Της Αρετής Σαραλέκου,
Την Δευτέρα 12 Αυγούστου ξεκίνησε στην Άγκυρα ο δεύτερος κύκλος συζητήσεων ανάμεσα στην Αιθιοπία και τη Σομαλία σχετικά με μια διαμάχη που κλιμακώθηκε μετά από συμφωνία της Αιθιοπίας με τη Σομαλιλάνδη. Η Τουρκία, έχοντας τον ρόλο τού μεσολαβητή, προσπαθεί να δώσει με τις δύο άλλες χώρες τέλος στη διαμάχη που ξεκίνησε στις αρχές αυτής της χρονιάς.
Αρχικά, είναι απαραίτητο να γίνει λόγος στα ιστορικά γεγονότα, ώστε να γίνει κατανοητή η αιτία της διαμάχης μεταξύ της Αιθιοπίας και της Σομαλίας. Η Αιθιοπία έχασε την πρόσβασή της στα λιμάνια της στην Ερυθρά Θάλασσα στις αρχές του 1990 μετά τον πόλεμο της Ερυθραίας για Ανεξαρτησία. Μόλις η Ερυθραία ανεξαρτητοποιήθηκε από την Αιθιοπία, η τελευταία έχασε κάθε πρόσβαση στη θάλασσα, κάτι που ήταν μεγάλη πληγή, καθώς αυτό σαφέστατα επηρέασε τις ικανότητες της για δραστηριοποίηση στο θαλάσσιο εμπόριο. Για να λύσει το πρόβλημα αυτό, η Αιθιοπία προχώρησε στην 1η Ιανουαρίου αυτού του έτους σε συμφωνία με τη Σομαλιλάνδη, ώστε να μπορεί να χρησιμοποιεί το λιμάνι Μπερμπέρα (Berbera) στην Ερυθρά Θάλασσα.
Η Σομαλιλάνδη αποτελεί από το 1991 μια αυτόνομη περιοχή της Σομαλίας, αλλά η ανεξαρτησία της δεν έχει αναγνωριστεί από τη Σομαλία και καμία ξένη κυβέρνηση. Ωστόσο, η Σομαλιλάνδη τα τελευταία χρόνια έχει πετύχει λόγω της στρατηγικής γεωγραφικής της θέσης, αφού βρίσκεται στο Κέρας της Αφρικής και βρέχεται από τον Κόλπο του Άντεν, μεγάλες επενδυτικές για λιμάνια συμφωνίες με ξένες δυνάμεις, όπως με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και την Αιθιοπία. Η Σομαλιλάνδη λοιπόν, στο πλαίσιο της συμφωνία της με την Αιθιοπία, θα αναγνωρίζονταν από την τελευταία ως ανεξάρτητο κράτος. Και η Αφρικανική Ένωση και οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής έχουν υποστηρίξει την εδαφική ακεραιότητα της Σομαλίας. Η Σομαλία φυσικά αντέδρασε αποκαλώντας την συμφωνία αυτή «παράνομη επιθετική ενέργεια» και αμέσως απέσυρε τον πρέσβη της από την Αιθιοπία. Έτσι πλέον, η Τουρκία έχει επενέβη διπλωματικά για να λυθεί αυτή η κρίση ανάμεσα στις δύο χώρες. Αξίζει να σημειωθεί πως η Τουρκία έχοντας στηρίξει δημόσια τη Σομαλία και έχοντας εκεί την μεγαλύτερη στρατιωτική της βάση στο εξωτερικό, έχει ακόμα πολύ καλούς δεσμούς με την Αιθιοπία, στρατιωτικούς και εμπορικούς. Το 2021 η Αιθιοπία αγόρασε από την Τουρκία περισσότερα από μία δωδεκάδα drones.
Η πρώτη συνάντηση της Αιθιοπίας με τη Σομαλία έγινε στην Άγκυρα την 1η Ιουλίου. Οι αρχηγοί των δύο κρατών αρνήθηκαν να συζητήσουν μαζί και έτσι όλες οι συζητήσεις γίνονται με μεσολαβητή την Τουρκία. Το Υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας τις περιγράφει ως «ειλικρινείς, φιλικές και ελπιδοφόρες». Η δεύτερη συνάντηση των δύο χωρών είχε οριστεί να λάβει χώρα στις αρχές του Σεπτέμβρη, ωστόσο αποφασίστηκε να γίνει νωρίτερα. Την Δευτέρα, λοιπόν, ο Υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας Fidan συναντήθηκε ξεχωριστά με τον Αιθιοπιανό ομόλογο του Taye Atske Selassie και τον Σομαλό ομόλογο Ahmed Moallim Fiqi.
Πριν από τις συζητήσεις ο πρόεδρος της Τουρκίας Erdoğan μίλησε με τους δύο προέδρους των κρατών, τον Σομαλό Hassan Sheikh Mohamud και τον Αιθιοπιανό Abiy Ahmed και τους παρότρυνε σε συμφιλίωση. Ο Ερντογάν δήλωσε στον λογαριασμό του στο X ότι προσδοκά «απτά αποτελέσματα από τον δεύτερο κύκλο συζητήσεων». Επίσης, ο Ερντογάν, μετά από τηλεφωνική κλήση με τον Abiy Ahmed, υπονόησε στο X πως προέτρεψε την Αιθιοπία να κάνει τέτοιες κινήσεις που θα μείωναν τις ανησυχίες της Σομαλίας που αφορούν την ακεραιότητα και την κυριαρχία της, ενώ ο τελευταίος υπογράμμισε σε δήλωση του στο X τη σημασία πρόσβασης της Αιθιοπίας στη θάλασσα μέσω μιας κοινής συμφωνίας με τη Σομαλία, με την οποία και οι δύο χώρες θα ήταν ευχαριστημένες. Ο Σομαλός πρόεδρος στο X έγραψε πως η Σομαλία είναι έτοιμη για συνεργασία με την Αιθιοπία, δίνοντας έμφαση στην ανάγκη επίδειξης σεβασμού στην ενότητα, κυριαρχία και εδαφική κυριότητα της χώρας σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο.
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
- Somaliland: The Horn of Africa’s Breakaway State, Council on Foreign Relations, διαθέσιμο εδώ
- Ethiopia-Somalia set for second round of talks in Turkey next week, Al-Monitor, διαθέσιμο εδώ
- Ethiopian, Somali officials to continue indirect talks in Türkiye, Anadolu Agency, διαθέσιμο εδώ
- Ethiopia-Somaliland deal: Can the Horn of Africa rift be healed?, BBC, διαθέσιμο εδώ
