ανοσοανεπάρκειας, μπορεί να προκληθεί νευρική βλάβη και φλεγμονή του νεύρου του προσώπου. Έτσι, αυτό μπορεί να οδηγήσει στην περαιτέρω συμπίεση του προσωπικού νεύρου σε ένα στενό οστεώδες κανάλι. Άλλοι ιοί που είναι γνωστό ότι εμπλέκονται στην αιτιώδη συνάφεια της παράλυσης του Bell είναι ο ιός Epstein Barr που προκαλεί τη νόσο της λοιμώδης μονοπυρήνωσης, ο CMV ο κυτταρομεγαλοϊός, ο αδενοϊός, ο ιός της παρωτίτιδας, η γρίπη Β κ.λπ.
Κλινική εικόνα
Η εμφάνιση των συμπτωμάτων της πάρεσης του Bell είναι ξαφνική και αυτά φτάνουν στο αποκορύφωμά τους εντός 48 έως 72 ωρών. Η κλινική εικόνα κυμαίνεται από ήπια κόπωση έως σοβαρή παράλυση των μυών του προσώπου της ετερόπλευρης πλευράς. Τα συμπτώματα της παράλυσης του Bell περιλαμβάνουν την αδυναμία του ασενούς να ανοιγοκλείσει ή να κλείσει το μάτι, να σηκώσει τα χείλη ή να σηκώσει τη γωνία του στόματος και παρουσιάζει χαρακτηριστικά όπως πτώση του μισού προσώπου, χαλάρωση του φρυδιού, επιπέδωση ρινοχειλικής πτυχής, πόνο γύρω από το αυτί ή προβλήματα ακοής και ξηροστομία. Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν μεταβολές στη γεύση και ξηροφθαλμία που προκαλείται από την παρασυμπαθητική πάθηση. Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν υπερακουσία που προκαλείται από διάσπαση των νευρικών ινών στον μυ του σταποδιού, μεταβολές στη γεύση και ξηροφθαλμία που προκαλείται από παρασυμπαθητική πάθηση.
Θεραπεία
Οι περισσότεροι ασθενείς έχουν συνήθως καλή πρόγνωση. Λόγω του γεγονότος ότι η αυθόρμητη ανάκαμψη είναι συνηθισμένη, η καθοριστηκότητα της θεραπείας παραμένει λοιπόν αμφιλεγόμενη. Ωστόσο, είναι αναμφισβήτητο ότι οι νέες θεραπείες που τίθονται σε εφαρμογή βοηθούν στην ανακούφιση των συμπτωμάτων και επιταχύνουν την ανάρρωση. Χαρακτηριστικά, η πρεδνιζόνη και άλλα από του στόματος κορτικοστεροειδή μειώνουν το πρήξιμο των νεύρων και μπορεί να επιταχύνουν την ανάκτηση των ενεργειών και των εκφράσεων του προσώπου. Αυτά τα φάρμακα είναι πιο αποτελεσματικά όταν ξεκινούν εντός 48 ωρών από την έναρξη των συμπτωμάτων. Τα αντιικά φάρμακα όταν συνδυάζονται με κορτικοστεροειδή, όπως το acyclovir για τον έρπητα είναι γνωστό ότι επιταχύνουν την επούλωση. Ο πόνος στο αυτί μπορεί να ανακουφιστεί με τη χρήση αναλγητικών. Τέλος, διάφορα μη φαρμακολογικά μέτρα όπως η φυσιοθεραπεία, συμπεριλαμβανομένων των ασκήσεων προσώπου, της νευρομυϊκής επανεκπαίδευσης και του βελονισμού, μπορούν επίσης να συμβάλλουν και να επιταχύνουν την ανάρρωση και τη θεραπεία της παράλυσης του Bell.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
-
Bell’s palsy, PubMed. Διαθέσιμο εδώ
-
Πάρεση Προσωπικού Νεύρου – Πάρεση Bell, Καραγιώργης Γεώργιος MD, Νευρολόγος. Διαθέσιμο εδώ
